ناترازی ناشی از سیاست های تحمیلی دولت در بانک‌ها

تیتر۲۰- محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی در سی و یکمین همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی با موضوع اصلی «بازآرایی سیاست‌های پولی و نظارتی؛ با نگاهی به قانون جدید بانک مرکزی» با بیان اینکه وظیفه خود میدانم مجدد عرایضم را با گرامیداشت یاد و خاطره شهید جمهور شروع کنم؛ کمتر به ابعاد مدیریتی ایشان پرداخته شده است، اظهار کرد: در قانون جدید بانک مرکزی ما به جای شورای پول و اعتبار، هیأت عالی داریم که به پیشنهاد رئیس کل و با حکم رئیس جمهور انتخاب می‌شوند؛ نهایتاً چهار نفر در ذهنم جمع بندی شد، بعد از جلسه با رئیس جمهور عرض کردم افرادی را انتخاب کردم و خواستم قبل رسمی شدن، نظر ایشان را بدانم؛ گفتند باید دو شرط داشته باشند یک کار بانکی بلد باشند و دوم افرادی باشند که با شخص خودت هماهنگ باشند. گفتند هر کسی این شرایط را داشت من حتماً قبول می‌کنم.

وی گفت: ایشان در تمام موارد حرفه‌ای همیشه سمت قانون و مقررات می‌ایستادند و کمتر ورود غیرکارشناسی انجام می‌دادند.

فرزین ادامه داد: علاوه بر ابعاد شخصیتی که آقای رئیسی به عنوان یک سیاستمدار شرافتمند عمل می‌کردند در تصمیمات حرفه‌ای نیز دست افراد را باز می‌گذاشتند که تصمیمات حرفه‌ای گرفته شود؛ مردد بودم همایش را برگزار کنیم یا به تعویق بیاندازیم نهایتاً با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری که هیچ کاری به تعویق نیفتاد، تصمیم به برگزاری همایش در تاریخ معین گرفتیم.

علت اجرای سیاست تثبیت

وی تصریح کرد: تلاش می‌کنیم با اصلاح ساختار در بانک‌مرکزی، اعمال قدرت بانک را در سیاست‌ها داشته باشیم.

فرزین با بیان اینکه سیاست تثبیت را سال قبل اعلام و اجرا کردیم، گفت: تورم در کشور ما به طور میانگین حدود ۲۰ درصد فراتر از ارقام میانگین بلندمدت بود، رشد نقدینگی به فراتر از ۴۰ درصد رسید و نوسانات شدید نرخ ارز باعث شد پیش‌بینی پذیری در اقتصاد ناممکن شود. به همین دلیل سیاست تثبیت را با محورهای مورد اشاره اجرا کردیم.

نظام بانکی نیازمند اصلاح است

رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه نظام بانکی همچنان نیازمند اصلاحات اساسی است، تصریح کرد: بسیاری از ناترازی هایی که هم اکنون در نظام بانکی می‌بینیم، ناشی از سیاست‌هایی است که دولت به بانک‌ها تحمیل می‌کند.

کاهش رشد پایه پولی و نقدینگی

وی در ادامه گفت: سال قبل خیلی فکر کردیم که هدفمان را اعلام کنیم یا خیر، نهایتاً هدف رشد نقدینگی را اعلام کردیم؛ برای دولت هم خوب بود و همکاری شد تا به سمت رشد نقدینگی ۲۵ درصدی برویم ولی نهایتاً کمتر از هدف‌گذاری و روی رقم ۲۴.۳ درصد تثبیت شد. رشد پایه پولی هم کاهش شدیدی داشت و ۲۸ درصد شد.

فرزین با اشاره به اینکه حفظ نرخ رشد کار سختی است ولی تلاش می‌کنیم در این محدوده آن را حفظ کنیم، افزود: هر هفته حجم نقدینگی بازار را کنترل می‌کنیم؛ از سپرده قانونی هم استفاده کردیم؛ از مجموعه سیاست‌های متعارف و نامتعارف پولی در کنار هم برای کنترل نقدینگی استفاده کردیم.

انتظارات تورمی کاهش یافت

وی به رشد پول هم اشاره کرد و گفت: نرخ حجم پول در گردش با هدف کاهش انتظارات تورمی از بالای ۵۰ درصد به ۱۲.۳ درصد کاهش یافت که نشان می‌دهد انتظارات تورمی در ایران در حال کاهش است.

فرزین با اشاره به تفاوت تورم مرکز آمار و بانک مرکزی، گفت: اگرچه اعداد ما با مرکز آمار متفاوت است ولی تغییرات آن مشابه هم هست.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه اگر می‌خواهیم جهش تولید محقق شود نیازمند جهش منابع خواهیم بود، ادامه داد: دولت باید بتواند خودش را تأمین مالی کند؛ باید با پول بیرونی که وارد اقتصاد می‌شود، رشد را در سطح بالایی نگه داریم.

بازار غیررسمی ارز دست ما نیست

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به تحولات بازار ارز گفت: قیمت دلار در بازار غیررسمی هرچند با جهش مواجه می‌شود ولی به سرعت کاهش می‌یابد، در حمله نظامی ایران به اسرائیل قیمت ارز شبانه افزایش یافت ولی از فردای همان روز از جهش قیمتی کاسته شد.

وی افزود: ضریب تغییرات نرخ ارز در بازار غیررسمی که دست ما نیست و خیلی نرخ‌های آن در خارج از کشور و کانال‌ها شکل می‌گیرد که با کاهش همراه بوده است. ۳۰ تا ۴۰ کانال داریم که نرخ‌های مختلفی می‌زنند و انتظارات بازار را شکل می‌دهند، اینها می‌خواهند انتظارات منفی را در جامعه ایجاد کنند البته نمی‌توان نقش انتظارات را در بازار غیررسمی نادیده گرفت.

رئیس کل بانک مرکزی گفت: دنبال آن هستیم مرکز مبادله ارز به عنوان منشأ تعیین نرخ ارز باشد البته بازار غیر رسمی با کانالهای غیر رسمی می‌خواهند با انتظارات تورمی با افزایش نرخ بدمند.

نرخ تورم مسکن اردیبهشت ماه ۱۲.۳ درصد شد

فرزین در ادامه اظهار کرد: نرخ حواله‌ی نیما یکی از نرخ‌های مهم و اثرگذار در کشور است که همین باعث کاهش نرخ تورم در کشور شده است. نرخ تورم مسکن اردیبهشت ماه ۱۲.۳ درصد بوده در حالی که پارسال بالای ۱۰۰ درصد بوده است؛ جلوی افزایش شدید را گرفته‌ایم.

چرا تراز تجاری منفی است؟

رئیس کل بانک مرکزی درباره تراز تجاری گفت: حساب سرمایه منفی به معنای افزایش دارایی‌های خارجی است؛ فرار سرمایه زمانی است که مردم و تجار نسبت به آینده نگران هستند و دارایی را به ارز تبدیل می‌کنند؛ عده‌ای می‌گویند منفی بودن تراز تجاری به خاطر این است که ما نرخ ارز را نگه داشته‌ایم، در حالی که این‌طور نیست. با کاهش نرخ ارز صادرات افزایش یابد. ریشه صادرات در تولید است. در بلندمدت با کاهش ارزش پول ملی صادرات افزایشی نمی‌شود و مطالعات ما این را نشان نمی‌دهد.

فرزین یادآور شد: تراز تجاری گمرک کالایی است تراز اعلامی ما در بانک مرکزی پولی و ارزی است. حساب جاری ما ۱۰ میلیارد دلار و حساب کالایی ۲۲ میلیارد دلار مثبت است اما تراز حساب خدمات همیشه منفی است و امسال هم ۱۱ میلیارد دلار منفی است.

فروش اوراق ۳۰ درصدی عامل ریزش شاخص بورس نیست

وی با طرح این پرسش که چرا بازار سرمایه منفی است؟ گفت: اسفند اوراق ۳۰ درصدی فروختیم ولی بازار سرمایه ماه هاست منفی است و باید علت بررسی شود. نباید از اجرای سیاست‌های ما بازار سرمایه آسیب ببیند و ما اصلاً چنین قصدی هم نداریم.

فرزین گفت: اگر بخواهیم تورم کاهش یابد حتماً باید بازنگری در نرخ‌های سود داشته باشیم تا نرخ‌ها کمتر شود.

وی همچنین در ادامه به عملکرد مرکز مبادله اشاره و تصریح کرد: ما به حوزه طلا به عنوان تنظیم گری ورود می‌کنیم زیرا هر تغییری در طلا روی ارز هم اثر می‌گذارد. به همین دلیل در مرکز مبادله حوزه طلا را فعال کرده‌ایم.

افزایش پرداخت تسهیلات خرد

رئیس کل بانک‌مرکزی در ادامه اظهار کرد: سهم تسهیلات خرد و خانوارها از تسهیلات پرداختی شبکه بانکی در سه سال دولت سیزدهم بیشتر شد و از کمتر از ۱۳ درصد به بیش‌از ۱۸ درصد در سال ۱۴۰۲ رسید.

فرزین اضافه کرد: دولت در تأمین مالی خود از بانک‌ها نباید مزاحمتی برای تأمین مالی بخش خصوصی ایجاد کند باید از سرمایه گذاری خارجی هم استفاده کنیم.

کاهش تورم تولیدکننده به ۲۳ درصد

وی گفت: تورم تولیدکننده هم که پیش‌نگر تورم مصرف کننده است، پیش از دولت سیزدهم به ارقام سه‌رقمی رسیده بود، اکنون به ۲۳ درصد کاهش یافته است. امیدواریم با اجرای سیاست‌های کنونی نرخ تورم نقطه به نقطه مصرف کننده نیز تا پایان سال به کانال ۲۰ درصد کاهش یابد.

انحلال بانک‌های ناتراز، آخرین راه است

فرزین همچنین با بیان اینکه قصد انحلال بانک‌ها را نداریم و انحلال آخرین راه است، گفت: در نظام بانکی تعدادی بانک ناتراز داریم که تعدادی هم ناترازی در حال افزایش است؛ البته تعدادی ناشی از مطالبات از دولت است و برخی هم ناشی از مشکلات نظارتی بوده است. به بانک‌های مختلف برنامه اصلاحی دادیم و دائماً رصد می‌کنیم. مؤسسه منحله نور ۳۰۰ شعبه داشت، در حالی که برخی بانک‌ها ۱۰۰ شعبه دارند.

رشد اقتصادی ایران پارسال در منطقه بی‌نظیر بود

رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: قدرت تولید و فروش نفت ایران با وجود انواع تحریم‌ها افزایش یافته است.

به گفته فرزین، نرخ رشد ایران در سال قبل در منطقه بی نظیر بود و کمتر کشوری به رشد ۴ درصد رسید. عربستان که رشد منفی داشت. روس‌ها ۳ درصد رشد داشتند. رشد امسال نیاز به جهش منابع دارد که در این رابطه به مجموعه‌ای از سیاست‌های تأمین مالی نیاز داریم./مهر