بازار تنباکوی معسل به هم خورد/ افزایش ۲ برابری قیمت برخی طعم‌ها!

محمدرضا تاجدار در گفتگو با ایسنا، درباره رای نهایی هیات عمومی دیوان عدالت اداری مبنی بر ممنوعیت معطر کردن انواع مواد دخانی به انتقاد از نهادهای ذی‌ربط و دخیل در این رابطه پرداخت که در ادامه مشروح آن آورده شده است.

- علت افزایش غیرمتعارف قیمت انواع تنباکوی معسل در بازار چیست؟

همان‌گونه که مطلع هستید پس از ابلاغ رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری مبنی بر توقف واردات تنباکوی معسل، عاملان توزیع با توجه به تقاضای بالای بازار مصرف برای خرید این محصولات هجوم آورده بنابراین تناسب و تعادل درعرصه و تقاضا به هم خورده و در بعضی از طعم‌ها شاهد افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت‌ها هستیم.

- مصرف سالانه تنباکوی معسل در کشور چه میزان است؟

براساس آمار اعلامی از سوی مرکز برنامه ریزی و نظارت بر دخانیات کشور واردات انواع تنباکو معسل در یکسال بالغ بر ۱۰ هزار تن بوده و علاوه بر آن حدود ۱۰۰۰ تن نیز توسط تولیدکنندگان داخلی تولید و به بازار مصرف عرضه می‌شود.

- به نظر شما علت اتخاذ این تصمیم از سوی مرکز برنامه ریزی و نظارت بر دخانیات کشور چه بوده است؟

یکی از ایراداتی که به مصوبات ستاد کشوری کنترل دخانیات وارد است، عدم رعایت قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار است. متاسفانه این ستاد بدون رعایت بندهای ۲ و ۳ قانون یاد شده و بدون استفاده از نقطه نظرات کارشناسان این صنعت تصمیماتی اتخاذ و ابلاغ می‌کند که با واقعیات مصرف جامعه و کشور در تضاد و تعارض بوده و نه تنها باعث اصلاح و کاهش مصرف نمی‌گردد، بلکه شرایط را بحرانی و حادتر کرده و در بسیاری از موارد مصرف را در اختیار قاچاقچیان قرار می‌دهد.

- در خصوص تبعات این تصمیم مربوط به توقف واردات تنباکوی معسل توضیح دهید؟

همان‌گونه که پیش‌تر عرض کردم بیش از ۱۰ هزار تن در سال تنباکوی معسل در کشور مصرف می‌شود و این واقعیتی است انکارناپذیر هرچند خوشایند هیچ انسان دلسوزی نیست و راه مقابله و برخورد با آن نیز اقدامات هیجانی و تصمیماتی غیرعقلایی و غیرمنطقی نیست. نمی‌توان با پاک کردن صورت مساله، مساله به این مهمی را حل کرد. همان‌گونه که واکنش بازار را پس از ابلاغ رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری ملاحظه کردید به دلیل نیاز بازار در ابتدا با افزایش شدید قیمت‌ها مواجه شده و اندکی بعد، تسریع و گسترش واردات از مبادی غیرقانونی و به صورت قاچاق آغاز شده، کارگاه‌های تولیدی تنباکوی جعلی و تقلبی در کشور فعال شده و تنباکوی با کیفیت و البته بی‌کیفیت و جعلی با قیمت‌هایی بسیار پایین تر از نرخ‌های فعلی و فاقد استاندارد در اختیار مصرف‌کنندگان قرار خواهد گرفت.

نتیجه این تصمیم تهدید شدید سلامت عمومی جامعه به دلیل عدم نظارت بهداشتی بر این تولیدات، عدم تحقق درآمدهای دولت به دلیل تامین نیاز بازار از مبادی غیررسمی، کاهش شدید قیمت‌ها به دلیل عدم پرداخت عوارض و مالیات و افزایش میزان مصرف، افزایش میزان تبلیغات از سوی قاچاقچیان به دلیل عدم امکان شناسایی و برخورد قانونی با ایشان، خارج شدن تولیدکنندگان، وارد کنندگان و فروشندگان مجاز از چرخه تولید و فروش این محصولات و طبعا کاهش درآمدهای دولت از بابت عدم پرداخت عوارض و مالیات از سوی این افراد و تمایل شبکه مجاز به خرید و فروش کالای غیرمجاز و قاچاق به دلیل کاهش درآمدها و افزایش هزینه‌ها و عدم جوری جنس و از دست رفتن مشتریان خواهد بود.

- علت تایید بخشنامه از سوی هیات عمومی دیوان عدالت اداری علی‌رغم این‌که در مرحله بدوی و هیات تخصصی دیوان تایید نشده بود، را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

متاسفانه نگاه مقامات ارشد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که اتفاقا انسان‌هایی فرهیخته و دلسوز هستند به موضوع دخانیات نگاهی ایده‌الیستی و تحت تاثیر القائات برخی افراد مغرض و سازمان‌های به اصطلاح مردم نهاد مبارزه کننده با دخانیات (NGO)‌ها بوده و در جلسات این چنینی با اشاره به بیماری های ناشی از مصرف دخانیات در کشور و با تحریک احساسات دخانیات ستیزی و درگیر نمودن خانواده و فرزندان افراد تصمیم‌گیر و حاضر در جلسه امکان تفکر منطقی و قانونی را از ایشان سلب نموده و جلسه را به سمت اتخاذ تصمیمات احساسی وغیرعقلایی و بدون توجه به واقعیات بازار و کشور سوق می‌دهند، لذا در این جلسه نیز آقایان توانستند با به کار بردن همین ترفند و علی رغم این‌که در جلسه بدوی و هیات تخصصی این بخشنامه کهمغایر با قانون بهبود فضای مستمر کسب و کار و قانون بودجه سال ۱۳۹۶ و برنامه پنجم و ششم توسعه تشخیص داده شده بود، رای هیات عمومی را به نفع خود تغییر داده و سود سرشاری را به جیب برخی افراد خاص و البته قاچاقچیان سرریز نمایند.

- چه راهکاری را برای برون رفت از این معضل و مشکل پیشنهاد و چه انتظاری از مسئولان ارشد کشور دراین زمینه دارید؟

انتظار بنده به عنوان رییس هیات مدیره انجمن تولید کنندگان، واردکنندگان و صادر کنندگان محصولات دخانی از متولیان و مقامات ارشد کشور آن است که اولا خود به قانون احترام گذاشته و براساس مواد ۲ و ۳ قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار قبل از اتخاذ هرگونه تصمیمی، نظرات کارشناسی انجمن‌های تخصصی را اخذ کرده تا بدین‌گونه سرمایه‌گذاری، واردات قانونی و بازار مصرف را ملتهب نکرده و شرایط را برای برخی افراد سودجو و فرصت طلب مهیا نکنند. همچنین در حال حاضر در کشور با صنعت دخانیات مقابله می‌شود و امیدواریم رویه متولیان تغییر کرده و ترتیبی اتخاذ کنند که با برنامه‌ریزی بلندمدت و اصولی و با انجام کار فرهنگی از سنین پایه (پیش دبستان، دبستان، متوسطه اول، دوم و دانشگاه) با مصرف دخانیات مقابله شود.

در خصوص چگونگی کنترل مصرف تنباکوی معسل در کشور نیز پیشنهاد می‌شود ضمن کار فرهنگی و اطلاع‌رسانی مضررات مصرف تنباکو از سنین پایه و ارائه راهکارهای عملی برای جلوگیری از رشد مصرف سالانه پنج طعم از چرخه واردات و توزیع خارج شده تا در یک بازه زمانی هفت تا ۱۰ ساله نسبت به ساماندهی موضوع تنباکوی معسل در کشور اقدام شود.