کنسرت‌ها بی‌سر و صدا گران شدند

تیتر20 - طبق مصوبه جدیدی که اواخر سال گذشته توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از این پس مکلف است 10 درصد از درآمد کنسرت‌های تهران و کلان‌شهرها را به حساب درآمد عمومی خزانه‌داری کل کشور واریز کند.

تصویب این طرح طی مدت زمانی کوتاه حاشیه‌ها و اعتراض‌هایی را از سوی هنرمندان و برخی از مسئولان در پی داشته است، تا آنجا که علی ترابی (مدیر دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) استعفا داد و چند روز پس از او شهرام صارمی (مدیر اجرایی جشنواره موسیقی) نیز طی انتشار نامه‌ای سرگشاده، استعفای خود را از سمتش اعلام کرد.

در حال حاضر طرح نامبرده اجرایی شده و این در حالی است که قیمت بلیت‌ کنسرت‌ها نیز طی روزها و هفته‌های گذشته بدون اعلام قبلی از سوی مراجع مرتبط افزایش یافته است. تا چند روز گذشته کمترین قیمت بلیت به‌طور میانگین 45 هزار تومان و بالاترین قیمت بلیت‌ها بر اساس جایگاه صندلی‌ سالن‌ها 150 هزارتومان بوده است. این در حالی است که طی روزها و هفته‌های گذشته قیمت حداقلی و حداکثری بلیت‌ کنسرت‌ها افزایش یافته است. به‌طور مثال قیمت بلیت‌های کنسرت فرزاد فرزین که 23 خردادماه در برج میلاد برگزار شد، بر اساس تعرفه قبلی قیمت‌ها تعیین نشده و گرانتر از قبل است. ارزان‌ترین بلیت کنسرت فرزاد فرزین 70‌هزارتومان و گرانترین آن 185‌هزارتومان است. یا به‌طور مثال قیمت بلیت‌های کنسرت گروه بانوان «رخساره» که قرار است در روز پنج‌شنبه 16 تیرماه در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه برود از 80‌ هزارتومان شروع می‌شود و قیمت حداکثری آن 130 ‌هزارتومان است.

مقایسه قیمت بلیت‌ کنسرت‌ها با فروردین و اردیبهشت‌ماه

اگر به قیمت کنسرت‌های فروردین و اردیبهشت‌ماه امسال (و نه قیمت‌های سال 1397) نگاهی بیندازیم متوجه تفاوت‌های ذکر شده خواهیم شد. به طور مثال قیمت بلیت کنسرت فرزاد فرخ که در هفتم و هشتم اردیبهشت‌ماه امسال در نمایشگاه بین‌المللی و سالن میلاد برگزار شده 50 تا 140‌هزارتومان بوده و حداقل قیمت بلیت‌های کنسرت محسن ابراهیم‌زاده در برج میلاد از 45‌ هزارتومان شروع و تا 160‌هزارتومان متغیر بود. این در حالی است که قیمت بلیت‌های کنسرت آینده فرزاد فرزین 70 تا 185‌هزار تومان است.

قیمت کنسرت امید نعمتی و مهیار علیزاده که هشتم اردیبهشت‌ماه در تالار وحدت برگزار شد 40 تا 150‌هزارتومان بود و این درحالی است که قیمت بلیت‌های کنسرت گروه «دال» در تاریخ یکشنبه 12 خردادماه از 50 هزارتومان آغاز شد و بر اساس چیدمان صندلی‌های تالار وحدت تا 160 هزارتومان متغیر بود.

احسان خواجه امیری، خواننده موسیقی پاپ سه‌شنبه 21 خردادماه طی دو سانس در سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی به اجرای کنسرت پرداخت که قیمت بلیت‌های آن از 70‌ هزارتومان شروع می‌شد و بالاترین مبلغ آن 185‌هزارتومان بود. بلیت‌های این کنسرت در مقایسه با قیمت کنسرت‌های خوانندگان دیگر در سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی گران‌تر شده است.

«هوروش‌بند» که روز سه‌شنبه 25 خردادماه طی دو سانس در سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی به اجرای کنسرت پرداخت و قیمت بلیت‌های آن از 70‌هزارتومان تا 185‌هزار تومان بود.

مهدی جهانی روز گذشته 28 خردادماه در مرکز همایش‌های برج میلاد طی دو سانس روی صحنه رفت که بلیت‌های این کنسرت نیز نسبت به کنسرت‌های مشابه ماه‌های گذشته در همین سالن افزایش داشته است. قیمت بلیت‌های کنسرت مهدی جهانی با توجه به جایگاه و وضعیت سالن از 45‌ هزارتومان آغاز و تا 185‌هزارتومان متغیر بود.

کنسرت نوستالژی زنده‌یاد ناصر چشم‌آذر یکی دیگر از کنسرت‌های روزهای آینده است که شنبه یکم تیرماه طی دو سانس در مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار می‌شود و قیمت حداقلی بلیت آن 50‌ هزارتومان است و بالاترین رقم آن 185‌هزار تومان است.

امید حاجیلی به اتفاق اعضای گروهش شنبه یکم تیرماه در سالن میلاد نمایشگاه بین‌الملی تهران طی دو سانس به روی صحنه می‌رود و قیمت بلیت‌های آن از 70‌هزارتومان آغاز می‌شود و تا 185‌هزارتومان متغیر است.

بابک جهانبخش نیز روز چهارشنبه 5 تیرماه در سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی روی صحنه می‌رود و قیمت بلیت‌های آن از 70‌ هزارتومان آغاز می‌شود و قیمت حداکثری‌ان 185‌هزار تومان است.

گروه «چارتار» نیز دوشنبه 10 تیرماه در مرکز همایش‌های برج میلاد طی دو سانس به اجرای کنسرت می‌پردازد پرداخت و مبلغ بلیت‌ آن از 45‌ هزارتومان آغاز می‌شود و بالاترین مبلغ آن 185‌هزارتومان است.

علیرضا طلیسچی نیز طی دو سانس در روز چهارشنبه 12 تیرماه در برج میلاد کنسرت خواهد داشت و قیمت بلیت‌های آن از 50‌هزار تومان تا 185‌هزار تومان است.

افزایش بلیت‌کنسرت‌ها و تبعات آن برای هنرمندان و مخاطبان

در میان کنسرت‌های متعدد هستند خوانندگان و دست‌اندرکارانی که قیمت بلیت کنسرت‌هایشان، آنگونه که باید افزایش نیافته است که البته تعدادشان زیاد نیست، با این وجود، بالا رفتن نسبی بلیت‌ کنسرت‌ها، اتفاقی است که درباره‌اش صحبتی نشده و نسبت به آن تصمیم واضحی از سوی مسئولان اتخاذ نشده است.

بی‌شک افزایش بی‌سر و صدای قیمت بلیت اغلب کنسرت‌ها سرآغاز گرانی‌های بیشتر خواهد بود که با توجه به شرایط اقتصادی مردم اتفاق خوبی نیست، آنهم درحالی‌که به تازگی ده درصد از بهای فروش کنسرت‌ها به خزانه دولت واریز می‌شود. بی‌شک این افزایش قیمت‌ها به نفع موسیقی، هنرمندان و مخاطبان نیست و جدا از سوءاستفاده‌ بیشتر دلالان بازار سیاه،‌ سود اصلی آن نصیب تهیه‌کنندگان، کنسرت‌گذاران و سالن‌دارانی می‌شود که با یکدیگر هماهنگ هستند و صرفأ وجه تجاری و بیزینسی موسیقی را مدنظر دارند.

در این میان؛ افزایش قیمت بلیت اغلب کنسرت‌ها بر اساس سیاست و تعرفه مشخصی صورت نگرفته و قانون و قاعده‌ای پشت آن نیست. با این تفاسیر و بر اساس روند قبلی افزایش بلیت‌ها، بازهم باید منتظر افزایش قیمت‌ها باشیم؛ زیرا به طور معمول مبالغ و قیمت‌های تجاری اجناس و خدمات مختلف عرصه‌های گوناگون در کشور با توجه به نرخ تورم و با هماهنگی اصناف و اتحادیه‌های مختلف به صورت سالانه افزایش پیدا می‌کند و امسال در عرصه موسیقی هنوز این اتفاق رخ نداده است.

به‌طور قطع، آسیب اصلی این هرج و مرج اقتصادی متوجه موسیقی و گونه‌های مختلف آن است. در شرایط عادی اقتصادی، به طور معمول موسیقی و کنسرت در سبد اقتصادی خانواده‌های قشر متوسط و ضعیف جایی ندارد و افزایش قیمت‌ بلیت‌ها آن تعداد معدود مخاطبان فرهنگ و هنر دوست قشر متوسط و ضعیف جامعه را از رفتن به کنسرت منصرف خواهد کرد.

طبق نظرسنجی تلفنی ایسپا (مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران) در روزهای 13 و 14 اسفندماه امسال، 80.2 درصد مردم به طور سالانه اصلا به کنسرت نمی‌روند. در میان 20.8 درصد باقی مانده نیز 8.6 درصد هرچندسال یک‌بار به کنسرت می‌روند و 7.5 درصد از مردم نیز سالی یک‌ بار به دیدن کنسرت‌های مختلف می‌نشینند. در این میان تنها 2.8 درصد از مردم هرچندماه یک‌بار کنسرت می‌روند. جالب اینکه تنها 0.5 از مردم هرماه به کنسرت می‌روند و 0.5 هرماه چندبار کنسرت می‌روند. پس می‌توان اینگونه گفت که در ماجرای وضع قوانین جدید و سهم ‌بندی سود اقتصادی کنسرت‌ها حق و سهم مخاطبان و علاقمندان موسیقی به طور کامل نادیده انگاشته شده و بر اساس وضعیت موجود، باید توقع آن را داشته باشیم که مخاطبان معدود کنسرت‌ها ریزشی آنچنانی داشته باشند.

برگزاری کنسرت چه هزینه‌هایی دارد؟

مطمئنا برگزاری کنسرت در پایتخت و دیگر استان‌ها و شهرهای کشور هزینه‌های بسیاری دارد. رقم اجاره سالن‌های دولتی و خصوصی بسیار سنگین و میلیونی است تا آنجا که هنرمندان به تنهایی نمی‌توانند از عهده آن برآیند، به اضافه اینکه بخش قابل توجهی از سود کنسرت‌ها به مالکان سالن‌ها می‌رسد و مقدار آن به طور معمول کمتر از 30‌درصد نیست. از طرفی هر سالن بر اساس قوانین و چهارچوب‌های خود قیمت اجاره را تعیین می‌کند که این قیمت‌ها تعرفه یکسان و مشخصی ندارند. درصورت عدم وجود امکانات کافی، تهیه‌کننده یا حامی مالی پروژه باید برای تامین تجهیزات سالن مبالغی را در نظر بگیرد. فروش اینترنتی بلیت کنسرت‌ها نیز هزینه‌هایی را برای تهیه‌کننده یا عوامل برگزار کننده کنسرت دربردارد.

با اینکه افزایش دستمزد هنرمندان بنا به تعرفه مشخصی صورت نمی‌گیرد و به طور کلی سلیقه‌ای و توافقی است اما رقمی قابل توجه است که بخشی از بودجه موجود را به خود اختصاص می‌دهد. از سویی دیگر اداره اماکن در بخشی از درآمد کنسرت سهیم است زیرا برقراری امنیت سالن به عهده عوامل این بخش است. هزینه تصویربرداری کنسرت نیز به عهده برگزارکنندگان است و اگر قرار باشد عوامل کنسرت از برنامه‌شان تصویربرداری کنند، باید مبالغی را در این بخش هزینه کنند که با توجه به افزایش قیمت‌ اجاره تجهیزاتی چون دوربین، ریل، کرین، پروجیپ، سیستم صدا و ابزارآلات نورپردازی، همچنین دستمزد عوامل مربوطه رقمی بالا را می‌طلبد.

با توجه به تمام هزینه‌های برگزاری یک کنسرت می‌توان به اهمیت آن ده درصد اختصاص یافته به خزانه دولت پی برد. البته قاعده بر این است که دولت در قبال دریافت سهم، خدماتی را برای هنرمندان و کنسرت‌گذاران در نظر بگیرد که چنین اتفاقی نیفتاده است. با توجه به معضل افزایش سالانه بلیت کنسرت‌ها و با توجه به عرف موجود کشور در زمینه عدم بازگشت قیمت‌ها به ارقام قبلی، بهتر است مسئولان ذیربط در وزارت ارشاد، دفتر موسیقی و دیگر اصناف مرتبط تا دیر نشده وضعیت فعلی را جدی بگیرند و از حق و حقوق هنرمندان عرصه موسیقی دفاع کنند تا بیش از این شاهد اتفاقات بدون قاعده و قانون در عرصه موسیقی نباشیم./ایلنا