بازگشت اسپایدرکم به لیگ برتر فوتبال ایران

تیتر20- سال ها پیش مسئولان صدا و سیما در راستای پوشش بهتر بازی های فوتبال در ایران به خصوص در ورزشگاه بزرگ آزادی به یکباره سیستم دوربین اسپایدرکم را با همکاری شرکت سازنده اتریشی نصب کردند. دوربینی که در ابتدا انتظار می رفت لذت بیشتری در پخش تصاویر تلویزیونی برای ایرانی ها در پی داشته باشد اما با گذر زمان اندکی همه این رویاها و آرزوها تبدیل به یاس و ناامیدی شد تا جایی که خبرهایی به گوش رسید مبنی بر جمع آوری و خارج شدن اسپایدزکم آزادی از برنامه تصویربرداری سیما. بعد از مدت ها اما به یکباره پروسه اسپایدرکم با تلاش محققان آزمایشگاه تحقیقاتی مکاترونیک در دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه علم و صنعت ایران دوباره بر سر زبان ها افتاد و حتی تصاویر آن نیز به روی صفحه تلویزیون ها آمد. پیرامون این اتفاق با پروفسور امیرحسین دوایی مرکزی رئیس گروه مهندسی که اسپایدرکم را دوباره به چرخه سیما برگرداند گفتگویی انجام دادیم.

ایرانی ها لدت اسپایدرکم را نچشیدند

قبول دارم ایرانی ها کمتر توانستند لدت تماشای تصاویر زیبا از اسپایدرکم را بچشند. خرید و نصب اسپایدرکم سال ها قبل توسط مدیریت وقت صدا و سیما انجام شد و هدف آن ارتقای کیفیت پخش برنامه‌های ورزشی در استادیوم آزادی بود. البته سیاست شرکت اسپایدرکم  در اکثر نقاط جهان به صورت فروش کامل دستگاه نبوده و بلکه به ازای استفاده از آن در اروپا به ازای هر بازی مبلغی در حدود ۱۷۰۰۰ دلار را دریافت می‌کرد. چون در آن زمان امکان این نوع کار قراردادی با ایران وجود نداشت، با هزینه بالایی حاضر به فروش دستگاه به ایران شده بود و در سال اول هم به حضور متخصصان خارجی چند بازی هم در ایران تصویر برداری و پخش شد. پس از یکسال، به دلیل نامعلومی کل سیستم متوقف و شرکت مربوط نیز به دلایلی از پشتیبانی برای رفع مشکل شانه خالی کرد و سیستم به مدت دوسال به صورت بلااستفاده به انبار منتقل شد. سه سال قبل در بازدیدی که ما صدا و سیما داشتیم با موضوع اسپایدرکم و مشکلات آن روبرو شدیم و مدیریت وقت از دانشگاه خواستند که روی امکان پذیری رفع مشکل بررسی کنیم.

مشکلات زیادی وجود داشت

در آن بازدید به گروه ما پیشنهاد شد که مشکلات را برطرف و پروسه اسپادرکم ورزشگاه ازادی را دوباره فعال کنیم. البته چالش مهمی در کار بود چون علاوه بر مشکلات مکانیکی، کابل و غیره که مشهود بود، با مشکلات نرم افزاری گسترده ای نیز روبرو بودیم چون نرم افزار این دستگاه کاملا متوقف شده و قابلیت راه اندازی نداشت. از همین رو مجبور شدیم کل سیستم را به دانشگاه علم و صنعت منتقل و در آزمایشگاه مکاترونیک دانشکده مکانیک مستقر کنیم.

تست در ورزشگاه علم و صنعت 

نزدیک به 6 تا 7 ماه روی سیستم کار شد. بخش‌هایی از برنامه کنترلی پیچیده دستگاه مجددا طراحی و بازنویسی شد و همراه با با مرتفع کردن مسایل جانبی دیگر سیستم را در ورزشگاه دانشگاه نصب کردیم تا تست های عملی صورت بگیرد. در چند مرحله با حضور کارشناسان صدا و سیما مراحل کار بررسی شد و نشان داده شد که اسپایدرکم واقعا به زندگی برگشته است.

بازگشت اسپایدرکم به لیگ برتر و لیگ قهرمانان

متاسفانه پروژه هم زمان شد با تغییرات مدیریتی در صدا و سیما که گاهی به توان تیم تخصصی ایرانی باور نداشتند و گاهی هم نسبت به کل موضوع کم علاقه بودند به همین خاطر کمی به چالش خوردیم. اما خدا راشکر با استقرار مدیریت‌های پخش و فنی جدید و حمایت جهاد خودکفایی صدا و سیما، دوباره استارت موضوع خورد و زمینه برای انتقال سیستم به ورزشگاه آزادی فراهم گردید. مراحل آزمایشی برای تست قابلیت های اسپایدرکم در پروسه سه ماهه همگی با موفقیت انجام شد و حتی در این مدت تصویربرداری اسپایدرکم از پنج بازی بزرگ در آزادی نیز صورت گرفت از جمله در بازی های استقلال – سپاهان، پرسپولیس – ذوب آهن ، پرسپولیس – الوحده، استقلال – العین ، پرسپولیس – لخویا که تصاویر آن نیز بریده بریده پخش شد.

شکار صحنه های ناب در آزادی

در همین مرحله آزمایش دوربین به قدر کافی دقیق و منظم کار می کرد و تیم فیلمبرداران صداوسیما و دانشجویان من که کار قنی را بر عهده داشتند موفق شدند از فواصل نزدیک هم صحنه های جالب توجهی را شکار و به روی آنتن ببرند مثل صحنه ای که سیدمهدی رحمتی بعد از برد برابر العین در تهران با طبل، شادی خود را با طرفداران استقلال تقسیم کرد و تصاویرش در بسیاری از شبکه های تلویزیونی مورد استفاده قرار گرفت اما متاسفانه اسپایدرکم با مشکل دیگری هم کماکان روبروست و آن در اختیار نبودن کابل های فیبر نوری بود.

کابل ها را به ما نفروختند

سیستمی که ما در نزدیک به 9 ماه تلاش آماده کار کردیم مشکل بزرگی داشت آن هم کابل های فیبر نوری بود که دو وظیفه وهم را برعهده داشتند. وظیفه اول، تفییر موقعیت فضایی مجموعه سنگین تجهیزات و دوربین اسپایدرکم در ارتفاع زیاد بود و وظیفه دوم انتقال سیگنال‌های تصویر و فرامین کنترلی بود. این کابل ها با وصل بودن به دوربین عملا بیشتر کار را بردوش دارد چون هم باید تصویر راارسال کند هم دوربین را حرکت دهد. تنها تولید کننده این کابل نیز شرکت سازنده اسپایدرکم در اتریش بود که همکاری نمی کرد و سازمان صدا و سیما موفق به تامین کابل جدید از خارج نشد. چون ظاهرا اتریشی ها با صدا و سیما مشکلات و اختلافات حقوقی داشتند.

می خواهیم اسپایدرکم کاملا ایرانی داشته باشیم

بعد از این اتفاقات خود ما از دانشگاه وارد شدیم تا ببینیم می توانیم از منابع دیگر و تولیدکننده ها در سایر کشورها تامین کابل کنیم اما به نتیجه ای نرسیدیم از همین رو پروسه طراحی و ساخت کابل ها در دانشگاه استارت خورد و بعد از تلاش شبانه روزی دانشجویان و همکاران کن، نمونه اول برای تست آماده شده است. در حال حاضر تست های استاندارسازی و مقاوم سازی کابل در حال انجام است که اگر به خواست خداوند سربلند از این تست ها خارج شویم کابل نیز در داخل تولید و در امر دوربین های اسپایدرکم به خودکفایی خواهیم رسید که می تواند خبر بسیار خوب و موفقیت آمیزی برای ایران باشد.امیدوارم بتوانیم این سرمایه ملی را با رسیدن به خودکفایی لازم در هفته ها و ماه های آتی بار دیگر به صورت حرفه ای وارد چرخه پوشش رخدادهای ورزشی کنیم و از خرید مجدد آن برای سایر کاربردهای ورزشی دیگر نیز بی نیاز شویم./ورزش سه