فرق اصلی بیمه‌ یونیت‌لینک با بیمه‌های عمر و زندگی چیست؟

تیتر20/ ثمن رحیمی راد-  «روزمبادا»، «روزگار پیری و ناتوانی»، «بروز بیماری سخت و مزمن»، «فوت زودهنگام و ناگهانی» این عبارات و گزاره‌های مشابه آنها هر چند معانی خوشایندی را در ذهن تداعی نمی‌کند، اما واقعیت‌هایی است که بروز آنها در زندگی انسان برابر با صرف هزینه زیاد در شرایطی است که درآمدزایی، دشوار و حتی گاه ناممکن می‌شود اما در همان حال زندگی فرد و وابستگان او همچنان هزینه‌های خود را طلب می‌کند.

 روزگاری نه چندان دور راهکار بشر برای رویارویی با بحران‌هایی از این دست، حفظ بخشی از دارایی به صورت کالایی بود که ارزش مادی آن در گذر زمان از بین نرود، اقلامی مانند املاک، فلزات گرانبها و.... این روش هر چند در جایگاه خود موثر بود اما سبب حبس میزان چشمگیری از نقدینگی و جلوگیری از ورود آن به بازار می‌شد. ایجاد انواع بیمه‌های اجباری و اختیاری راهکار بعدی بود که هم هزینه کمتری می‌طلبید و هم جریان ورود نقدینگی را به بازار آسان می‌کرد. حالا اما این موجود هوشمند ساکن بر سیاره زمین به تکاپو افتاده تا با ارائه یک محصول جدید بیمه‌ای آن مقدار از حق بیمه‌ای را که به بیمه‌گر می‌سپرد نیز به انواع بازارهای مرسوم سوق دهد، اتفاقی که محصولی به نام «یونیت‌لینک» را وارد سبد محصولات بیمه‌‌ای می‌کند.  

در بیمه یونیت‌لینک امکان سرمایه‌گذاری و دریافت پوشش بیمه‌ای به صورت توامان وجود دارد. این محصول مرکب از سرمایه‌گذاری و پوشش بیمه عمر و زندگی برای نخستین بار در سال 2001 میلادی (1380 خورشیدی) در هند شکل گرفته و در آن بخشی از حق بیمه‌ای که بیمه‌گذار پرداخت می‌کند به ارائه خدمات بیمه‌ای اختصاص می‌یابد و باقی آن صرف سرمایه‌گذاری می‌شود. هر بیمه‌گذار می‌تواند انتخاب کند که در چه بازاری سرمایه‌گذاری کند و تمایل دارد بر چه میزان از سرمایه خود ریسک کند. 

در بیمه یونیت‌لینک صحبت از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترکی است که در آنها هر بیمه‌گذاری واحدهای بودجه‌ای در اختیار دارد و هر یک از این واحدها از یک ارزش خالص دارایی برخوردارند؛ ارزش خالص دارایی رقمی است که بر مبنای آن نرخ‌های خالص بازده در این طرح بیمه‌ای معین شده‌اند. ارزش خالص دارایی در هر یک از طرح‌های بیمه یونیت‌لینک با دیگری متفاوت است و این تفاوت در نتیجه شرایط بازار و عملکرد صندوق حاصل می‌شود. 

آنچه شرح داده شد، تعریفی رسمی از ماهیت بیمه یونیت‌لینک است؛ از این رو برای فهم بهتر محصول با سیدابراهیم مظهر‌ی‌موسوی کارشناس صنعت بیمه وارد گفت‌وگو شدیم. او در توضیح این پدیده به خبرنگار تیتر20 گفت: «در بیمه عمر و زندگی نسبت به بیمه‌های دیگر بیمه‌گر فرصتی چشمگیر برای سرمایه‌گذاری دارد؛ یعنی بازه زمانی بین پرداخت حق بیمه تا بازپرداخت مبلغ مربوط به ارائه پوشش وعده‌داده‌شده طولانی است.

در محصول یونیت‌لینک بخشی از حق بیمه‌ای که بیمه‌گذار برای برخورداری از پوشش بیمه عمر پرداخت می‌کند، به همان پوشش‌ها اختصاص می‌یابد و بخش دوم تبدیل به ذخایر حق بیمه مختص به سرمایه‌گذاری می‌شود؛ یعنی در این محصول حق بیمه دست‌کم به دو شاخه تقسیم می‌شود و البته بیمه‌گذار انتخاب می‌کند که چه میزان از حق بیمه صرف دریافت خدمات پوششی شود و چه میزان به سرمایه‌گذاری در بازارهای گوناگون اختصاص یابد و در نهایت بیمه‌گذار در سود و زیان حاصل از این بازارها سهیم می‌شود. 

همچنین در ارائه این محصول، بیمه‌گر باید برای وضع فضای سرمایه‌گذاری سبدهایی ایجاد کند و این فرصت را برای بیمه‌گذار فراهم آورد که بسته به اندازه ریسک‌پذیری و نوع تمایلاتش سبد یا سبدهای مشترک مطلوب خود را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کند. این سبدها می‌توانند بازار سهام، اوراق قرضه، سپرده بانکی، بازار مسکن و... باشند. 

به گفته این کارشناس فرق اصلی بیمه‌ یونیت‌لینک با دیگر بیمه‌های عمر و زندگی ارائه همین سبدها از سوی بیمه‌گر و ایجاد امکان سرمایه‌گذاری برای بیمه‌گذار است. علاوه بر اینها عرضه این محصول الزامات دیگری را نیز می‌طلبد، از جمله اینکه بیمه‌گذار حق بیمه را منظم و بدون تاخیر و تعجیل پرداخت کند و بیمه‌گر زیرساخت‌های فناورانه برای پیاده‌سازی طرح را فراهم آورد. 

هندی‌ها نیز در سال 2001 در شرایطی این محصول را عرضه کردند که بیمه عمر و زندگی نفوذ زیادی در این جامعه داشته و همواره دارد و این ضریب نفوذ حتی از کشورهای آسیایی و شماری از کشورهای امریکای جنوبی نیز بسیار بالاتر است و البته آنها نیز بیمه یونیت‌لینک را ابتدا به سرمایه‌گذاران خارجی ارائه کردند.» 

در ایران بیمه سامان نخستین شرکتی است که از این محصول سخن به میان آورده است. بنابر داده‌هایی که در وب‌سایت این بیمه منتشر شده، بیمه سامان در تیر ماه سال گذشته موفق به دریافت مجوز فنی بیمه مرکزی برای ارائه بیمه‌نامه‌های یونیت‌لینک شد و در ادامه تیم معاونت فنی بیمه عمر و زندگی آن در سال جاری نرم‌افزار بیمه‌نامه یونیت‌لینک را طراحی و نسخه آزمایشی آن را به بازار عرضه کرد.

 این بیمه هدف از ارائه محصول یونیت‌لینک را حفظ ارزش ذخایر بیمه‌نامه‌های عمر و تشکیل سرمایه با توجه به شرایط اقتصادی موجود و ایجاد جذابیت برای بیمه‌گذاران و شبکه فروش بیان کرده است. به گفته شرکت سامان، این بیمه نامه به واسطه نداشتن وابستگی مستقیم به «ریال» و چسبندگی به «یونیت»‌های سرمایه‌گذاری به خوبی می‌تواند در مقابل کاهش ارزش پول ملی مقاومت نشان داده و ارزش سرمایه بیمه‌گذار را حفظ کند.

همچنین بنا بر داده‌های یادشده، در بیمه‌نامه یونیت‌لینک بیمه‌گذار امکان سرمایه‌گذاری مستقیم در صندوق‌های سرمایه‌گذاری بورسی و مشاهده بازده سرمایه‌گذاری خود به صورت روزانه را دارد. 

بیمه سامان، بیمه عمر یونیت‌لینک این شرکت را امسال عرضه می‌کند و قرار است فاز نخست ارائه این محصول با صندوق سرمایه‌گذاری رشد سامان صورت پذیرد؛ این بیمه‌نامه امکان تخصیص سود تضمین سالیانه به ذخایر بیمه‌نامه‌ها به میزان ٥درصد را در کنار سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی دارد. 

خلاصه آنکه بیمه‌های مرسوم عمر و زندگی که اکنون شرکت‌های بیمه‌ای عرضه می‌کنند، برخلاف محصول یونیت‌لینک ارتباطی با بازار ندارند و ریسک بازگشت سرمایه در آنها بسیار کم و زمان بازگشت سرمایه و رقم آن تعریف‌شده است، با این حال طرح‌های بیمه‌ای یونیت‌لینک هم امنیت حاصل از پوشش بیمه‌ای را تامین می‌کنند و هم پس‌انداز می‌آفرینند و این دستاورد را با گزینه‌هایی که برای سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهند، خلق می‌کنند. در حالی که در طرح‌های بیمه‌ای سنتی گزینه سرمایه‌گذاری وجود ندارد و وجوه بیمه‌گذار تنها ذخیره می‌شود، با این حال دانستن این نکته خالی از لطف نیست که در اختیار داشتن همزمان هر دو مدل بیمه نیز ممکن و شدنی است.