۵ نکته کاربردی که هر مستأجری باید بداند

تیتر20 - اجاره‌نشین‌ها، امسال تابستان متفاوتی را تجربه می‌کنند؛ افزایش شدید اجاره‌بها، شرایط را سخت‌تر از آن‌چه بود، کرده است. آن‌هایی که تا امسال، به تمدید قرارداد اجاره و ماندگاری در مکان فعلی، امید داشتند، همه رؤیاهایشان را نقش بر آب می‌بینند! امسال، سوای دیگر سال‌هاست؛ به دلیل شرایطی که در آن قرار داریم، بازار نقل و انتقال‌ها گرم‌تر از هر زمان دیگری است؛ البته این از دلِ خوشِ مستأجران نیست؛ چاره‌ای ندارند جز این‌که خانه‌ای بیابند در ابعاد مالی جیبشان! ضمن ابراز همدردی با همه مستأجران عزیز که نگارنده این سطور را هم در بر می‌گیرد، قصد داریم در این نوشتار کوتاه، حواس‌های درهم ریخته شما بزرگواران را به چند نکته حقوقی جلب کنیم که هنگام تنظیم و امضای قرارداد اجاره منزل، باید به آن‌ها توجه کنید؛ امید که مقبول افتد.

۱- هویت موجر و مالکیت او را بررسی کنید

اگر خانه‌ای اجاره‌ای پیدا کردید که آن را با بهایی استثنایی اجاره می‌دهند، هول نشوید و داخل دیگ نیفتید! فراموش نکنید که شما باید قرارداد اجاره منزل را با مالک آن امضا کنید، نه کس دیگر. پیش از امضای قرارداد، به ویژه هنگامی که قرار است مبلغ سنگینی را بابت رهن خانه بپردازید، حتما از هویت موجر و اصالت مالکیت وی مطمئن شوید. مشاوران املاک موظف اند هنگام تنظیم قرارداد، در زمینه احراز هویت طرفین اقدام کنند؛ اما آن‌ها که وکیل شما نیستند! خودتان باید حواستان جمع باشد و از کنار این قضیه، ساده عبور نکنید. گاه پیش می‌آید که افرادی، بدون اجازه مالک، برای اجاره دادن ملک اقدام می‌کنند و پول رهن را از شما می‌گیرند و در افق محو می‌شوند! حتی رابطه خویشاوندی و زوجیت هم نمی‌تواند دلیلی برای پذیرفتن امضای قرارداد با غیر مالک باشد.

۲- قرارداد اجاره را به دقت بخوانید

یکی از عادت‌های ناپسند ما این است که حوصله خواندن قرارداد را نداریم و هر برگه‌ای را که جلویمان می‌گذارند، امضا می‌کنیم. باور کنید این عادت خوبی نیست! شاید در مندرجات قرارداد، بندی گنجانده شده باشد که اختیاری ویژه به موجر برای فسخ قرارداد بدهد و شما بی‌خبر باشید. هنگام انعقاد قرارداد، فقط به چشم‌هایتان اعتماد کنید؛ مفاد اجاره‌نامه را با دقت بخوانید و هر جا برای شما ابهامی وجود دارد، آن را مطرح کنید. اگر مفاد قرارداد با چیزی که قبلاً توافق کرده‌اید، یکی نیست، امضایتان را پای آن نیندازید. هر چند همواره اصل بر برائت است و نمی‌توان بیهوده به دیگران گمان بد برد، اما این ضرب‌المثل زیبای فارسی را همواره در یاد داشته باشید که «مال خودت را بچسب و همسایه را دزد نکن!»

۳- قرارداد را همزمان با موجر امضا کنید

این‌که ما به یکدیگر اعتماد داشته باشیم، بسیار خوب است؛ اما به همان دلیلی که در نکته دوم گفتیم، صلاح نیست امضای شما به تنهایی پای قرارداد بیفتد و خودتان تشریف ببرید تا بعداً موجر محترم برای امضای اجاره‌نامه تشریف‌فرما شود. می‌دانم کمی بدبینانه است، اما این احتمال وجود دارد که پس از امضای شما و ترک محل، به ویژه در قرارداد‌هایی که به صورت عادی و نه ثبت در سامانه، تنظیم می‌شود، بند‌ها یا مواردی خلاف مصالح و منافع شما اضافه شود و بعد، برایتان دردسر درست کند. در این زمینه و البته، سایر زمینه‌هایی که در این نوشتار به آن اشاره کردیم، اسیر شیرین‌زبانی‌ها و تعارف‌های معمول که همیشه یقه ما ایرانی‌ها را می‌گیرد، نشوید.

۴- سراغ مشاوران املاک رسمی بروید

امروزه مشاوران املاک رسمی، ملزم به تنظیم و ثبت قرارداد اجاره در سامانه‌های راه‌اندازی شده توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور هستند. این مشاوران نسبت به خدماتی که ارائه و در قبال آن پول دریافت می‌کنند، مسئول اند و باید جوابگوی اقداماتشان باشند. آن‌ها موظف اند نرخنامه رسمی حق کمیسیون را در معرض دید شما قرار دهند و آموزش‌های لازم را برای تنظیم یک قرارداد سالم و قانونی گذرانده‌اند. تنظیم اجاره دستی، شما را از پرداخت حق کمیسیون نجات می‌دهد، اما در صورتی که با اصطلاحات و ضرورت‌های حقوقی این گونه قرارداد‌ها آشنا نباشید، ممکن است برای شما مشکلاتی به وجود بیاید. در صورتی که بدون دخالت مشاور املاک، با موجر به توافق رسیدید، تنظیم اجاره نامه رسمی را در دفاتر ثبت اسناد به شما پیشنهاد می‌کنیم.

۵- دادن چک به موجر اختیاری است

هیچ قانونی وجود ندارد که مستأجر را مجبور به دادن چک تخلیه یا چک پرداخت اجاره ماهانه به موجر کند. آن‌چه در برخی موارد شاهد آن هستید، در واقع توقع موجر از شماست، نه قانون و مقررات که برخی به رخ شما می‌کشند تا ناچار به کشیدن چک شوید. اگر واقعاً ناچار به دادن چک، به ویژه برای ضمانت تخلیه هستید، حتماً موضوع را در متن آن قید کنید؛ مثلاً بنویسید بابت اجاره منزل در شهریور ماه ۱۳۹۸ یا قید کنید بابت ضمانت تخلیه ملک، پس از پایان قرارداد اجاره شماره .... با این حال، فراموش نکنید که چک‌های بدون تاریخ و سفید امضا، منشأ دردسر‌های متعدد حقوقی و حتی کیفری است و باید در کشیدن آن ها، به اندازه کافی احتیاط کرد./خراسان