طولانی ترین یلدای تاریخ برای نظام بانکی با چالش رمزهای دوم پویا

تیتر20 / سارا دلیریان - همزمانی آغاز اجرای اجباری شدن استفاده از رمزهای دوم پویا در شبکه بانکی با شب یلدا که برای ایرانیان نماد سرخوشی جمعی و دورهمی های صمیمی است، شاید بهترین فرصت باشد که مروری کنیم بر اینکه چرا در این تحول بزرگ در نظام بانکی، نقش فرهنگ سازی و ایجاد وفاق فکری و اجماع عمومی در موضوعی که دقیقا مرتبط با حوزه رفتار مالی فردی در مواجهه با یک سیستم عمومی است، در کمترین حد از میزان ممکن انگاشته شده است.

در این گزارش ما بحث چندانی در خصوص باید و نبایدهای اجرای این طرح نداریم، مسئله اصلی این است که در شرایطی که هنوز بسیاری از عموم مردم چنان نسبت به فرآیندها و مسائل مرتبط با فیشینگ و سواستفاده های مالی ناآگاه هستند و هنوز بسیاری از آنها حتی دقیقا با کلمه «فیشینگ» نامانوس اند، آیا نیاز نبود برای اقدام به اجباری کردن رمزهای دوم پویا، ابتدا بستر مناسب فرهنگی و اجتماعی این تحول بزرگ برای عموم مشتریان بانکی با هر سطحی از دانش و سواد دیجیتال فراهم می شد و سپس با طیب خاطر بیشتری به سمت این تغییر ذائقه برای مشتریان پیش می رفتیم؟

نهادهای متولی امر در این زمینه اگر چه در یک ماه اخیر، البته آن هم به صورت دستوری با دستورالعمل های مکرر از سوی بانک مرکزی، به اقدامات تبلیغاتی و فراخوان های عمومی در این حوزه روی آورده اند اما درنگاهی اجمالی به شبکه های اجتماعی و گفت و گوهای عمومی در سطح جامعه، این واقعیت به خوبی مشهود است که نگرانی عمیقی از روند اجرای این فرآیند و تبعات آن برای امور روزمره بانکی در سطح عمومی جامعه برای مشتریان شبکه بانکی وجود دارد.

در سوی دیگر این نگرانی ها، کسب و کارهایی هستند که حالا بعد از تجربه نگران کننده قطعی اینترنت در ماه گذشته، این بار نگران افت میزان خریدهای اینترنتی و افزایش ریسک کسب و کار، بر اثر اجرای رمزهای دوم پویا هستند که البته با توجه به فضای عمومی موجود، نگرانی دور از ذهنی هم نیست. بسیاری از آمارها تائید می کند که سطح بزرگی از خریداران فروشگاه های اینترنتی را بانوان خانه دار تشکیل می دهند، افرادی که با دراختیار داشتن کارت بانکی که عموما ممکن بود به نام همسر یا فرزندان آنها بود، قادر بودند بسیاری از مایحتاج خود را از طریق فروشگاه های اینترنتی خریداری نمایند، اما در حال حاضر این دغدغه برایشان متصور است که بدون در اختیار داشتن تلفن همراه صاحب حساب در هنگام خرید، چطور باید به رمزیکبار مصرف دسترسی داشته باشند.

البته که نظام بانکی و متولیان امر برای همه این موارد راهکارهایی پیش بینی کرده و احتمالا نقشه راه مدونی برای این موضوع دارند، اما مسئله اینجاست که چرا باید بدون زمینه سازی فرهنگی و اجتماعی مناسب، اقدام به چنین تغییر بزرگی را بدون درنظر گرفتن نگرانی های عمومی صورت داد؟!

بدیهی است در این احوال، هم بانک ها و هم عموم مشتریان با تکانش شدیدی مواجه خواهند بود و باید دید چه زمانی نیاز است تا بانک مرکزی و بازوهای اجرایی این نهاد بتوانند تبعات این موضوع را کنترل نمایند.  

پرسش اینجاست که چرا در یکی از خاطره انگیزترین شب های سال تبعات یک تصمیم در سطح نظام بانکی باید باعث بروز نگرانی های گسترده و گوناگون در اذهان عمومی باشد، آیا رسانه ها، بانک مرکزی و مجموعه بانک های کشور نباید در این شرایط آگاه تر بوده و آگاهانه تر به وظیفه تنویر افکار عمومی و ایجاد همراهی و همدلی نسبت به این موضوع اقدام می کردند.

امسال در بلندترین شب سال، مدیران شبکه بانکی نیز یکی از طولانی ترین شب ها را سپری خواهند کرد چرا که قطعا نگران تحولات پیش رو در موضوع تراکنش های بانکی با استفاده از رمزهای پویا هستند، ایجاد و فراهم سازی زیرساخت های فنی و بسترهای مختلف برای ارائه رمز یکبار مصرف به مشتریان علاوه بر هزینه های بالای مالی، فنی و انسانی برای بانک ها تنها بخشی از هزینه هایی است که بانک ها به دلیل تامین امنیت بیشتر در تراکنش ها متحمل شدند، سویه دیگر ماجرا هزینه های روانی است که بانک ها باید بتوانند آن را برای مشتریان خود مدیریت کنند و این قطعا نقطه عطف ماجرا است.

ماجرایی که همزمان با شب یلدا و بلندترین شب سال آغاز خواهد شد و باید دید این تقارن مبارک خواهد بود یا نه؟!