وزیر پیشنهادی اقتصاد، گزینه ای که توان لازم برای مدیریت ابرچالش های پیش رو را دارد

موضوع رای اعتماد مجلس به انتخاب چهار وزیر اقتصاد و دارایی، صنعت، معدن و تجارت، راه و شهرسازی، کار، تعاون و رفاه اجتماعی، توسط رئیس جمهور،  در مقطع کنونی اقتصاد ایران که در شرایط تحریم آمریکا قرار داد و دور دوم تحریم های نفتی و بانکی آغاز خواهد شد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بسیاری از کارشناسان در این زمینه، ضرورت توجه مدیران اقتصادی و زیربنایی کشور به چالش های موجود، ایجاد انضباط مالی در دولت، ضرورت هماهنگی در تیم اقتصادی دولت و ایجاد تیم های توانمند در دستگاه های مختلف اجرایی، را مطرح کرده اند و بسیاری از صاحب نظران اقتصادی و توسعه نیز اولویت توجه دولت و مدیران اقتصادی و صنعتی به نگرش توسعه ای و اصلاح ساختار اقتصاد ایران برای عبور از چالش ها و مشکلات پیش رو در سال های آینده را نیز خواستار شده اند. زیرا بدون توجه به اصلاح ساختار و نگاه توسعه ای، نمی توان تنها با مدیریت مسائل روزمره اقتصاد مانند نقدینگی، واردات، تزریق ارز، تنظیم بازار و...چالش های آینده را برطرف کرد.

در شرایط کنونی اقتصاد ایران، فضای کسب وکار و وضعیت عمومی نشان دهنده این واقعیت است که در کنار شوک های حاصل از تحریم آمریکا و مسائل ارزی، که ضرورت توجه به تامین معیشت و کالاهای اساسی مورد نیاز مردم را مطرح ساخته، با ابرچالش ها و بحران های اقتصادی، مانند رکود و تورم، بیکاری، موسسات مالی غیرمجاز، نقدینگی، مطالبات معوق و اضافه برداشت و سایر مشکلات بانک­ها، مشکلات آب و محیط زیست، بیکاری فارغ التحصیلان، مشکلات کسب وکارهای مختلف مواجه هستیم که وضعیت کلی اقتصاد ایران را در شرایط فعلی و سال های پیش رو تحت تاثیر قرار داده است.

براین اساس، انتخاب افرادی مانند دکتر دژپسند، که سال ها در محیط دانشگاهی و در ارتباط با تحقیقات اقتصادی و توسعه ای قرار داشته و از نگاه علمی، دانش عمیق و کلان بهره مند است و در عین حال دغدغه توسعه، بهره وری و کارایی پایین اقتصاد،  توجه به مسائل کم درآمدها و... را دارد و سال ها سابقه کار مدیریتی و اجرایی در بخش های مختلف اقتصادی، سازمان برنامه و... را داشته، می تواند با نگاهی که نسبت به مباحث توسعه دارد، برای ایجاد تعادل و ثبات و توزان نسبی در  این شرایط اقتصادی فردی مناسب، موثر و اثرگذار باشد. 

دژپسند، جزو نادر کسانی است که هم در حوزه تحقیق و علم و دانشگاه، توانمند و صاحب نظر و نگرش توسعه ای است و هم در حوزه کار اجرایی، از توان اجرایی و سابقه کاری مفیدی برخوردار است و همین موضوع می تواند یک فرد صاحب دانش توسعه ای و اقتصاد با سابقه اجرایی موثر در یک وزارتخانه مهم مانند اقتصاد و دارایی را با عنوان وزیر اثرگذار و کارآمد در جهت کاهش مشکلات اقتصادی کشور معرفی نماید.

زیرا در شرایط کنونی اقتصاد ایران، بخشی از مشکلات و مسائل، نیازمند توجه فوری و کوتاه مدت است و از جمله تنظیم بازار کالا و تامین کالاهای اساسی، واردات و صادرات، بازار ارز، حفظ حیات واحدهای اقتصادی و اشتغال موجود، کنترل تورم و نقدینگی، باید با هماهنگی دولت و دستگاه های اجرایی و همراهی سه قوه مورد توجه قرار گیرد.

اما در عین حال، بخشی از مشکلات و چالش ها، به اصلاح ساختار اقتصاد،  برنامه ریزی و گذر زمان، رشد سرمایه گذاری های داخلی و خارجی، بهبود بهره وری و کارایی و اثربخشی سیاست های اقتصادی دولت از جمله اصلاح نظام قیمت گذاری کالاها و خدمات نیاز دارد و این مهم نیازمند مدیریت توانمند و حضور افرادی در هیات دولت و دستگاه های اجرایی و وزارتخانه های اقتصادی است که نه تنها بینش توسعه ای داشته باشند و به دانش اقتصاد و مدیریت مسلط باشند، بلکه با تجربه کار و فعالیت در دستگاه های اجرایی، با مسائل مختلف و حوزه های اثرگذاری در نظام تدبیر و برنامه ریزی آشنایی داشته باشند و بتوانند با تیم سازی و ایجاد هماهنگی بین نهادها و دستگاه های اجرایی مختلف، زمینه اصلاح ساختار اقتصاد و رشد سرمایه گذاری ها و رفع چالش های بلندمدت را فراهم کنند.

یکی دیگر از ویژگی های دکتر دژپسند، توان ایجاد ارتباط، هماهنگی، نفوذ کلام و تیم سازی است. این ویژگی می تواند در رشد بهره وری، کارایی و اثرگذاری سیاست های اقتصادی بسیار موثر باشد. زیرا به خاطر توان ارتباطات قوی دژپسند، می توان امیدوار بود که با مدیران و کارشناسان، وزرا و مدیران دستگاه های اجرایی مختلف کشور، ارتباط موثر و همکاری سازنده ایجاد کند و این مهم، می­تواند برای اقتصاد ایران بسیار مفید باشد.

در شرایط کنونی ضرورت ایجاد هماهنگی و همکاری و بهبود مدیریت همه نهادها و دستگاه های اجرایی کشور احساس می شود و همه قوا و مسوولان بر آن تاکید دارند و لذا  افراد توانمندی مانند دکتر دژپسند با ارتباط های خوبی که بین وزارتخانه ها، دستگاه های اجرایی، اعضای هیات دولت، سه قوه و  سایر نهادها و مجلس و قوه قضاییه دارند، می توانند در افزایش کارایی ارتباط دستگاه های اجرایی کشور موثر باشند  

این شاخص ها در ایجاد هماهنگی و دعوت از مدیران و کارشناسان توانمند و ایجادانگیزه بین مدیران دستگاه های اجرایی نیز موثر خواهد بود و بخشی از کارشناسان و مدیران کشور که به دلایل مختلف از سیستم کارشناسی و مدیریتی کشور فاصله گرفته اند، با حضور دژپسند در راس وزارت امور اقتصاد و دارایی، تشویق می شوند که با انگیزه و توان و دلسوزی بیشتری، مسوولان کشور و اقتصاد ایران را در این مقطع حساس یاری دهند.

نکته مهم دیگری که باید در رابطه با انتخاب وزیر امور اقتصاد ودارایی به آن توجه داشت، ایجاد توازن و تعادل نسبی در شرایط کنونی اقتصاد ایران است زیرا از یک سو کمبود ها ومشکلاتی وجود دارد که پاسخ گوی تقاضا و نیازهای فزاینده نیست و از سوی دیگر، باید به مسائلی توجه شود که امکان حیات اقتصاد و واحدهای تولیدی و تامین نیازهای مردم را  فراهم کند.

به عبارت دیگر، اقتصاد ایران امروز بیش از هر چیز به نگاه متعادل و متوازن  نیاز دارد و قرار گرفتن شخصی چون دژپسند در صدر وزارت اقتصاد ودارایی می تواند به این تعادل و توازن در اقتصاد ایران کمک کند و به رشد بهره وری و کارایی اقتصاد و همچنین اثرگذاری سیاست های دولت کمک کند و پیامدهای مثبت و خوبی برای اقتصاد به همراه داشته باشد. زیرا با نگاه چپ و راست، محافظه کار و اصلاح طلب، میانه رو و تندرو، نمی توان به ضرورت های امروز پرداخت و برای ایجاد تعادل نسبی در بین نیروهای کشور و فرصت ها و امکانات و نیازها، باید به توازن اعتقاد داشت.

در این زمینه، همانطور که دکتر دژپسند تاکید کرده و دچار کور رنگی سیاسی است، لازم است که مدیران اقتصادی و هماهنگ کننده های بین دستگاه های اجرایی، به این موضوع توجه کنند که باید از همه نیروهای سیاسی، سرمایه گذاران، فرصت های موجود استفاده شود و به خلق فرصت های جدید در دوره تحریم پرداخته شود تا نوعی تعادل نسبی برای توجه به ضرورت های موجود حاکم شود و امکانات موجود کشور به نوعی سرمایه گذاری و هدف گذاری شود که وحدت، همراهی و هماهنگی بیشتر را ایجاد کرده و به نیازهای اساسی عموم مردم توجه کند و از افراط و تفریط خودداری کرده و هزینه های عمومی، مبادله و اختلاف نظرها را کاهش دهد و همراهی بیشتر مسوولان و مردم را تقویت کند.

از سوی دیگر، آشنایی دژپسند، با مفاهیم سیاست های مالی، پولی، ارزی و بازار سرمایه و پول، می تواند در ایجاد هماهنگی و کمک به مدیریت بانک مرکزی، شبکه بانکی، بورس و سایرنهادهای مالی موثر باشد و توان و اثرگذاری سیاست های بانک مرکزی را تقویت کند. زیرا یکی از مهمترین و ضروری ترین مسائل اقتصاد ایران در کوتاه مدت، حفظ تعادل و ثبات در بازار ارز، شبکه بانکی و کنترل نقدینگی و تورم است  و همراهی وزیراقتصاد ودارایی با رئیس کل بانک مرکزی می تواند در این زمینه، اثرپذیری سیاست های پولی و ارزی را افزایش دهد.

دژپسند در برنامه و سخنان خود تاکید کرده که نظام بانکی نیازمند توجه و اصلاحات است و همین موضوع می تواند بانک مرکزی را در اجرای برنامه ای اثرگذار و کارآمد، یاری دهد و زمینه همراهی دولت و سایرنهادها در بهبود سیاست های پولی و ارزی را فراهم آورد.

این موضوع می تواند برای اقتصاد ایران ثمرات خوبی به همراه داشته باشد و هماهنگی بین بانک مرکزی و شبکه بانکی و سایر دستگاه های اجرایی را تقویت کند و به کنترل نقدینگی، پایه پولی، مشکلات بانک ها، بازار ارز، قیمت ها و تورم و... منجر شود و یکی از مهمترین دغدغه های مردم را پاسخ گو باشد.

موضوع مهم دیگری که مردم در انتخاب مسوولان ووزرا به آن توجه دارند، سلامت دراخلاق کاری، ساده زیستی و پاک دستی است و به مسوولانی علاقه مند هستند که دارای سلامت حرفه ای و پاک دستی و زندگی ساده زیست باشند. این ویژگی بارز در زندگی دکتر دژپسند همواره وجود داشته و در طی سال ها معلمی دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی، فعالیت در سازمان برنامه به عنوان کارشناس و مدیر، همکاری با سایر دستگاه های اجرایی، و... ضمن آن که دغدغه اقتصاد و توسعه را داشته، اما فردی ساده زیست و پاک دست بوده و این ویژگی های اخلاقی در وجود او زبانزد دوست وآشنا بوده است و همین موضوع باعث می شود که در مقابل رانتخواران و گروه های فساد مالی به شدت مقاوم باشد و اجازه رشد به آنها ندهد و از جمله از رشد موسسات غیرمجاز جلوگیری خواهد کرد.

در مسیر برنامه های بلندمدت اقتصاد ایران نیز باید توجه داشت که یکی از ویژگی های مهم دژپسند، توجه به مفاهیم و برنامه های بلندمدت توسعه ای است. باید توجه داشته باشیم که متاسفانه ما به دلیل مشکلات روزمره، شوک های نفتی و نوسان درآمدها،  توسعه را فراموش کرده ایم و به مسائل روزمره دچار شده ایم. اما وجود افرادی چون دژپسند در دولت و وزارت اقتصاد و دارایی،  به عنوان یک اقتصاد دان معتقد به  توسعه و برنامه ریزی، می تواند نقش مناسبی در مسیر توسعه و کاهش مشکلات در بلندمدت داشته باشد.

زیرا اگر به مفاهیم توسعه ای توجه نداشته باشیم در سال های بعد با تعطیلی یکسری کسب وکارها  و عقب ماندگی کشور از فناوری های روز مواجه می شویم و سرمایه گذاری­ها کاهش خواهد یافت. لذا برای ایجاد  کسب وکار و اشتغال و کاهش چالش های موجود، ضروری است که برنامه ریزی توسعه­ای در دستور کار دولت باشد و وجود افرادی مانند دژپسند باعث می­شود که در کنار پرداختن به مسائل فوری و کوتاه مدت اقتصاد ایران، مسائل توسعه­ای و برنامه­ریزی نیز مورد توجه باشد تا در آینده درکاهش چالش­ها و مشکلات پیش­رو موفق شویم.

ما در روزمره گی اقتصاد زندگی می کنیم و به مسائل توسعه ای توجه نمی کنیم و اثر بی توجهی به مسائل توسعه ای را در سال های آینده روی فضای صنعتی، تولیدی،‌سرمایه گذاری و... شاهد خواهیم بود. تداوم چالش ها و مشک ادامه تورم و رکود، می تواند کسب وکارهای مختلف را  با گرفتاری های جدید مواجه کند. براین اساس برای مقابله با این چالش ها در آینده و کاهش مشکلات ساختاری، اصلاح ساختار اقتصاد و رشد سرمایه گذاری ها و رشد اقتصادی و بهبود عملکرد مدیران واحدهای اقتصادی و... باید نگاه توسعه ای داشت و دغدغه توسعه و اصلاح ساختار اقتصاد را مطرح کرد و تنها به مسائل روزمره اقتصاد مانند کمبود بودجه، نقدینگی، واردات و تنظیم بازار اکتفا نکنیم.

به عبارت دیگر، باید دغدغه افرادی مانند دژپسند که سال ها در مسیر مطالعه اقتصاد ایران به دانش توسعه و راهکارهای توسعه اقتصاد ایران توجه داشته اند و دغدغه مشکلات فوری کشور و آینده فرزندان این کشور را دارند،  جدی بگیریم تا در آینده با تشدید مشکلات اقتصادی مواجه نشویم و از نیروی انسانی گرفته تا تولید، مصرف، سرمایه گذاری، پس انداز، سیاست های پولی و ارزی و مالی را در مسیر توسعه و اصلاح ساختار قرار دهیم و به بهره وری، کارایی، ‌نهادسازی، بهبود مدیریت و... توجه کنیم.