صندوق های پوشش ریسک رانت بورس را بیشتر می کند؟

تیتر۲۰-  اخیرا مدیرعامل بورس تهران از راه‌اندازی صندوقی جدید برای پوشش ریسک در بازار سرمایه با عنوان «صندوق پوشش ریسک» خبر داد و قرار است به همین زودی‌ها این صندوق مجوز فعالیت خود را دریافت و شروع به کار کند. در اصل «صندوق پوشش ریسک» یا Hedge Fund صندوقی است که با استفاده از ابزارهایی اقدام به سرمایه‌گذاری‌هایی با ریسک بالا می‌کند. نکته قابل‌توجه این است که مدیرعامل بورس تهران این صندوق را مخصوص افرادی می‌داند که علاقه‌مندند سطحی از ریسک را متحمل شوند، اما دانش کافی برای بهره‌گیری از ابزارهایی همچون اوراق آتی سهام را ندارند، که در نهایت با استفاده از این صندوق بتوانند سودی مطلوب در بازه زمانی مدنظر کسب کنند.

البته باید به این موضوع نیز توجه داشت که این صندوق در ابزارهایی چون اختیار معامله، آتی و دیگر ابزارهای پرریسک سرمایه‌گذاری می‌کند و ریسک بسیار بالایی دارد؛ در نتیجه باید با حداقل دانش در «صندوق پوشش ریسک» سرمایه‌گذاری کرد. البته گودرزی این صندوق‌ها را مناسب سرمایه‌گذاران عادی نمی‌داند؛ چراکه سطح ریسک بالایی دارد. «صندوق پوشش ریسک» همانند سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری به افرادی که زمان یا دانش کافی برای سرمایه‌گذاری ندارند کمک می‌کند که سرمایه‌گذاری درست و مطابق با نیازهای خود داشته باشند.

صندوق پوشش ریسک چیست؟

همانطور که گفته شد «صندوق پوشش ریسک» از ابزارها و بازارهای مختلف برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌کند تا با پوشش یک ریسک مشخص سود حداکثری به سرمایه‌گذاران خود بدهد. این صندوق‌ها به نوعی شرکت‌ خصوصی به حساب می‌آیند که با مشارکت تحلیلگران حرفه‌ای بازار اداره می‌شوند. «صندوق‌های پوشش ریسک» تلاش می‌کنند با تنوع کم در سرمایه‌گذاری ریسک خود را متناسب با سرمایه‌ها کاهش یا افزایش دهند و به نوعی مستقل از شرایط بازار و شاخص‌ها باشند. در اصل هدف صندوق، سرمایه‌گذاری پرریسک با تنوع کم برای دست آوردن حداکثر سود است. به گفته کارشناسان، سرمایه‌گذاران در «صندوق پوشش ریسک» می‌توانند چندین برابر سرمایه اولیه خود را در بازه زمانی میان‌مدت به دست آورند.

پوشش سرمایه‌ها در این صندوق در اکثر موارد بدون پایان است و این بدان معناست که سرمایه‌گذاران می‌توانند در فاصله زمانی مختلف سرمایه‌گذاری یا برداشت سرمایه‌ و سود داشته باشند. البته بازه زمانی سرمایه‌گذاری در هر نوعی از صندوق‌ها بستگی به نوع قرارداد آنها دارد. اغلب این صندوق‌ها از ابزارهای فروش استقراضی، ابزارهای مالی مشتقه، آربیتراژ، معاملات آپشن، معاملات آتی و... استفاده می‌کنند. این صندوق هنوز راه‌اندازی نشده و نمی‌توان به صورت قطع از مزایا و معایب آن سخن گفت؛ اما مهم‌ترین مزیت آن سود بالا و بزرگ‌ترین عیب آن را می‌توان عدم نقدشوندگی در کوتاه‌مدت دانست.

صندوقی اضافه در این شرایط بازار

بازار سرمایه پس از حدودا سه سال در زمستان سال گذشته روند صعودی به خود گرفت و توانست تا حدودی زیان و عقب‌ماندگی خود را جبران کند؛ اما در میانه اردیبهشت‌ماه روند تالار شیشه‌ای تغییر کرد و تا به امروز شاهد نوسان‌های اغلب منفی در بورس هستیم. بورس سه سال در حال زیان بود و نسبت به بازارهای موازی عقب مانده بود و اکنون در زمان رشد شاهد توسعه ابزارهای جدید در بازار هستیم. در اصل افزایش ابزارها به توسعه هر بازاری کمک می‌کند. اما برخی از کارشناسان عقیده دارند که در این شرایط توسعه ابزارها کاربردی نیست. فردین آقابزرگی، کارشناس بازارهای مالی، در این خصوص گفت: تمامی ابزارهای لازم و موجود در بازار سرمایه به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری کمک می‌کنند.

در شرایط حال به جای تمرکز روی هدایت نقدینگی و سرمایه‌ سرمایه‌گذاران به سمت‌‌و‌سوی ابزارهایی که با حداقل سرمایه، حداکثر سود را داشته باشند، به القای وضعیت ناپایدار و بی‌ثبات در بازار سرمایه پرداخته می‌شود. به گفته وی در شرایط کنونی به جای استفاده و رونمایی از ابزارهای جدید بهتر است آموزش کافی به سرمایه‌گذاران در حوزه‌های آپشن و صندوق‌ها داده شود تا کیفیت و میزان سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه افزایش یابد. این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: ابزارهایی همانند «صندوق پوشش ریسک» به افرادی که ریسک‌گریز نیستند کمک می‌کند تا حداقل‌ها را انتخاب کنند و بازدهی متناسب با ریسک داشته باشند.

جای خالی «صندوق‌ پوشش ریسک در بازار»

در مقابل، برخی از کارشناسان عقیده دارند که افزایش ابزارها شرط توسعه بازار است و جای خالی این صندوق نیز در بازار سرمایه احساس می‌کند. علی عصاری، کارشناس بازار سرمایه، در این خصوص گفت: صندوق‌های پوشش ریسک در ظاهر صندوق تلقی می‌شوند؛ اما در باطن گرداننده‌ای آشنا به تمامی بازارها دارند که راه‌ها و ریسک‌های مختلفی را برای سرمایه‌گذاری امتحان می‎کند. این صندوق به نام Hedge Fund نیز معروف است و از ‌ راه‌های مختلفی همانند استقراضی، ابزارهای مالی مشتقه، آربیتراژ و... برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌کند. وی اظهار کرد: جای خالی این صندوق‌ها در بازار احساس می‌شد و این ابزار در بازار سرمایه نوظهور است و می‌تواند از بازارهای موازی سود کسب کند.

همچنین اهرمی بودن این صندوق از دیگر مزایا به حساب می‌آید.این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به معایب «صندوق‌های پوشش ریسک» اظهار کرد: دسترسی اطلاعاتی افرادی که این صندوق‌ها وارد بازار می‌کنند می‌تواند رانت و ریسک زیادی را ایجاد کند؛ چرا که گردانندگان این صندوق‌ها این آگاهی را دارند که کدام بازارها ریزشی یا صعودی خواهند بود، یک بخش بزرگ و خفته‌ای از بازار را بیدار می‌کند. عصاری تاکید کرد: صندوق‌های پوشش ریسک در بازار در شرایط نزولی ریزش کمتری دارند و در شرایط صعودی، صعود بیشتری را تجربه می‌کنند. وی گفت: ظهور چنین صندوق‌ها و ابزارهای جدید، همانند صندوق‌های اهرمی و بخشی، تجربه بسیار خوبی برای بازار بود و امیدوار هستم «صندوق‌های پوشش ریسک» ابزار مناسبی برای بازار سهام باشند و بتوانند جذب مخاطب و سرمایه‌گذار را در بازار بالا ببرند.

وجود هرگونه ابزار جدید در بازار باعث می‌شود که حداقل سهامداران تلاش بیشتری برای یادگیری داشته باشند و استفاده از ابزار نوین در این بازار می‌تواند جزو محاسن نیز باشد. این کارشناس بازار سرمایه در نهایت تاکید کرد:  امیدوارم این نوع صندوق‌ها ابزاری برای رشد و سمت‌و‌سو دادن بازار به رشد و بالا رفتن بازار باشند و تبدیل به بار و مشکلات اضافه‌ای نشوند. طبیعتا اگر مدیریت و سبد دارایی گرفتاری یا رانت جدیدی را ایجاد نکنند می‌توانند در بازار موثر باشند. در حال حاضر به واسطه حضور حداکثری مردم در بازار سرمایه، توسعه و عمق‌بخشی به این بازار یکی از مهم‌ترین عملکردها به حساب می‌آید. افزایش و رونمایی از صندوق‌ها و دیگر ابزارها می‌تواند مسیر سرمایه‌گذاری در بورس را تسهیل کند./دنیای اقتصاد