تصمیم‌گیری‌های شتابزده آفت تولید و صادرات/ دولت به فکر ثبات بازار باشد

تیتر20 - طی یک سال اخیر با نوسان قیمت ارز و افزایش هزینه‌های بالاسری تولید از جمله بسته بندی، تصمیم گیری ها و ابلاغ بخشنامه های شتابزده دولت، نبودن سیاست های حمایتی بر سر تولید و صادرات و در نهایت شیوع ویروس کرونا در ایران، عرصه را بیش از پیش بر تولید کنندگان و صادرکنندگان صنایع غذایی تنگ کرده و آنها را با مشکلات زیادی روبه رو کرده است. در این زمینه با دکتر مهدی کریمی تفرشی رئیس هیئت مدیره خانه صنعت معدن و تجارت جوانان تهران و مدیر عامل شرکت صنایع غذایی گلها به گفتگو پرداختیم. 

بسیاری از ادویه جات و چاشنی ها وارداتی است و ما ناگزیر به واردات این مواد اولیه از دیگر کشورها هستیم بنابراین روند صعودی نرخ ارز ناگزیر بر قیمت این مواد تاثیر گذاشته است ولی ما حاضر نشدیم از کیفیت مواد خود کم کنیم چرا که رضایت مصرف کننده برای ما در درجه اول اهمیت دارد. بنابراین ما نیز همانند سایر تولیدکنندگان تحت فشار ناشی از افزایش قیمت مواد اولیه و مشکلات واردات قرار گرفتیم. قطعا افزایش قیمت‌ها بر مردم فشار وارد می‌کند و قدرت خرید آنها را کاهش می دهد و دولت باید برای ثبات در بازار و رفع مشکلات تولید کنندگان و وارد کنندگان مواد اولیه چاره‌ای اساسی تدبیر کند و البته باید جلوی تحقق تخلفات سوء استفاده کنندگان در این حوزه گرفته شود . قاچاق کالا ها نیز در این میان به تولید لطمه جدی می‌زند به ویژه در شرایط حساس کنونی کشور .

  یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند زمینه توسعه رقابت پذیری صنایع غذایی در ایران را فراهم کند دسترسی به مواد اولیه با کیفیت و قیمت مناسب است صنایع تبدیلی و غذایی ایران از این نظر دچار مشکل است از آنجا که مواد اولیه این صنعت محصولات فصلی است در زمان خاص و کوتاهی باید تمامی مقدار مورد نیاز از کشاورزان که تمایل به فروش قسطی یا نسیه ندارند و باید نقدی خریداری شود و به همین دلیل چرخش سرمایه در این صنعت به زمان طولانی نیاز دارد.

از بزرگترین مشکلات تولیدکنندگان به ویژه در صنایع غذایی حجم کلان سرمایه مورد نیاز است. واقعیت این است که سیاست‌های اخیر ارزی کشور به گونه‌ای بوده که واحدهای تولیدی ما در تامین مواد اولیه خود با مشکلات جدی مواجه شده اند که با ادامه این روند شاهد تعطیلی واحدهای تولیدی و از دست رفتن اشتغال ایجاد شده خواهیم بود. اگر واحدهای تولیدی نتوانند مواد اولیه خود را تامین کنند چرخه اقتصاد ما دچار مشکلات بزرگتری خواهد شد.

همچنین به دلیل پرهیز تامین کنندگان خارجی از انعقاد قراردادهای بلندمدت و تمایل آنها به انجام معاملات نقدی قیمت مواد اولیه و تجهیزات از نوسانات بیشتری برخوردار است که این موضوع سودآوری صنایع داخلی را با تردید بیشتری مواجه کرده است.

در حال حاضر نحوه تخصیص ارز به واردات مواد اولیه از دغدغه‌های اصلی فعالان اقتصادی به ویژه صنعت غذا است علیرغم پیشرفت های بسیاری که در صنعت و تکنولوژی کشور و رشد خودکفایی تولیدات صورت گرفته هنوز ما ناچار به واردات بسیاری از ماشین آلات و دستگاه ها از سایر کشورها هستیم بسته بندی ما هنوز به خودکفایی کامل نرسیده و ما چاره‌ای جز واردات بسیاری از مواد اولیه بسته‌بندی خود نداریم.

تمامی موارد قطعاً متاثر از نوسانات نرخ ارز خواهد بود و افزایش نرخ ارز به شدت تولیدکنندگان را تحت فشار قرار می‌دهد به ویژه اینکه تولید کننده مجبور از مواد اولیه و ملزومات خود را با نرخ بالای ارز وارد کند و این قطعاً هزینه تولید و قیمت تمام شده محصول را بالا می‌برد.  اوراسیای ترانزیتی و موقعیت استراتژیک منطقه‌ای شرایط فوق‌العاده‌ای دارد که می‌تواند از مزیت های مهم ما در تجارت خارجی باشد که باید از این موفقیت بی نظیر بهره برد توجه به صادرات غیر نفتی و اقدامات موثر جهت بهبود و ایجاد ارزش افزوده نیازمند ایجاد محیطی رقابتی برای پیشبرد آن است.

تولید کالاها و خدمات در صورت رقابتی هستند که در مقایسه با کالاها و خدمات مشابه در کشورهای دیگر با قیمت مناسب و کیفیت بالاتر تولید شود.

یکی از برگه برنده اقتصاد کشور این باشد که در تولید و صادرات صنایع غذایی به عنوان یک نقطه تعالی استراتژیک شناخته می‌شود صادرات و ایجاد وابستگی غذایی و ذائقه ا‌ی با محصولات خود تاثیر مهم استراتژیک در امنیت غذایی کشورهای هدف دارند.این رقابت در بخش تولید و توزیع صنایع غذایی و کشاورزی یکی از شاخصه‌های اصلی در توسعه اقتصادی است.

متاسفانه با وجود تمامی تلاش‌ها به دلیل وجود مشکلات ساختاری توسعه این بخش با تنگناهایی مواجه است که صادرات بخش کشاورزی رابا چالش‌های بسیاری روبرو کرده است. یکی از بزرگترین چالش ها در سازمان تجارت جهانی WTO بحث یارانه هایی است که به بخش کشاورزی در اروپا و آمریکا پرداخته می‌شود و این کشورها با این یارانه ها عملاً بازارهای جهانی را تحت سلطه خود درآورده‌اند.

 از دیگر چالش‌های موجود عدم رقابت پذیری در بسیاری از محصولات ما از لحاظ کیفیت و تکنولوژی بسته بندی و استفاده و دانش به کار رفته در تولید در مقایسه با برند های قدرتمند بازارهای جهانی است.

 از تاثیر چشمگیر بحران کرونا بر بازارهای صادراتی نیز نمی‌توان به سادگی گذشت و نیاز به پیش‌بینی ساز و کارهای تازه ای برای حفظ این بازارها احساس می‌شود. درپی شیوع ویروس کرونا در ایران برخی از کشورهای همسایه مرزها را بسته‌اند و صادرات غیرنفتی دچار مشکل شده است. 

واردات و صادرات محصولات بستگی به طولانی بودن حضور ویروس کرونا دارد اما قطعاً موضوعاتی در اقتصاد ایران نیز خواهد داشت خسارت های اقتصادی فراگیر شدن  ویروس کرونا برای کل اقتصاد جهانی بسیار حائز اهمیت است، اما برای اقتصاد ایران که با تحریم ها از یک سو و ورود به لیست سیاه اف ای تی از سوی دیگر دست و پنجه نرم می کند چه بخواهیم چه نخواهیم این تاثیر بیشتر خواهد بود.

تصمیم گیری ها و ابلاغ تصمیمات و بخشنامه‌های شتابزده و بدون اعلام قبلی از مهمترین عواملی است که هم به تولید و هم صادرات ضربه می‌زند و منجر به عدم اطمینان سرمایه گذار صادرکننده و عدم امنیت در فضای بازار می‌شود باید دولت با برداشتن موانع صادراتی به رونق تولید کالاهای صادرات محور و کالاهایی که کشور در تولید آنها مزیت نسبی دارد و ادامه وضع قوانین پیش بینی نشده و روانی به گسترش صادرات به صادرات غیر نفتی در سال‌های آینده به طور جدی کمک کند.

بالا و پایین کردن غیر کارشناسی شده تعرفه‌ها به صادرات کشور ضربه مهلکی را وارد می کند. دولت باید تصمیم اساسی را در حوزه‌های مختلف اقتصاد با مشورت و نظر های بخش خصوصی به در نظر گرفتن مشکلات عدیده آنها اتخاذ کند با ورود به کشور به اتحادیه اوراسیا فرصت صادرات خوبی برای ایران باز شده است که می‌توان صادرات را با تعرفه کمتر یا بدون تعرفه انجام داد.

صنایع غذایی گلها در سال‌های اخیر در حوزه صادرات موفقیت چشمگیری داشته و کشورهایی همچون استرالیا، کانادا ،فرانسه، اتریش، قطر،عمان، عراق، آلمان، انگلیس،گرجستان و ....از جمله کشورهایی هستند که شرکت گلها به آنها صادرات داشته است. سالی که گذشت  بحران همه گیری کرونا از یک سو و تحریم‌های بین‌المللی از سوی دیگر فشار دو چندان بر مردم کشور و تولید کنندگان واردکرد.