رقابت منفی بین معدنی‌ها و فولادی‌ها بر سر توسعه حداکثری 

تیتر 20- توسعه زنجیره فولاد و دست یابی به ارزش افزوده بیشتر از مهمترین سیاست های دولت ها در دو دهه اخیر است. ذخایر سنگ آهن کشور باید به محصولات فولادی تبدیل می شد تا از خام فروشی و صادرات مواد خام جلوگیری شود. 

توسعه زنجیره فولاد با سرعت بسیار در دستور کار وزارت صمت و بازوی اجرایی آن یعنی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، ایمیدرو قرار گرفت تا کشور به سمت خلق ارزش افزوده بیشتر برود.  رفته رفته این سیاست با تغییراتی همراه شد و تقریبا در یک دهه اخیر مسیر به نحوی ترسیم شد تا شرکت های معدنی بزرگ نیز به موضوع تکمیل زنجیره ارزش وارد شوند. 

شرکت های معدنی فعال در حوزه سنگ آهن، طرح های فولادی خود را روی میز آورده و برای ایجاد ارزش افزوده بیشتر خود به جمع فولادسازان پیوستند. در نگاه اول این موضوع منجر به رشد اقتصادی می شد اما در ادامه معدنی ها دیگر تنها تولید کننده مواد اولیه صنعت فولاد نبودند بلکه به عنوان رقیبی در بازار با فولادی ها وارد رقابت شدند.

 
اما از سویی دیگر فولادی ها نیز برای تامین مواد اولیه خود، باید وارد حوزه معدن و اکتشافات می شدند. درواقع تامین مواد اولیه اصلی ترین دلیلی بود که فولادی ها برای اکتشافات و بهره برداری از ذخایر معدنی وارد سرمایه گذاری شوند.

 در نتیجه این موضوع یک رقابت منفی بین معدنی ها و فولادی ها شکل می گیرد که نادرست است در حالی که هر کدام از آنها بازیگران اصلی یکی از حلقه های زنجیره ارزش هستند و باید به صورت مجزا متمرکز بر حوزه خود باشند.

امروز فولادی ها برای ورود به بخش معدن از تمایل بیشتری برخوردار هستند و دلیل آن هم این است که چالش هایی مثل انرژی و حمل و نقل در این حوزه نسبت به حوزه فولاد کمتر است، هرچند که بی شک در سال های پیش رو این چالش ها در بخش معدن هم جدی تر از امروز خواهد شد.

 اما دلیل دیگر تامین مواد اولیه است. فولادی ها نیازمند سنگ آهن هستند و بی شک با ورود به بخش معدن می توانند این نیاز را با هزینه کمتری تامین کنند. معدنی ها که خود امروز به تولید کننده فولاد تبدیل شده اند، باید بخشی از تولید را به مصرف واحدهای خود برسانند.

درنتیجه اگر این رقابت منفی ادامه دار شود و معدنی ها به سراغ تولید محصولاتی در حلقه های پایین دست رفته و فولادی ها هم به سراغ اکتشافات بروند ، بی شک نه تنها چالش های موجود حل نخواهد شد بلکه عمق آنها بیشتر می شود. 

معدنی ها که باید تامین کننده مواد اولیه برای صنعت فولاد باشند امروز، خود باید بخشی از ذخایر استخراج شده را برای تامین نیاز واحدهای فولادی مصرف کرده که می تواند عرضه مواد اولیه به بازار را تحت تاثیر قرار دهد.