۱۰ نوآوری که پزشکی را متحول می‌کند

تیتر20- دستگاه‌های سونوگرافی جیبی که 50برابر کمتر از دستگاه‌های سونوگرافی معمولی در بیمارستان هزینه دارند و به موبایل شما هم متصل می‌شوند، واقعیت مجازی که سرعت درمان‌های توان‌بخشی را افزایش می‌دهد و هوش مصنوعی که بهتر از کارشناسان پزشکی در شناسایی تومورهای ریوی کار می‌کند؛ اینها تنها گوشه‌ای از نوآوری‌هایی است که پزشکی را با سرعت قابل ملاحظه‌ای متحول می‌کند. هیچ‌کس نمی‌تواند آینده را پیش‌بینی کند اما با نگاهی به چند اختراعی که شده و محتوای آن‌ها می‌شود فهمید چه چیزی در انتظارمان است؛ درست مثل مبتکران‌شان، این نوآوری‌ها نیز پیشتاز حوزه سلامت و درمان هستند. مجله تایم فهرستی از ۱۰ نوآوری مهم را گرد آورده که در دهه ۲۰۲۰ دنیا را احتمالا متحول خواهند کرد.

 پهباد بدون سرنشین

از‌ ماه مارس UPS (بزرگ‌ترین شرکت ارسال بسته‌های پزشکی) برنامه آزمایشی‌ای با نام «پرواز به جلو» را طراحی کرده است تا با استفاده از یک پهپاد، نمونه‌های پزشکی بحرانی مانند خون و بافت‌پیوندی بین دو بیمارستان رد و بدل شود. این برنامه بعد از پرواز آزمایشی چنان موفق عمل کرد که در‌ماه اکتبر اداره هوانوردی فدرال به کمپانی سازنده این پهپاد مجوز گسترش عملیاتش را به 20بیمارستان در گوشه و کنار آمریکا داد. یکی از حوزه‌های کاری شرکت UPS، ارسال نمونه‌های پزشکی مانند خون، ادرار، بافت پیوندی و سایر ملزومات پزشکی مانند دارو و خون است. البته این شرکت تنها شرکت پیشرو در زمینه ارسال مرسولات هوایی نیست، کمپانی Wing که بخشی از کمپانی گوگل است نیز پهپادی مشابه اما محدودتر ارائه کرده است که از سوی اداره هوانوردی فدرال مجوز خدمات‌دهی به بیمارستان‌های والگرینز و فداکس را گرفته است. در غنا و رواندا نیز پهپادهایی که از سوی شرکت استارتاپی سیلیکون ولی ساخته شده اند وسایل پزشکی را به روستاها منتقل می‌کنند.

 

سلول های بنیادی برای درمان دیابت

دیابت نوع یک تقریبا 25/1میلیون نفر را در آمریکا گرفتار کرده است اما در این میان تنها 2 نفر از این مبتلایان توانسته‌اند توجه داگ ملتون، زیست‌شناس دانشگاه هاروارد را به‌خود جلب کنند؛ دخترش اما و پسرش سام. درمان‌های این نوع از دیابت می‌تواند تمام عمر، فرد را با مراقبت‌های خوراکی، تزریق انسولین و تست‌های روزانه قند خون تحت‌تأثیر قرار دهد. ملتون این بار از نگاه دیگری به این موضوع ورود کرده است. او با استفاده از سلول‌های بینادی، سلوهای بتا را جایگزین کرده که می‌تواند انسولین تولید کند. او 10سال پیش کار روی این پروژه را آغاز کرد؛ درست زمانی که تحقیق روی سلول‌های بنیادی امیدها را برای بهبود بیماری‌ها افزایش داده بود. در سال  2014 او «سماتراپی» – برگرفته از نام سام و اما- را ابداع کرد تا فناوری‌اش را بسازد و تابستان امسال توسط شرکت داروسازی ورتکس با هزینه 95میلیون دلار ساخته شد. این شرکت دستگاهی کوچک و قابل کاشت ساخته است که میلیون‌ها سلول بتای جایگزین را در اختیار دارد و اجازه می‌دهد قند و انسولین از طریق سلول‌های ایمنی از بدن خارج شوند. ملتون درباره این دستگاه می‌گوید: اگر این دستگاه همانطور که روی حیوانات جواب داده روی انسان هم کار کند ممکن است دیگر کسی به دیابت دچار نشود. در آن صورت کسانی که الان مبتلا به دیابت هستند می‌توانند مانند ما بخورند، بیاشامند و بازی کنند.

 

بانک زیستی متنوع

مردم نژاد قفقاز از نظر جمعیت در دنیا در اقلیت قرار دارند اما تقریبا 80درصد از افراد مورد مطالعه در نژاد انسان را تشکیل می‌دهند که در مطالعات دارویی نقاط کوری ایجاد کرده است.

دکتر اباسی انه اوبانگ با 34سال سن در همین راستا استارتاپ «54ژن» را راه‌اندازی کرد. این استارتاپ نیجریه‌ای‌الاصل که نامش برگرفته از 54کشور آفریقایی است با منابع ژنتیک داوطلبانه از سراسر این قاره برای تحقیقات دارویی ساخته شده است.

اگر شرکت‌ها با سرمایه‌گذاری روی داروهای قابل‌فروشی که با استفاده از DNA آفریقایی‌ها ساخته شده است نفع می‌برند، آفریقا هم باید در این میان سود ببرد. بنابراین وقتی استارتاپ 54ژن با هر شرکتی شریک شود، آن شرکت باید متعهد شود که اولویتش در تولید دارو کشورهای آفریقایی باشد.

 

دستگاه سونوگرافی در جیب شما

در دنیا بیش از 4میلیارد آدم وجود دارد که به دستگاه‌های تصویری پزشکی دسترسی ندارند، بنابراین می‌توانند از دستگاه جیبی سونوگرافی IQ شرکت Butterfly استفاده کنند.  جاناتان روتبرگ - محقق ژنتیک دانشگاه ییل و کارآفرین - تکنولوژی سونوگرافی را روی یک تراشه قرار داده است، بنابراین به جای هزینه 100هزار دلاری در بیمارستان تنها به 20هزار دلار هزینه برای یک گجت کوچک که می‌تواند به گوشی‌های آیفون نیز وصل شود احتیاج است. این دستگاه سال گذشته برای متخصصان پزشکی به فروش گذاشته شد. روتبرگ درباره این دستگاه می‌گوید: هدف ما فروش این سونوگرافی جیبی در 150کشور جهان است که می‌تواند درآمدزا باشد. البته این دستگاه به اندازه دستگاه اصلی خوب نیست و نمی‌تواند در مناطق مرفه‌نشین جهان جایگزین دستگاه اصلی شود اما در حد اسکن روتین دستگاه مناسبی است.

 

 تحلیل بیگ‌دیتا

5/7میلیارد انسان روی زمین وجود دارد که از بین آنها ده‌ها میلیون نفر با وسایل پوششی مانند ساعت‌هوشمند و وسیله سنتی مانند دستگاه سنجش فشار خون شرایط سلامتی بدنی‌شان را پیگیری می‌کنند. اگر راهی وجود داشت که همه این اطلاعات حتی اگر شده از چندین میلیون نفر به‌صورت ناشناس اما قابل جست‌وجو در جایی ثبت شود، محققان پزشکی به وسیله قدرتمندی برای ساخت دارو و مطالعات سبک زندگی و... مجهز می‌شدند. شرکت کالیفرنیایی Evidation اخیرا چنین مرکز داده‌ای را با اطلاعات پزشکی 3میلیون داوطلب ایجاد کرده است. شرکای اویدیشن با همکاری پزشکان این اطلاعات را تجزیه و تحلیل کردند. این کار با مطالعات زیادی در زمینه‌های خواب و رژیم و الگوهای شناختی و بهداشتی انجام شد. محققان در این پروژه قرار است بفهمند آیا فناوری‌های جدید می‌تواند میزان دردهای مزمن را اندازه‌گیری کند و زندگی بهتری را برای مردم رقم بزند؟ برای کریستین لمکه یکی از بنیانگذاران این پروژه ماجرا جنبه شخصی هم دارد. لمکه خودش به بیماری نادر ژنتیک مبتلاست که به دردهای مکرر کمر منجر می‌شود.

 

مچ بندی که مغز شما را می‌خواند

 مردی با ساعت مچی سیاه و سفید به دایناسور دیجیتال کوچکی که در صفحه کامپیوتر پیش‌رویش از روی موانع می‌پرد خیره شده است. دست‌های مرد بی‌حرکت است اما کنترل حرکات دایناسور را در دست دارد. با چه؟ با مغزش. دستگاهی که روی مچ او بسته شده CTRL کیت است که تکانه‌های الکتریکی که از نورون‌های حرکتی به عضله دست‌ها منتقل می‌شود را پیش از اینکه خود شخص به انجام حرکت فکر کند، می‌گیرد. توماس رردان، مدیر و یکی از 2سازنده آزمایشگاه CTRL و سازنده این دستگاه می‌گوید: من می‌خواهم ماشین‌ها کاری را بکنند که ما از آنها می‌خواهیم نه اینکه ما برده آنها باشیم. فناوری می‌تواند فرم‌های جدیدی برای توان‌بخشی ایجاد و امید بیماران قطع عضو، پارکینسون و بیماری‌های عصبی را برای بهبود روند زندگی حرکتی‌شان زیاد کند.

 

توان‌بخشی با واقعیت مجازی

یکی از روزهای سال 2010زمانی که ایزابل ون دکر در محل کارش بود، لوستر اتاق از سقف جدا شد و روی او افتاد. در اثر این سانحه ایزابل دچار جراحت شدید ستون فقرات شد تا جایی که 3سال طول کشید با توان‌بخشی حرکتی بتواند راه برود. او ده‌ها بار تمرینات خسته‌کننده‌ای را که علاوه بر پیشرفت کند به‌نظر می‌رسید بی‌نتیجه باشد انجام می‌داد. حالا ایزابل 38ساله مؤسس و رئیس شرکت استارتاپی توان‌بخشی ایمرسیو است که هدفش از این استارتاپ تغییر تجربیات توان‌بخشی حرکتی با استفاده از واقعیت مجازی است. با گسترش دامنه و نوع تمرینات، بیماران می‌توانند انعطاف‌پذیری مغز را مهار کرده و مسیر نورون‌ها را بازسازی کنند. بازخورد بیماران داوطلب و درمانگران در آزمایش این واقعیت مجازی، نشان می‌دهد وسیله‌ای آینده‌دار است و می‌تواند زندگی خیلی‌ها را در جهان بهبود بخشد.

 

هوش مصنوعی برای شناسایی سرطان

علائم سرطان ریه معمولا تا آخرین مرحله‌ها که دیگر به سختی قابل درمان است، نمایان نمی‌شود. غربالگری اولیه جمعیت پرخطر با سی‌تی‌اسکن می‌تواند خطر مرگ را در این بیماری کمتر کند که آن هم مضرات خودش را دارد. مؤسسه ملی بهداشت و سلامت ایالات متحده دریافته که 5/2درصد از بیمارانی که سی‌تی‌اسکن شده‌اند، درمان‌های تهاجمی غیرلازم را تحمل کرده‌اند که بعضا با عواقب وخیم هم همراه بوده است. شراویا شتی معتقد است که هوش مصنوعی می‌تواند در این میان چاره‌ساز باشد. او رهبر تیم تحقیقی سلامت گوگل است که در 2سال گذشته سیستم هوش مصنوعی‌ای را ایجاد کرده است که بهتر از رادیولوژیست‌ها در تشخیص سرطان ریه عمل می‌کنند. بعد از اینکه این هوش مصنوعی روی بیش از 45هزار بیمار سی‌تی‌اسکنی امتحان شد، الگوریتم گوگل 5درصد بیشتر موارد سرطان را تشخیص داد و 11درصد کمتر از تیم شش‌نفره رادیولوژیست‌ها خطا داشت.

 

مرکز مراقبت‌های بهداشتی والمارت

زمانی که بزرگ‌ترین خرده‌فروش دنیا تصمیم گرفت پای غول‌آسایش را در بازاری جدید بگذارد، زمین به لرزه درآمد. در سپتامبر، والمارت نخستین مرکز مراقبت بهداشتی‌اش را افتتاح کرد؛ مرکز پزشکی‌ای که در آن مراجعه‌کنندگان می‌توانند مراقبت‌های اولیه، بینایی‌سنجی، تست دندان و روت کانال، کارهای آزمایشگاهی، مشاوره و حتی امور رژیم و تناسب اندام انجام دهند. قیمت‌های این مرکز بدون بیمه قابل پرداخت است. هر هفته تقریبا نیمی از آمریکایی‌ها برای انجام امور مراقبت بهداشتی و سلامت به این مرکز پزشکی مراجعه می‌کنند. ‌شان اسلونسکی که سال گذشته به والمارت پیوست تا مدیریت این مرکز را به‌عهده بگیرد می‌گوید: زمانی که کارم را اینجا شروع کردم فکر می‌کردم آنچه درباره‌اش می‌گویند دروغ است اما متوجه شدم که اینطور نیست. اگر محتوای این مرکز به درستی گسترش یابد، از هر جهت پیامدهایی خواهد داشت. مانند تامین‌کنندگان کالاهای والمارت، دکترها و سایر عوامل پزشکی هم باید خودشان را با درآمد کم خرده‌فروشی تطبیق دهند.

 

قلب دیجیتال سه‌بعدی

برای افراد زیادی که مشکوک به بیماری قلبی هستند، تشخیص بسته‌شدن شریان‌های باریک با کاتتریزاسیون تهاجمی بسیار واجب است. پزشکان برای بهبود جریان خون باید بهترین روش را از بین راه‌های انگشت‌شماری که وجود دارد انتخاب کنند که این روش‌ها شامل بالن‌زدن از طریق آنژیو و گذاشتن استنت است. چارلز تیلور - استاد سابق دانشگاه استنفورد - روش heartFlow را برگزید تا بیماران از مراحل تشخیصی تهاجمی نجات پیدا کنند و به این ترتیب نتیجه درمان نیز بهتر شد. سیستم این شرکت یک مدل سه‌بعدی شخصی را ایجاد کرد که علاوه بر قابلیت زوم قابل چرخش نیز هست، بنابراین پزشکان می‌توانند روی صفحه مانیتور به راحتی آن را بچرخانند و از تمام زوایا بررسی کنند. با این دستگاه درمان و کم‌کردن ریسک بیماران عروق کرونری بهتر انجام می‌شود.

دستگاه جیبی سونوگرافی

در دنیا بیش از 4میلیارد آدم وجود دارد که به دستگاه‌های تصویری پزشکی دسترسی ندارند، بنابراین می‌توانند از دستگاه جیبی سونوگرافی IQ شرکت Butterfly استفاده کنند/همشهری