کدام سس را چاشنی غذا کنیم؟

رنگ به رنگ، از همه رنگ و البته از همه طعم! تا همین چند وقت پیش فقط یک سس مایونز سفید و یک سس کچاپ قرمز بود و هر غذا یا سالادی که درست می‌کردیم، درنهایت با همین 2 نوع سس طعم‌دار می‌شد اما این روزها تنوع سس‌ها آنقدر زیاد شده که یک سالاد فصل ساده را با چندین طعم مختلف می‌توان امتحان کرد و نه‌تنها میزان کالری و چربی این سس‌ها با هم متفاوتند که سس مخصوص هر غذا هم تولید شده؛ سس ساندویچ، سس سیب‌زمینی و... اما این سس‌ها تا چه حد باید در سبد غذایی روزانه ما مصرف شوند؟ اصلا فایده‌ای هم دارند یا فقط چاق‌کننده‌اند؟ واقعا چاق‌کننده هستند یا این فقط یک شایعه است؟! آیا انواع بدون چربی سس‌ها بهترند؟ در ادامه خواص 6 سسی که نسبت به مایونز و کچاپ کمتر با آنها آشنا هستید را بخوانید.

 

سس انار از آن سس‌هایی است که 4-3 سالی است وارد بازار مصرف شده و برای انواع غذاهای گوشتی، دریایی و جوجه‌کباب مناسب است. این سس از ترکیب پوره انار، نمک، شکر و آب تولید شده و ازجمله فواید مصرف آن می‌توان به: جلوگیری از آسیب‌های عصب و پیری، پیشگیری از ابتلا به آلزایمر، پیشگیری و جلوگیری از پیشرفت سرطان به ویژه سرطان سینه و پروستات، تنظیم هورمون‌های استروژن، کاهش کلسترول بد خون و فشارخون بالا، بهبود جریان خون، ضدسرفه، تقویت سیستم ایمنی بدن، مقابله با مشکلات گوارشی (نفخ، اسهال، تهوع)، ضدالتهاب، ضدباکتری و ضدویروس بودنش اشاره کرد.

متخصصان چه می گویند؟ حتما با خودتان می‌گویید حالا که این سس این‌قدر پرخاصیت است، بهتر است تا می‌توانم از آن استفاده کنم اما فراموش نکنید که اولین اصل تغذیه تعادل و توازن است؛ غذاها صرفا به‌دلیل خاصیتی که دارند، خورده نمی‌شوند بلکه آثار روانی غذا خوردن نیز برای ما بسیار مهم است. پرزهای چشایی ما نیاز دارند که با طعم‌ها، بافت‌ها و قوام‌های مختلف نواخته و نوازش شوند. پس ما مجازیم که از همه غذاها حتی نمک، شکر، نوشابه و سس بهره‌مند شویم اما اصل توازن و تعادل را هم نباید فراموش کنیم، پس زیاده‌روی ممنوع!

اگر تا حالا ساندویچ‌های‌تان را با کچاپ، سس فرانسوی یا خردل می‌خوردید، حالا دیگر سسی هست که مخصوص ساندویچ است. متخصصان صنایع غذایی رب گوجه‌فرنگی، زرده تخم‌مرغ، ادویه‌جات، روغن مایع سویا، خیارشور، سرکه، شکر، نمک و آب را مخلوط کرده و سسی فقط برای ساندویچ تولید کرده‌اند. 

متخصصان چه می گویند؟  در رژیم غذایی معمول افراد، امکانش بسیار زیاد است که در خوردن نمک افراط شود اما افراط در مصرف سس کمتر دیده می‌شود چراکه غذاهای چندانی در فرهنگ ما وجود ندارد که بتوان آنها را با سس مصرف کرد، بنابراین اگر بخواهیم این لذت را هم از خودمان بگیریم، دیدگاهی افراطی خواهد بود. کسانی که در مصرف سس افراط می‌کنند، نشان‌دهنده این است که رژیم غذایی‌شان به طور اساسی با مشکل مواجه است؛ چون اساسا سس‌ها با فست‌فودها خورده می‌شوند و مصرف بیش از حد سس یعنی مصرف بیش از حد فست‌فود و قطعا مشکلات زیادی برای سلامت فرد ایجاد می‌شود؛ یادمان باشد این مشکلات در درجه اول ناشی از مصرف زیاد فست‌فود است نه سس! 

حتما اسم سس تارتار به گوش‌تان خورده، اما همیشه این سس به صورت خانگی تهیه می‌شد، نه کارخانه‌ای. اما حالا چندوقتی است که انواع حاضر و آماده آن هم در سوپرمارکت‌ها پیدا می‌شود که با ترکیبی از روغن مایع سویا، شکر، سرکه، خیارشور، نمک، زرده تخم‌مرغ، سبزیجات معطر، ادویه‌جات و آب طعم متفاوتی به غذاهای گوشتی، دریایی و سوخاری می‌بخشد. از ترکیبات این سس که به نظر نمی‌رسد مضر باشد، اما ببینیم نظر متخصصان چیست.

 متخصصان چه می گویند؟  ترکیبات این سس آثار مضری ندارد مگر اینکه فردی به یکی ازمواد موجود در آن حساسیت داشته باشد. پس باید افراد عادت کنند که هنگام خرید محصولات مختلف، به مواد تشکیل‌دهنده آن نیز دقت کنند. البته یادمان نرود که قرار نیست تمام موادی که می‌خوریم، الزاما خاصیتی داشته باشند. وقتی فرد غذای بد و پرچرب را محدود کرده و می‌خواهد خودش را با مقداری سس همراه غذا یا سالاد سرگرم کند، نباید مانع شویم که اگر این کار را بکنیم، زندگی دیگر چه لذتی برای فرد خواهد داشت؟ در غیر این‌صورت مغز تلاش می‌کند تا این لذت را از طریق دیگری جبران کند و چه بسا عادت نامناسب دیگری در فرد ایجاد شود. فقط حواس‌مان باشد مجموع غذاهایی که در طول روز انتخاب و مصرف می‌کنیم مضر نباشند و در خوردن چنین غذاهایی افراط نکنیم. 

سس چیلی‌تای از ترکیب فلفل تند قرمز، شکر، نمک، سرکه، پیاز، سیر، گلوکز، ادویه‌جات و آب تولید شده و برای همه غذاهای گوشتی، دریایی و سوخاری، پیتزا، لازانیا و حتی ماکارونی مناسب است. اما از فواید بی‌شمار این سس می‌توان به این موارد اشاره کرد: تقویت‌کننده قلب، بازکردن رگ‌های خونی، ضد خونریزی، تحریک‌کننده ترشحات معده و رفع سوء‌هاضمه.

متخصصان چه می گویند؟  چیلی حاوی ماده‌ای به نام کسپیسین است که سوخت و ساز را افزایش می‌دهد و برای کاهش وزن و مواردی که ذکر شده، خوب است اما برای فردی که دچار زخم معده یا زخم اثنا عشر است، همچنین برای فردی که دچار خونریزی شبکیه است یا دچار تجمع آب پشت شبکیه (CSR) است، مضر است. البته نباید انتظار داشته باشیم تمام محصولات برای همه افراد با سلیقه‌های مختلف غذایی و بیماری‌های متفاوت مناسب باشد چون به این ترتیب باید نانوایی‌ها را هم، به دلیل ضرری که برای بیماران سلیاکی دارند، تعطیل کنیم! 

بعضی شرکت‌های خوش‌ذوق آمده‌اند ماست پاستوریزه، سرکه، سبزیجات معطر، روغن مایع، شکر و نمک را با پودر خردل مخلوط کرده‌اند و سس خوشمزه‌ای به اسم سس ماست درست کرده‌اند که از سس‌های ماستی خانگی بسیار بسیار خوشمزه‌ترند. البته این شرکت‌ها با ترکیب روغن مایع، آب، تخم‌مرغ، سرکه، شکر، آبلیمو و نمک با پودر خردل هم سس لیمو را راهی بازار کرده‌اند که آن هم طعم بسیار دلنشینی دارد و باید قبول کنیم که اسم این سس‌ها، خیال آدم را از بابت چربی و کالری اضافه راحت می‌کنند؛ شما هم همین حس را دارید؟

متخصصان چه می گویند؟  نباید فکر کنید که سس لیمو یا سس ماست چون از لیمو و ماست تهیه شده‌اند، بهتر از مایونز معمولی بوده و کم‌ضررترند. ماده موثره موجود در این سس‌ها هم آنقدرها نیست که بخواهد مجوزی در زیاده‌روی در مصرف‌شان باشد اما یادمان نرود همان‌طور که بخشی از جامعه دچار چاقی است، بخش دیگری هم دچار کمبود وزن است و اگر این سس‌ها با تنوعی که دارند، بتوانند اشتهای افراد را برای غذا خوردن باز کنند، جای تقدیر دارد!

روغن مایع سویا، رب گوجه‌فرنگی، ادویه، گلوکز، سرکه، شکر، نمک و آب را ترکیب کرده‌اند و سسی مخصوص سیب‌زمینی سرخ‌کرده درست کرده‌اند که البته با انواع ساندویچ و غذاهای گوشتی هم مناسب است. ادویه کاری موجود در سس سیب‌زمینی، به دلیل داشتن ماده «کرکیومین» که عامل ضدالتهاب و یک آنتی‌اکسیدان قوی است، باعث کاهش التهاب مفاصل می‌شود. کاری همچنین محافظ کبد، ضدمیکروب، ضدنفخ، مقوی معده، معرق، دارنده ویتامین C، ضدسرطان و خنثی‌کننده رادیکال‌های آزاد است و برای لاغر شدن و همچنین بهبود سرماخوردگی مفید است. 

متخصصان چه می گویند؟  نباید بیش از حد درگیر عناوین تجاری شویم؛ اینکه نام یک محصول رژیمی است، یعنی کالری کمتری دارد، نه‌اینکه کالری ندارد! بنابراین با استفاده بیش از حد باز هم چاق‌کننده است. همچنین وقتی در فواید سسی ذکر شده که به دلیل داشتن کرکیومین خواص آنتی‌اکسیدانی دارد، باید حواس‌مان باشد که کرکیومین برای اینکه بتواند مفید واقع شود، باید روزانه 3 میلی‌گرم مصرف شود؛ آیا این ماده به حد کافی در این سس وجود دارد؟ /مجله سیب سبز