آینده متعلق به «بانکداری همراه» است

تیتر 20 - با گسترش نفوذ گوشی های هوشمند از یک سو و ارائه روش های جدید پرداخت مثل اپلیکیشن های پرداخت موبایلی از سوی دیگر، امروزه مشتریان امور بانکی با تنوع جذابی از روش ها و اپلیکیشن های عمدتا رایگان برای استفاده بر روی تلفن های همراه خود رو به رو هستند.

اپلیکیشن هایی متنوع، پرکاربرد و اغلب رایگان که به کاربر امکان می دهند از هرجایی که هست به راحتی و بدون دغدغه بسیاری از خدمات مالی و امور بانکی خود را به انجام رساند. اما تفاوت این اپ ها با خدمات همراه بانک یا خودپردازها چیست؟ آیا همه خدمات ارائه شده رایگان است و اگر نه ما باید برای چه خدماتی هزینه بپردازیم و آیا اینکه اساسا اپلیکیشن شرکتهای پی اس پی برای بانکها نوعی خدمت است یا تهدید؟

در ادامه گپ و گفتی داشته ایم با امیر حسین زرین نعل، یکی از کارشناسان صنعت پرداخت کشور که در ادامه می خوانید:

به عنوان نخستین سوال بفرماید که شرکتهای پی اس پی روی اپلیکشین های موبایلی مجاز به دریافت کارمزد از چه خدماتی هستند و آیا در این زمینه تفاوتی میان اپلیکیشن های همراه با خدمات بانک ها وجود دارد؟

اولین نکته ای که باید به آن اشاره کنم این است که عمده خدماتی که شرکتهای پی اس پی بر روی اپلیکیشن های خود ارائه می کنند رایگان است و بایت آن کارمزدی دریافت نمی کنند از جمله همان سرویس پرکاربرد کارت به کارت که همه سهم سود آن متعلق به بانک مبدا، بانک مقصد و شبکه شتاب است.

کارمزدی که شرکتهای پی اس پی دریافت می کنند از خدماتی نظیر خرید خدمات از شرکتهای حمل و نقل و کارمزد از طریق خرید مثل خرید شارژ، خرید از کیف پول یا از طریق QR CODE و پرداخت قبوض و مانده گیری و در واقع همان خدماتی است که توسط دستگاههای POSارائه می شوند با همان نرخ کارمزد، به جز یک مورد که تفاوت هست آنهم با یک مبلغ خیلی ناچیز در مورد خرید شارژ که کارمزد پی اس پی کمتر و تخفیفات بیشتری به پذیرنده نسبت به بانک ارائه می دهند و بقیه خدمات به لحاظ کارمزد پرداختی مثل هم هستند.

البته این دسته از خدمات ارائه دهندگان دیگری هم دارد و تنها شرکت های پی اس پی و بانک ها نیستند. برای خرید شارژ یا پرداخت قبوض تنها دو راه متصور نیست و رقابت در این زمینه فقط بین یک اپلیکیشن موبایل یا ATM بانکی نیست .

راههای متعددی وجود دارد از جمله دستگاههای POS یا شماره های IVR مثل 1818 یا 9990 که شرکتهای خدماتی معرفی میکنند یا کدهای USSD که اینها همگی جایگزینی برای ATM هستند.

البته برای قشر سالمند و میانسال به بالا که جمعیت قابل توجهی نیز هستند نمی توان متصور بود که به زودی از اپ های موبایلی استفاده کنند. بنابر این نباید متصور بود که در این حوزه شرکت های پی اس پی درآمد بی شماری دارند و در نهایت نباید فراموش کرد که سهم درآمدی بانک ها از خدمات کارمزدی سهم بسیار بزرگی است و اساسا با شرکتهای پی اس پی در این حوزه قابل قیاس نیستند.

امروزه با توجه به شرایط ویژه اقتصادی بانک ها، بحث اصلاح نظام کارمزد ها و استفاده و بهره مندی درست بانک ها از کارمزد خدمات بانکی مطرح می شود به نظر شما با وجود ارائه خدمات بانکداری روی اپلیکیشن های موبایلی که توسط شرکتهای پی اس پی ارائه می شوند و بعضا هم متعلق به بانک ها نیستند، بانک ها در آینده بانکداری دیجیتال توان رقابت در حوزه خدمات کارمزدی و کسب سود در این حوزه را دارند؟

بله به نظر من بانک ها همچنان می توانند با ورود درست و به روزرسانی خدمات بانکداری دیجیتال خود بزرگترین منتفع در حوزه خدمات کارمزدی شبکه پولی کشور باشند.

به طور مثال اگر هر شهروندی در هفته حداقل یک بار به ATM مراجعه و تراکنشی را انجام بدهد حال چه کارت به کارت یا خرید شارژ یا خدمات دیگر، محاسبه کارمزد آن در مجموع رقم قابل توجهی خواهد بود حال اینکه بر اساس آمار خود شرکت های پی اس پی، اپلیکیشن های موبایلی همگی به طور میانگین در حدود 10 تا 11 میلیون دانلود داشته اند و به طور غیر رسمی تا 13 یا 14 میلیون کاربر هم می رسند.

این در حالی است که بخش عمده خدمات ارائه شده بر روی این اپ ها کارمزدی برای شرکتهای پی اس پی ندارند و عمدتا برای کامل کردن مجموعه خدمات اپ توسط شرکت پی اس پی ارائه می شوند.

به عنوان مثال اگر کارت به کارت را متصور شویم که اتفاقا بحث جذابی هم روی اپ های موبایلی هست این خدمت برای شرکت پی اس پی هیچ سودی ندارد و تمام سود آن بین کارت مبدا و کارت مقصد و واسط هست یعنی از یک تراکنش 1 میلیون تومانی فقط 500 تومان کارمزد دریافت می شود که 350تومان سهم بانک مبدا است، 100 تومان سهم شتاب و 50 تومان سهم بانک مقصد است که در واقع باز هم کارمزد آن بر می گردد به بانک ها و شرکت های پی اس پی فقط از جنبه تبلیغاتی این خدمت روی اپ خود سود می برد.

از طرف دیگر بخشی از خدمات نیز وجود دارند که صرفا از طریق دستگاههای ATM بانک ها قابل انجام است مثل دریافت پول نقد، گرفتن ده گردش آخر حساب و این قبیل خدمات که در نهایت برای این موارد باید سری به ATM بزنیم .

واقعیت این است که اپ های موبایلی هنوز آنطور که باید و شاید جای خودشان را در میان عموم محکم نکرده اند اما قطعا در آینده نه چندان دور به آن جایی خواهیم رسید که مردم مراجعه شان به ATM فقط و فقط برای دریافت مبلغ باشد و کار دیگری انجام نمی دهند.

گاهی همراه بانک بانک های مختلف با مشکلات نرم افزاری و حتی عدم به روز رسانی های مناسب همراه هستند در حالی که اپ های موبایلی ارئه شده توسط شرکتهای پی اس پی عموما متنوع تر و آسان تر به نظر می رسند، به نظر شما آینده این موضوع به کدام سمت می رود؟

واقعیت این است که عمر دوره بانکداری سنتی مدتهاست به سر رسیده و آینده متعلق به بانکداری همراه خواهد بود یعنی ارائه خدمات بانکداری بر روی اپ هایی معادل آنچه که امروز شرکت های پی اس پی ارائه می کنند.

قطعا اگر بانک ها نجنبند آینده به سمت اپ های موبایلی می رود اما به اعتقاد من تعدادی از بانک های کشور این پارادایم را به خوبی درک کرده اند و با جدیت به این سمت حرکت می کنند، نرم افزارهایی مانند نرم افزار سکه متعلق به بانک ملت یا همراه بانک آینده و نرم افزار پیام رسان بله بانک ملی که باید اعتراف کرد کار خوبی بر روی این ها انجام شده و با گسترش فرهنگ بانکداری دیجیتال می توان در این عرصه به بانک ها نیز امیدوار بود.

در نهایت قطعا آینده نه چندان دور متعلق به اپ های موبایلی است حالا چه اینکه متعلق به بانک یا شرکت های پی اس پی، این را کیفیت خدمات ارائه شده تعیین خواهد کرد و اینکه هرکدام خدمات بهتر و به روزتری ارائه کنند.

البته نباید این را هم نادیده گرفت که تجربه نشان داده مردم به طور سنتی به بانک ها اعتماد بیشتری دارند و در صورت ارائه امکانات یکسان به سمت اپ هایی می روند که متعلق به بانک هاست و این قطعا یکی از سختی های کار شرکت های پی اس پی و در مقابل نقطه قوت برای بانک هاست و البته چقدر در آینده بانکداری مدیون شرکتهای پی اس پی خواهد بود که این اپ ها را به وجود آوردند.