«نان تافتون» از کجا آمده؟

تیتر۲۰- زادروز علی بلوک‌باشی، نویسنده، پژوهشگر و مردم‌شناس مجالی شده است تا صفحه گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی به شرح توضیحی درباره واژه «تافتون» با استناد به پژوهشی از این چهره فرهنگی بپردازد که آن را در ادامه می‌خوانیم: ««تفتان» و «تافتان» چنین معنی شده: «آنچه از آفتاب یا آتش گرم شده باشد؛ و قسمی از نان... (آنندراج)»؛ همچنین، «تافتان: نان کلفتی که به دیوار تنور زده، بپزند... گویا از جهت کلفت بودن باید زیادتر در تنور تافته شود. از تافتن به‌معنی گرم کردن (فرهنگ نظام)»، و این بیت از محسن تاثیر (۱۰۲۹-۱۰۹۸ هـ ش) را آورده‌اند که: بی‌مثل ز نعمت فراوان/ یکتا و دوتا چون نانِ تفتان». 

تافتان و تفتان، که در گویش تهرانی به تافتون بدل شده و، به عقیده‌ای، از «تافت» یا «تفت»، به‌معنی تاب و تَف و تب و گرمی، و پسوندِ «-ان» ساخته شده‌است. 

شاید هم «تافتان» و «تفتان» در اصل «تافت‌نان، تافته‌نان، تفت‌نان، یا تفته‌نان» بوده و به‌مرور تافتان و تفتان شده و، با توجه به تعدد زبان‌ها و گویش‌ها در مناطق گوناگون ایران، به صورت‌های متفاوت خوانده می‌شود؛ مانند: تَفتُن، تفتان، تفتون، نو تَفتُ (=نون تافتون)، تِفتون، تابون، و ... .

برخی منابع: مقاله «تافتون‌پزی در تهران». نوشته علی بلوکباشی؛ وبگاه مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی؛ فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی، از محمد حسن‌دوست؛ تاریخ نان در ایران، نوشته ویلم فلور، ترجمه صبا کار خیران؛ نان و نانوایی در ایران، از مصطفی پزشکی.»/ایسنا