چه زمانی باید روغن گیربکس اتوماتیک را عوض کنیم؟

تیتر 20 - امروزه گیربکس های اتوماتیک به دلیل راحتی بالا و عملکرد خوبی که ارائه می کنند مورد توجه بسیاری از خریداران قرار دارند و معمولاً خودرویی که دارای گیربکس اتوماتیک باشد طرفدار زیادی دارد. اما گیربکس های اتوماتیک نیازمند دقت در نگهداری هستند چرا که در صورتی که مشکلی در آنها پیش بیاید هزینه نسبتاً گزافی را روی دست مالک خودرو خواهند گذاشت. یکی از مواردی که در گیربکس های اتوماتیک باید به آن توجه زیادی کرد روغن گیربکس است. در ادامه خواهیم به این نکته بپردازیم که چه زمانی باید اقدام به تعویض روغن گیربکس اتوماتیک خودروی خود کنیم.

گیربکس های اتوماتیک از قطعات و بخشهای بسیار زیادی تشکیل شده‌اند که توضیح یک به آنها زمان زیادی میبرد اما مهمترین بخشهای این گروه ها را باید مبدل گشتاور، دنده های سیاره ای، پمپ هیدرولیک، کلاچ های هیدرولیکی، کلاچ های باندی، سوپاپ ها و سنسورهای مختلف دانست. ابتدا در ادامه نگاهی کوتاه بر عملکرد این بخش ها خواهیم داشت:

این قطعه در حقیقت انتقال دهنده نیرو از موتور به داخل گیربکس است و یک نوع توربین روغنی محسوب می شود. 

پمپ روغن یا اویل پمپ مابین مبدل گشتاور و مجموعه دنده ها قرار دارد روغن را با فشار به نقاط مختلف گیربکس پمپ می‌کند. در صورتی که پمپ هیدرولیک گیربکس اتوماتیک دچار مشکل شود کل گیربکس از کار خواهد افتاد.

دنده های سیاره ای در حقیقت کار تعویض دنده درون گیربکس را بر عهده دارند و از دنده خورشیدی رینگی و سیاره ای تشکیل شده اند. این دنده ها با قفل شدن و یا حرکت می توانند ضرایب مختلفی را ایجاد کنند و به این ترتیب ضریب انتقال نیرو در روی گیربکس توسط این دنده ها تغییر می کند.

کلاچ ها و باندها در حقیقت وظیفه اعمال تعویض دنده در داخل گیربکس را برعهده دارند و به نوعی عملگر داخلی گیربکس محسوب می‌شوند. 

سوپاپ ها نیز یکی از مهمترین بخشهای دیگر گیربکس های اتوماتیک هستند که درون مجموعه ای که آن را به نام ساعت گیربکس می‌شناسیم قرار دارند سوپاپ ها از تعدادی فنر و شیر تشکیل شده‌اند و در خودروهای جدید این سوپاپ ها به شکل برقی هستند و در داخل ساعت گیربکس از تعدادی شیر برقی استفاده شده است.

این سوپاپ ها هستند که دستور های گیربکس را اعمال می کنند و اینکه چه دنده‌ای چه زمانی باید درگیری شود توسط این سوپاپ ها اعمال می شود.

قطعات داخلی گیربکس به مرور زمان مستهلک می شوند و این کار در کنار حرارتی که درون گیربکس وجود دارد سبب آسیب به روغن گیربکس می شود به همین خاطر لازم است تا در کیلومتر های مشخصی روغن گیربکس اتوماتیک را تعویض کرد تا گیربکس آسیبی نبیند. 

در صورتی که روغن گیربکس اتوماتیک را به موقع عوض نکنیم سبب آسیب دیدن کلاچ ها و باندهای داخلی گیربکس خواهد شد و کلاچ ها روی یکدیگر سر خورده و دیگر انتقال نیرو صورت نمی گیرد. یکی از دلایلی که باید روغن گیربکس اتوماتیک را عوض کرد وجود براده درون روغن است براده های کوچک و ریزی که درون روغن قرار دارند می توانند وارد مجراهای روغن کاری شده و مانع روغن کاری صحیح گیربکس شود و به این ترتیب به مرور زمان و قطعات دیگر گیربکس آسیب خواهند رساند. این قطعات می‌تواند شامل سوپاپ ها و خود دنده ها شوند به همین خاطر در هنگام سرویس خودرو باید روغن گیربکس چک شود و در صورتی که درون آن براد مشاهده شود باید روغن را تعویض کرد. گاهی اوقات روغن‌گیربکس توسط همین براده ها و جرم ها آنقدر کثیف می شود که لازم است بعد از تخلیه روغن، داخل گیربکس را با دستگاه مخصوص شست و شو داد و سپس روغن گیربکس نو را داخل گیربکس ریخت.

اینکه چه زمانی باید اقدام به تعویض روغن گیربکس شود معمولاً در دفترچه راهنمای خودرو قید شده است اما معمولاً این عدد برای خودروها حدود ۵۰ یا ۶۰ هزار کیلومتر است و بالاترین حدی که مشاهده شده است حدود ۱۶۰ هزار کیلومتر است البته در صورتی که احساس کنید گیربکس شما لرزش دارد و در هنگام تعویض دنده عمل تعویض دنده را با ضربه انجام می‌دهد نیز باید خودروی خود را به یک مکانیک ماهر نشان دهید تا روغن و فیلتر آن را چک کنند چون نحوه رانندگی و شرایط دیگر نیز می‌تواند بر روی کیفیت روغن گیربکس تاثیر منفی بگذارد و شاید نیاز باشد تا روغن را زودتر از موعد مقرر شده توسط سازنده تعویض کنید./خودروبانک