تحریم علیه بانک ها، بانک ها علیه تحریم

علی جهانی – مدیر اسبق روابط عمومی بانک مرکزی

کد خبر: ۳۱۵۵۸

تیتر20 - از 5 نوامبر، 4 آبان ماه 1397، دفتر کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری ایالات متحده آمریکا، تحریم های جدیدی را در پی خط و نشان کشیدن های دونالد ترامپ، علیه اشخاص و نهادهای مرتبط با جمهوری اسلامی ایران اعمال کرد که شامل تحریم 50 بانک ایرانی و موسسات مالی و بانکی است.

با تحریم شرکت های حمل و نقل و خطوط دریایی و هوایی، آمریکا به زعم خود به دنبال مختل کردن و به صفر رساندن تجارت و مبادلات بازرگانی، تجاری و بانکی علیه دولت ایران است و از این راه آرامش و رفاه مردم و استیصال دولت را هدف قرار داده است. تجربه شکست خورده ای که کمترین اثر را خواهد داشت.

اگرچه به دروغ ادعا شده که اقلام بشردوستانه از شمول تحریم ها خارج است اما برخی از بانک ها و شعب خارجی آنها که در مبادلات مختلفی از جمله خرید گندم (در صورت نیاز)، دارو، غذا و کالاهای پزشکی نقش حیاتی داشته اند، اینک با مشکلات و سنگ اندازی های بسیاری از سوی دولت ایالات متحده امریکا مواجهند.

از سویی شرکت ها و کشورهایی نیز هستند که تمایلی به از دست دادن بازار و رابطه تجاری با ایران را ندارند. از دیگر سو چنین کشورهایی و خود آمریکا هم به خوبی آگاهند که قطع کامل رابطه تجاری با ایران چه در قالب خرید نفت، یا فروش کالا نه فقط ایران که بیش از پیش خود آنها را نیز در تیررس زیان قرار می دهد. از این رو در روزهای پیش از آغاز تحریم های جدید، امریکا اعلام کرد که در این تحریم ها، 8 کشور اجازه دارند نسبت به خرید نفت از ایران اقدام و به تعاملات خود با ایران ادامه دهند.

کشورهای هند، چین ، ژاپن، تایوان و کره جنوبی در آسیا و یونان و ایتالیا در اروپا و ترکیه از همسایگان ایران، کشورهایی هستند که به ادعای آمریکا از شمول تحریم و مجازات در تعامل نفتی با ایران معاف شده اند. البته هنوز چند روزی از وضع تحریم ها نگذشته بود که باز دو همسایه دیگر ایران به این فهرست 8 کشور اضافه شده و از عراق و افغانستان نیز نام برده شد.

در ارتباط با تحریمهای جدید، سوئیفت SOIFT پیام رسان مالی بین بانکی SOCIETY FOR WORD INTERBANK FINANTIONAL COMUNICATION که یک انجمن تعاونی غیرانتفاعی است و در ماه می 1972 میلادی توسط 239 بانک راه اندازی و هدفش جایگزینی روشهای ارتباطی غیر استاندارد مانند TELEX در سطح بین المللی با یک روش استاندارد شده جهانی بود، نیز از 5نوامبر مجددا تحریم خود علیه بانکهای ایرانی را زیر سیطره امریکا به اجرا گذاشت.

عصبانیت، خشونت و ابراز دشمنی امریکا نسبت به ملت و دولت ایران در این سالهای اخیر نشان از دو واقعیت اساسی دارد که یکی مربوط به درون ایران و شرایط آسیای میانه است و دیگری مربوط به آمریکا و اتخاذ سیاست های یک جانبه و شتابزده بین المللی و بدون توجه به واقعیت های جهانی آن است.

اگرچه آمریکا به دلیل جغرافیایی بزرگ و دور از کانون های بحران، جنگهای جهانی اول و دوم و با داشتن منابع سرشار طبیعی و مهاجرت نخبگان به آن طی یک قرن گذشته، اقتصادی رو به رشد داشته است، اما امروزه از نظر سیاسی و اجتماعی به کشوری پیچیده تبدیل شده تا جایی که در طول عمر 238 ساله خود، به ویژه در چند دهه اخیر تغییرات زیادی را پشت سر گذاشته است.

به عنوان مثال جمعیت آمریکا شدیدا در حال تغییرات به ویژه از حیث نژاد و قومیت است، به طوری که تعداد موالید غیرسفیدپوست در حال افزایش است و به دلیل افزایش توسعه رفاه و امید به زندگی، جمعیت این کشور نیز در حال حرکت به مرز پیری است.

پژوهشهای مرکز تحقیقات PEW در سال 2014 پیش از انتخابات، نشان می دهد که شکاف عمیق ایدئولوژیک میان دو حزب سیاسی عمده آمریکا بیش از هر زمان دیگری بروز کرده و انزوای امریکا در دنیا، حتی در بین هم پیمانانش در حال گسترش بوده و دوران افول قدرت مطلقه آن سرعت گرفته است. انتخابات اخیر کنگره و برآشفته شدن ترامپ از نتایج آن، نشان از صحت پژوهش یاد شده دارد.

به هر حال با چنین شرایط داخلی و نیز ناکامی های مکرر بین المللی که در سالهای گذشته پیاپی گریبانگیر سردمداران کاخ سفید بوده است و مشاهده موفقیت های دیپلماسی ایران در منطقه و جهان، آمریکا را به پرتگاه تصمیمات اشتباه سوق داده و با عرض اندام نابخردانه رئیس جمهوری بی تدبیرش، تحریم های تجربه شده گذشته را مجددا علیه ایران به اجرا گذاشته است.

همانگونه که در ابتدای یادداشت آمد، عمده هدف تحریم های جدید بر محدود کردن بازرگانی، تجارت و عملیات بانکی ایران با دنیا متمرکز شده است، با این امید که «تحریم علیه بانکها» کارساز افتد و با فشارهای مالی و بانکی، دولت را از کارآمدی انداخته و نا امیدی و نارضایتی را شعله ور ساخته و در نتیجه از درون مردم را علیه دولت خود بشوراند، یا مردم را به یاس از آینده سوق دهد. حال آنکه تحلیل گران سیاسی بیطرف بین المللی اذعان دارند که طی 40 سال دیوار تحریم، تهدید، ترور و حتی اقدام های نظامی و دخالتهای بیجا نتوانسته اقتدار این مردم را تضعیف کند و آن ها را از راه استقلال و پیشرفت بازدارد.

در شرایط کنونی علاوه بر بیداری بیش از پیش یکایک مردم و توجه نهادهای مختلف کشوری، وزارت امور اقتصادی و دارایی به عنوان متولی امور اقتصادی کشور و بانک مرکزی ج.ا.ا بنا به قانون پولی و بانکی مصوب 18/4/1351به عنوان مسئول و متولی تنظیم نظام پولی و اعتباری کشور در این جبهه دو نهاد خط مقدم تحریم ها به حساب می آیند که نباید مدیریت این دو نهاد همچون مدیریت و راهبری شرایط عادی و به تعبیری «مدیریت در وضعیت خودکار» باشد.

تحقیقات علمی نشان می دهد که در شرایط عادی و نرمال، مغز انسان و حواس متاثر از آن در وضعیت خودکار قرار می گیرد و عادت های جاری، مغز را در معرض صدها و هزاران تصمیمی قرار می دهد که بدون تفکر و آنالیز، فرمان به اجرای آن می دهد. این حالت خوب است اما فقط برای شرایط عادی تا در تصمیم گیری خودکار، مغز انرژی اش را ذخیره کرده و فضای ذهن را برای کار بر روی مسائل مهمتر باز کند.

توانایی مغز ما برای فکر نکردن به تک تک لحظه ها یک موفقیت ادراکی است که زندگی ما را آسان تر می کند اما وقتی این حالت به جنبه ها و موقعیت های حساس که نیاز به دوراندیشی بیشتری دارند، تسری پیدا کند، تاوان سنگینی گریبانمان را خواهد گرفت. به نظر می رسد در امور اقتصادی نیز قرارگرفتن در حالت خودکار (AUTO PILOT) خطری جدیست که نباید بر بانک مرکزی و بانکها مستولی شود؛ چرا که شرایط کنونی اقتصاد و نظم پولی و بانکی مورد نیاز کشور شدیدا اقتضا می کند که فرمان اقتصادی کشور را از حالت اتوپایلوت دور و شبانه روز با چشم و گوشی هوشیار، بانکها را علیه تحریم، آماده باش بداریم.

پیشنهادها:

مقتضی است مدیران عامل بانکها همچون شبکه ای به هم پیوسته تر از هر زمان، شرایط را رصد کرده و با تیمهای مطالعاتی خود در کنار رییس کل بانک مرکزی قرار گیرند و در روزهای پیش رو، سناریوهای پولی و بانکی خود را با سیاستهای بانک مرکزی کوک و منطبق سازند.

دوری از بنگاه داری و ایفای نقش واسطه وجوه از سوی بانک ها باید سرعتی دوچندان گیرد.

در شرایط تحریم؛ بانک پرهزینه، پرشعبه و کرخت و کم تلاش و خوکرده به روشهای عادی جذب منابع، قابل پذیرش نیست.

توجه بیش از پیش به بازار سرمایه، به جای شرایط بانک محور اقتصاد یک ضرورت تام است.

تشکیل 4 کارگروه اقتصادی توسط رییس جمهور و حضور شخص وی در مراسم معارفه وزیر جدید اقتصادی و دارایی، پس از کسب رای اعتماد از مجلس، نشان از اهمیت نقش مهم دژپسند در روزهای پیش روی این وزیر کلیدی دارد که باید آن را غنیمت شمرد و از این حمایت و ظرفیت بهره برد.

در همان جلسه، آقای روحانی علاوه بر بیان نکات مهمی همچون؛ ضرورت اصلاح اقتصادی و بانکی کشور، به ضعف نظارتی بانک مرکزی اشاره کرد و خواستار رفع جدی و سریع این ضعف مفسده ساز شد.

برطرف کردن ناترازی بانکها در سال مالی آنها و نیز پایین آوردن قیمت تمام شده پول در جذب منابع، از دیگر وظایف و اقدامات عاجل مدیران بانکهاست.

به دلیل بروز مهاجرت معکوس جمعیت در ماههای اخیر و بازگشت و کوچ مردم از شهرهای بزرگ به شهرهای کوچک و روستاها، هم اکنون فرصتی است برای مدیریت این رویکرد مثبت. وزارت دارایی، بانکها و سازمان های مرتبط می توانند به خوبی در این زمینه ایفای نقش کنند.
مهیا کردن زمینه حضور بانک های خارجی و شعب آن ها بویژه بانک های همسایه که می تواند علاوه بر ایجاد رقابت تخصصی با بانکهای داخلی زمینه بی اثر کردن تحربم ها و تنش های ارزی را موجب شود.

استفاده از ظرفیت صرافی ها در تعاملات ارزی داخلی و برون مرزی.

جدیت در تحقق پیمان های پولی و بانکی منطقه ای با کشورهای همسایه و هم پیمان با هدف حذف دلار از معاملات تجاری و بازرگانی.

توجه جدی به تعاونی های تولیدی، تجاری، خدماتی و کشاورزی و دامداری که می تواند تحریم ها را خنثی و جهت اقتصادی کشور را به سمت خودکفایی و فعال شدن این بخش مغفول مانده در اقتصاد، رهنمون گردد و حمایت از کارآفرینان را سبب شود.

توجه به SME ها یا بنگاههای کوچک با مدیریت و هدایت صحیح و علمی، اقدامی است اثرگذار که نباید آن را فراموش کرد.

بنا به گفته کارشناسان، درآمد ارزی حاصل از هر گردشگر برابر است با درآمد حاصل از فروش 30 بشکه نفت خام!!! پس حمایت از صنعت توریسم و سرمایه گذاری و توسعه زیرساختهای آن، می تواند علاوه بر تقویت نگاه های مثبت به فرهنگ غنی کشور و جاذبه های بی مانند کهن بوم ایران، اقدامی حمایتی و استراتژیک از سوی بانک ها علیه تحریم ها باشد.

از طرح نشست های دوره ای رییس کل بانک مرکزی با اساتید و اندیشمندان اقتصادی تقدیر کرده، یادآور می شوم؛ اگرچه این طرح نوظهور نیست و نگارنده خود به خوبی به یاد دارد که در دوره های پیش، روسای کل وقت هم چنین همت و اقدام مبارکی داشته اند و اطمینان دارم که سوابق آن در بانک مرکزی موجود و قابل رجوع است، با این وجود گرم شدن و جدی شدن مجدد آن را مبارک دانسته، نظم در برقراری مرتب آن با دستور جلسه ای مشخص و پیگیری توافقات آن تا حصول نتیجه را آرومندم.

در پایان یادآور می شود که انقلاب ما با اتکال به خدای متعال، وحدت ملی و پیروی از ولایت طی چهل سال بر علیه استبداد داخلی و استکبار بین المللی با کنشگری فعال به پیروزی رسید پس امروز نیز لازم است این علت تام اقتدار و پیروزی را همچنان سرلوحه تلاش خود قرار دهیم که صبح نزدیک است.

برچسب ها: تحریم ایران تحریمهای جدید آمریکا تحریم نظام بانکی تحریم سوییفت انتخابات امریکا وزارت اقتصاد و دارایی بانک مرکزی بنگاهداری بانکها علی جهانی

ارسال نظرات

آخرین اخبار

پربازدید ها

موضوعات روز