مواجهه پیشگامان با بیمه مدرن

تیتر20 / ثمن رحیمی راد- فعالیت صنعت بیمه کمی بیش از صد سال پیش و در سال 1298خورشیدی در ایران آغاز شد. نخستین شرکت‌های بیمه‌ای در ایران هم بیمه‌های روسی بودند که دامنه نمایندگی خود را به خاک ایران گسترانده بودند، پس از یک دهه علاوه بر روس‌ها نمایندگان شرکت‌های بیمه کشورهای دیگر هم به ایران وارد شدند تا اینکه در سال 1314خورشیدی دولت ایران، بیمه ایران را تاسیس کرد. بیمه ایران به تدریج 75درصد بازار بیمه کشور را در اختیار گرفت و بدین‌گونه از تسلط شرکت‌های خارجی بر صنعت بیمه کشور کاسته شد و در سال‌های بعد این حضور پایان یافت.

در ادامه و در اواخر دهه 1320خورشیدی بیمه‌های خصوصی در ایران پا گرفتند و تا سال 1343 هشت بیمه خصوصی در کشور به وجود آمدند که البته شمار آنها تا به امروز و در آخرین سال از سده 14خورشیدی به 31 شرکت دولتی و خصوصی رسیده است.

زایش و رشد صنعت بیمه ایران در طول بیش از یک قرن گذشته، مانند هر پدیده دیگری در این جهان از عوامل درون و برون‌سازمانی گوناگون تاثیر پذیرفته است، یکی از این عوامل ظهور فناوری‌هاست که همه ارکان زندگی بشر را از خود متاثر کرده و صنعت بیمه نیز از نفوذ این جریان بی‌ثمر نبود، جریانی که هر چند دستاوردهایی برای این صنعت رقم زده اما چالش‌هایی نیز به بار آورده که فعالان صنعت بیمه ناگزیر به رویارویی با آن بوده‌اند و گاه بهای سنگینی برای عبور از این چالش‌ها پرداخته‌اند.

فناوری‌ها بر همه ابعاد صنعت بیمه همچون نوع محصولات، چگونگی خرید و فروش، بازاریابی و... تاثیر گذاشته‌اند، هر چند چارچوب همان است که بود و بیمه همچنان سازوکاری است که در آن بیمه‌گر متعهد به جبران زیان احتمالی یک بیمه‌گزار در صورت وقوع یک حادثه است و در یک کلام، بیمه ابداع شده تا بشر را در مقابله با ریسک توانمند کند، اما نفوذ فناوری‌ها بر صنعت بیمه دو دوره زمانی برای آن رقم زده است؛ صنعت بیمه سنتی و صنعت بیمه مدرن و آنچه شرکت‌های بیمه‌ای را از سنتی به مدرن بودن سوق می‌دهد میزان بهره‌مندی آنها از همین فناوری‌هاست.

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم فناوری‌ها همه ابعاد زندگی بشر را از خود متاثر کرده‌اند و این اتفاق نشان از آن دارد که انسان از ورود فناوری‌ها استقبال کرده و صنایع از جمله صنعت بیمه هم برای اینکه بتوانند به بقا ادامه دهند باید خود را با تغییرات برآمده از ورود فناوری‌ها هماهنگ کنند و چالش‌های گذر از سنت به مدرنیته را به جان بخرند؛ به‌طور مثال، توسعه اینترنت در جوامع انسانی بی‌اغراق بارزترین فناوری موثر بر صنایع در دنیای مدرن است حال تصور کنید فعالان صنعتی همچون بیمه که از اواخر قرن گذشته در ایران پا گرفته با ورود این پدیده نه چندان آشنا چه شوکی را متحمل شدند و بازار بیمه که تا دیروز با ارتباطات کلامی و قراردادهای کاغذی معاملات خود را پیش می‌برد و دستگاه‌های تلفن و فکس فناورانه‌ترین ابزار کار در آن به شمار می‌آمد، امروز با فناوری عرضه محصول و معامله آن در فضای مجازی و در قالب وب‌گاه‌هایی روبه‌روست که بیمه‌گر سنتی درکی از آن ندارد و نمی‌داند چگونه می‌تواند در فضایی که ماهیت فیزیکی ندارد، محصول خود را عرضه و معامله کند، چه برسد به اینکه از آن در برابر پدیده‌ای همچون حمله سایبری محافظت کند حمله‌ای که می‌تواند وب‌سایت شرکت را از کار بیندازد و یا به داده‌های مشتریان آن دسترسی پیدا کند؛ این جریان دیگر نه یک تغییر که یک انقلاب است و البته نه تنها بیمه‌گر که حتی بیمه‌گزار را هم از تبعات خود بی‌نصیب نمی‌گذارد.

صنعت بیمه حتی در صورت سنتی خود از نبود عاملی که اعتماد کامل را در معامله بیمه‌گر و بیمه‌گزار ایجاد کند در رنج بوده است و کسب اعتماد بیمه‌گزار برای خرید محصول همواره تلاش مضاعف بیمه‌گر را می‌طلبیده است؛ حالا از یک سو کوچ صنعت بیمه از فضای فیزیکی و استقرار آن در فضای مجازی در جوامع مدرن امروزی اجتناب‌ناپذیر است و از سوی دیگر کسب اعتماد را برای بیمه‌گر به‌ویژه در جوامع در‌حال‌توسعه سخت‌تر از پیش می‌کند. همچنین در این فضا هر چند بیمه‌گزار فرصت بیشتری برای آشنایی با انواع بیمه‌گرها و محصولات آنها و انتخاب محصول مناسب‌تر دارد، اما به نظر می‌رسد خرید محصول بیمه‌ای از یک سایت اطمینان کم‌تری از حضور فیزیکی در نمایندگی دارد و این نبود اطمینان از خرید بیمه در فضای مجازی در صورتی که شرکت بیمه نوپا باشد، دیگر مشکل بزرگی به شمار می‌آید.