مشکل خام فروشی مواد معدنی و نفتی چیست؟

تیتر۲۰- ‌رمضانعلی سنگدوینی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، ضمن اشاره به اینکه مقام معظم رهبری سال‌ها‌ست بر فاصله گرفتن از خام فروشی تأکید دارند، به تله‌ صادرات انرژی مجازی اشاره کرد و افزود‌: خام فروشی شامل همه چیز از جمله انرژی، معادن و موارد دیگر می شود، فروش نفت خودش خام فروشی است. این ماده را صادر می کنیم و فرآورده ‌هایش را با چند برابر قیمت مجدداً از دیگر کشورها واردات داریم.

وی ادامه داد: خام فروشی مضرات فراوانی برای کشور دارد، در وهله‌ اول زمینه ‌اشتغال آفرینی را از دست می دهیم، دوم، خام فروشی به معنی خارج کردن ارز از کشور است و با واردات مجدد مواد فرآوری شده به صورت مضاعف ارز را از کشور خارج می کنیم.

عضو کمیسیون انرژی مجلس اضافه کرد: برای پایان دادن به وضعیت فعلی که در تله‌ صادرات انرژی مجازی گیر افتاده ایم و رقابت پذیری محصولاتمان به خاطر رانت انرژی است که می پردازیم، باید به شیوه‌های مختلف از خام فروشی فاصله بگیریم، مثلاً برنامه‌ای که در پالایشگاه های فراسرزمینی به اجرا گذاشتیم و به نوسازی تجهیزات پالایشگاه ها در کشورهایی مانند ونزوئلا و سوریه پرداختیم، بسیار کمک کننده است، از این طریق توانستیم از خام فروشی نفت کم کنیم و از طریق پالایش کردن نفت در کشورهای هدف به ایجاد ارزش افزوده‌ بیشتر بپردازیم.

سنگدوینی اظهار داشت: خام فروشی فقط مختص بخش انرژی نیست، متاسفانه صنعت ما درگیر خام فروشی گسترده و خام فروشی گسترده و صادرات محصولات با ارزش افزوده پایین زمینه ساز گیر افتادن کشور در تله صادرات انرژی مجازی است؛ باید از خام فروشی فاصله بگیریم و بهترین سیاست در این زمینه، اعطای اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه و تقویت تحقیق و توسعه در طول زنجیره ارزش صنایع مختلف است، در حوزه های مختلف حتی صنایع کشاورزی، فولاد و دیگر صنایع هم درگیر خام فروشی و صادرات انرژی مجازی هستیم، تا زمانی که کارخانجات تبدیلی در کشورمان گسترش پیدا نکنند، مشکلات ادامه خواهد داشت.

وی بیان کرد: یکی از مواد اولیه که به صورت خام در کشورمان می سوزد یا به فروش می رسد، گاز است، وقتی گاز در اختیار صنایع قرار می گیرد باید تا آخر زنجیره دنبال شود، نباید با یک مرحله فرآوری آن را به صورت نیمه خام صادر کنیم. یکی از مسائلی که وزیر نفت به درستی تأکید کردند این است که از این به بعد تنها به پتروشیمی هایی مجوز داده می‌شود که زنجیره ی ارزششان کامل باشد.

عضو کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: باید به این موضوع ایمان بیاوریم که یکی از راه حل های مهم برای فرار از خام فروشی این است که از ظرفیت‌های شرکت های دانش بنیان استفاده کنیم، دانش بنیان ها در کشورمان خوب کار می‌کنند و الان حرف‌های زیادی برای گفتن دارند، فقط لازم است بیش از پیش از آنها حمایت کنیم و بستر را برای تقویت تحقیق و توسعه در صنایع به وجود بیاوریم.

سنگدوینی اظهار داشت: اعتبار مالیاتی یکی از راه های موثر برای تشویق صنایع برای توسعه ی زنجیره ی ارزش محصولاتشان است؛ در این روش قرار است هزینه هایی که شرکت ها در حوزه‌ تحقیق و توسعه انجام داده اند، به عنوان اعتبار مالیاتی سال بعد برایشان در نظر گرفته شود. این روش صنایع را تشویق می‌کند که به توسعه‌ زنجیره‌ ارزش محصولاتشان بپردازند و از اعتبار مالیاتی بهره‌مند شوند، ما همین روش را در زمینه‌ ورزشی در نظر گرفته ایم و جواب داده است، مثلاً تولیدکنندگانی که به تیم‌های ورزشی کمک می کنند از بخشودگی مالیاتی بهره‌مند می شوند. این روش موجب شده است که کارهای خوبی در حمایت از تیم ها صورت بگیرد. اعتبار مالیاتی نیز می تواند چنین نقشی را در ارتباط با تقویت بخش های تحقیق و توسعه‌ صنایع انجام دهد.

بررسی شواهد موجود از جمله میزان بالای صادرات متانول و ورق های فولادی در کشورمان به عنوان مواد نیمه خام، حجم بالای مالیات خام و نیمه خام فروشی که در سال جاری اخذ شد و تفاوت چشمگیر ارزش محصولات صادراتی و وارداتی کشور حاکی از آن است که همچنان درگیر خام فروشی و صادرات انرژی مجازی هستیم.

ما به عنوان کشوری که بیشترین یارانه‌ انرژی را به صنایع پرداخت می کند، در تله صادرات انرژی مجازی گیر افتاده‌ایم‌ به این معنا که رقابت پذیری محصولات صادراتی مان نه به خاطر ارزش تولیدات بلکه به دلیل رانتی است که پرداخت می‌کنیم. به منظور تغییر شرایط موجود برنامه هایی در کشورمان به اجرا گذاشته شده است، اعتبار مالیاتی از جمله مهم ترین طرح‌هایی است که می توان به آن اشاره کرد.

در این ارتباط بندی به بودجه‌ 1402 اضافه شده که زمینه را برای تقویت تحقیق و توسعه ی صنایع فراهم می کند. چنانچه صنایع در راستای توسعه ی زنجیره‌ ارزش محصولاتشان در حوزه ی تحقیق و توسعه هزینه کنند، این هزینه ها به عنوان اعتبار مالیاتی برای آن ها در نظر گرفته می شود و در سال بعد اعمال می شود، به این ترتیب، با پوشش بخشی از هزینه های تحقیق و توسعه‌ صنایع، توسعه ی زنجیره‌ ارزش محصولات مورد تشویق قرار می گیرد./فارس