فرصتی که از دست تجاری سازان داخلی رفت

تیتر20 -  طی ماه های اخیر و در رویدادهای مانند نمایشگاه های خودرو یا رونمایی های شرکتی ، تجاری سازان، اتوبوس های متعددی از نوع بنزینی و برقی معرفی کرده اند.

این در حالی است که ناوگان حمل و نقل عمومی در تمام شهرهای ایران نیاز به نوسازی و تزریق اتوبوس های جدید دارد.این مساله تازه ای نیست و از فرط تکرار وبی عملی برای بسیاری از مردم عادی شده است. چرا که در این مدت به جای انتخاب یک راهکار عملی و اجرایی نهایتا تمام راه ها به تعطیلی مدارس منجر شده است. 
همچین هر زمان که آلودگی هوا بیشتر و خطرات ناشی از آن برای مردم بیشتر می شود ، این الزام و ضرورت با جدیت بیشتری پیگیری می شود. تمام نهادها و سازمان های دخیل نیز بر توسعه و نوسازی این ناوگان بیش از پیش تاکید کرده و اعلام آمادگی می کنند.

اتوبوس سازان نیز همیشه خود را حاضر در صحنه نشان داده و از توان و ظرفیت های خود برای این موضوع خبر می دهند.
اما مشخص نیست که کجای کار می لنگد. چرا که به رغم قراردادهایی که باید میان نهادهای مرتبط و اصلی، مشخصا وزارت کشور و شهرداری ها منعقد شود،در این دو سه سال اخیر بحث واردات به شدت مطرح بوده است.

در این شرایط تجاری سازان با تاکید بر ظرفیت تولید 10 هزار دستگاه در سال، اعتقاد دارند که واردات اتوبوس هیچ مزیتی برای صنعت خودروسازی کشور ندارد؛ فقط باعث خروج ارز از کشور می شود و در نهایت ظرفیت ها و پتانسیل های موجود بلا استفاده می مانند.

درمقابل معتقد هستند که این مساله با توجه به تعدد اتوبوس سازان مزیت های زیادی ایجاد خواهد کرد.
عمده ترین بحث نیز حول و حوش اشتغالزایی ، افزایش رقابت ، بالارفتن کیفیت ، افزایش سطح کیفی و نزدیک شدن به فناوری و تکنولوژی روز دنیا مطرح می شود.
در این شرایط رئیس شواری شهرتهران با اشاره به کاهش تعداد اتوبوس‌های تولید داخل در قرارداد منعقد شده با مدیریت شهری از سه هزار به دو هزار و ۵۰۰ دستگاه گفت: فکر نمی‌کنیم حتی میزان تأمین به دو هزار اتوبوس نیز برسد. متاسفانه خودروسازان نتوانستند اتوبوس‌های مورد نیاز را تحویل دهند و بهترین کارخانه گفته که ۵۰ اتوبوس تحویل می‌دهد و چون خوش قول است این تعداد را تحویل خواهد داد، اما دیگران به وعده خود عمل نکرده‌اند و فکر نمی‌کنیم تا پایان سال به یکهزار دستگاه نیز برسد.

مهدی چمران با بیان اینکه قیمت‌های اعلامی از سوی تولیدکنندگان داخلی برای قرارداد با چینی‌ها جهت واردات اتوبوس با قیمتی که در سفر به چین مطرح شد بسیار متفاوت است، گفت: البته مقداری باید به تولیدکنندگان حق داد چون ۱۰ تا ۱۲ سال خط تولید آنها تعطیل بوده و تا این خط راه‌اندازی شود زمان‌بر خواهد بود. هرچند معتقدم اگر می‌خواستند می‌توانستند تولید کنند.

وی تاکید کرد: با چینی‌ها قرارداد بسته و تاکید شد که اتوبوس‌ها در همکاری با تولیدکنندگان داخلی تولید شود اما چون ما عجله داریم و کارخانجات چینی در یک شیفت ۴۵۰ اتوبوس می‌سازند تصمیم گرفتیم اتوبوس بخریم تا مردم در باد و باران و سرما و گرما منتظر نمانند."

این سخنان در حالی مطرح می شود که تقریبا از دو سال پیش شهرداری تهران پیگیر واردات اتوبوس است. عجله آنها به قدری بود که قصد داشتند تعدادی اتوبوس دست دوم وارد این خطوط کنند.

با این حال به نظر می رسد که اتوبوس سازان داخلی نتوانسته اند نظر شهرداری را تامین کنند و به همین علت آنان برای افزایش سطح خدمات دهی و در امان ماندن مردم از گزند باد و باران جز خرید اتوبوس از چین چاره دیگری نداشته اند.

اما به چه علت تجاری سازان این فرصت طلایی را دست دادند.البته پیش از آن باید مشخص شود که آیا شهرداری در زمان مناسبی سفارش گذرای کرده است یا خیر؟ چون برخلاف خودروهای سواری و حتی کار و تجاری ، اتوبوس مشتری عام نداشته و حتما باید ابتدا سفارش گذاری صورت گرفته و بعد از آن تولید انجام شود.
با این حال به نظر می رسد که ریشه این عدم تعهد را باید در جای دیگری جست و جو کرد.

بر اساس شنیده ها ، بخشی از این علت تاخیر در تولید را به مسائل استانداری باید مرتبط دانست. اما اصلی ترین دلیل همان است که تمام صنعت خودروسازی کشور با آن درگیر است،کمبود و عدم تخصیص به موقع ارز. این موضوع طی ماه های اخیر به شدت تمام صنعت را درگیر و با چالش های زیادی همراه کرده است.

در همین حال برخی معقتد هستند که قیمت اتوبوس های وارداتی به مراتب از تولید داخل ارزان تر هستند.این مساله هم می تواند در انتخاب ها تاثیر گذاشته و راهی برای دور زدن تولید کننده داخلی پیدا شود. 

بر اساس قانون واردات هر کالایی که تولید داخل داشته باشد،ممنوع است. اما در عین حال افزایش هزینه ها،تورم و نرخ ارز موجب شده است که قیمت تمام شده محصولات داخلی بالاتر از مشابه خارجی اش باشد. 

در این شرایط از یک سو مقیاس تولید و از سوی دیگر تعرفه ها نیز عامل دیگری هستند که توجیه اقتصادی استفاده از محصولات داخلی را با تردید مواجه می کند.
اما در هر صورت و پیرو هر اتفاقی یا دلیلی که بوده است،واردات اتوبوس به کشور در شرف انجام است و این مساله می تواند مانند تولید خودروهای سواری و کار و تجاری این بخش از خودروسازی را نیز به بازارچینی ها اضافه کند.

در ادامه این وضعیت مشخص نیست که شاهد مهاجرت اتوبوس سازان دیگری خواهیم بود،یا اینکه بازهم با تعطیلی و یا کاهش تولید همراه خواهیم شد.