جهان «پسا کرونا» آیا ترسناک و نامطمئن خواهد بود؟

تیتر20-  حال ویروس کرونا بار دیگر جهان را به لرزه انداخته تا جایی که طبق گزارش بهداشت جهانی (WHO) این ویروس به یک چالش جهانی و پاندمیک (همه‌گیر) تبدیل شده است. این ویروس، چهارماه پیش ابتدا در ووهان چین، خود را نشان داد اما اکنون اکثر کشورهای جهان با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کنند. بی تردید انسان این بار نیز بساط این ویروس منحوس را با تمام دردها و ناملایماتی که برایش ایجاد کرده خیلی زود جمع خواهد کرد تا یکبار دیگر آرامش نسبی در جهان برپا شود و زندگی حیات دیگری پیدا کند.

اما این ویروس تأثیرات فرا‌وانی را از بُعد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در دنیای ما ایجاد خواهد کرد که تبعات آن گاه تا قرن‌ها در کره زمین و حیات انسان‌ها باقی خواهد ماند. با تأملی به این تأثیرات درمی‌یابیم که زندگی انسان‌ها در سراسر جهان در دوره‌ کرونا، تفاوت چشمگیری در قبل و بعد از شیوع کرونا خواهد داشت از این رو جهان در پساکرونا را باید به گونه ای دیگر نگریست و با آن رفتار کرد، چرا که ویروس کرونا نگاه و رفتار انسان‌ها، جوامع و دولت‌ها را تغییر خواهد داد.

کرونا واقعیت‌هایی را برای انسان هویدا کرد که پیش از آن پرداختن به آن ممکن و قابل درک نبود. دستاورد‌هایی که انسان درطول این قرن‌ها با زحمات و تلاش‌های بیشماری به آن دست پیدا کرده بود، در برخی موارد به یکبار فرو ریخت و نشان داد که در حالت اضطرار آنچه مردم و دولت‌ها نشان می‌دهند با آنچه در حالت عادی رفتار می‌کنند، چقدر می‌تواند متفاوت باشد.

ویروس کرونا نشان داد اصول اخلاقی و فرهنگ عمومی‌در غرب تا چه اندازه متزلزل و ناپایدار است. بنیان‌هایی که غرب و کشورهایی پیشرفته سال‌ها آن را مایه فخر خود می‌پنداشتند به سادگی گسسته شده. برای تشریح این ادعا می‌توان عملکرد آنها را در دوران شیوع ویروس کرونا مورد مطالعه قرار داد، بطوری که در اروپا و امریکا و برخی دیگر از کشورهای پیشرفته با آنکه این کشورها همپیمان و شرکای تجاری و استراتژیک هم هستند به جای آنکه شاهد همدلی و کمک حال هم باشند، شاهد رقابت و جدل با یکدیگر بودند بطوری که دولت چک، محموله کمک پزشکی چین را که برای ایتالیا فرستاده بود ازآن خود کرد و از طرف دیگر ایتالیا کشتی حامل مواد الکلی و ضدعفونی ‌کننده تونس را توقیف کرد.امریکا ماسک‌های آلمان را توقیف و مصادره کرد تا جایی که وزیر امور داخلی ایالت برلین دراین باره گفت: «حتی در زمان وقوع یک بحران جهانی نیز نباید از چنین روش‌های وحشیانه‌ای استفاده کرد.»اما فاجعه بارتر اینکه امریکا ماسک‌هایی که دولت کانادا پول آن را پرداخت کرده بود به دستور ترامپ ضبط و توقیف کرد که این کار با اعتراض نخست وزیر کانادا مواجه شد.به بیان دیگرهمه کشورها غربی در مواجهه با ویروس کرونا از یک سو تنها منافع و مصالح خود را در نظر گرفتند و برای همپیمانان و متحدان خود ارزش و احترامی‌قائل نشدند.

دراین فضا رهبران هر یک از این کشورها، خود را در باتلاقی از مشکلات کرونایی می‌دیدند که تنها راه برون رفت از بحران و حفظ امنیت شهروندانشان، توجه و حمایت از مردم کشور خودشان است. این توجه و تمرکز باعث شد تا کشورها تنها به مصالح خود بیندیشند و به خوداتکایی و خودکفایی روی بیاورند. به بیان دیگر نقش دولت‌ها و ملی‌گرایی در جوامع غربی بیش از پیش تقویت شد که این موضوع به زیان روند جهانی شدن، خواهد بود، چرا که اساساً نظام جهانی در قرن اخیر بیشتر به این موضوع تأکید دارد که کشورها درابعاد سیاسی، اقتصادی و امنیتی به هم متکی و وابسته باشند و چالش‌های جهانی را با اتکا به هم حل‌ وفصل کنند.ولی رفتار کشور‌ها در مواجهه با بحران کرونا خط بطلانی به جهانی شدن کشید بطوری که ایتالیا با اینکه عضوی از اتحادیه اروپاست اما این اتحادیه نه تنها نتوانست رم را کمک و همراهی کند بلکه در مواردی هم در کمک رسانی و امداد به ایتالیا اختلال ایجاد کرد. مرزهای شینگن یکی پس از دیگری بسته شد و در نهایت ایتالیا را به این نتیجه رساند که احتمالاً پس از این بحران، مسیر بریتانیا را در خروج از اتحادیه اروپا در پیش بگیرد.

خلاصه کلام اینکه در دنیای پساکرونایی شاهد اتفاقات بسیاری خواهیم بود که وقوع برخی از آنها اجتناب ناپذیر است اما می‌توان با تحلیل و مدیریت درست و کارآمد از وقوع برخی اتفاقات دیگر اجتناب کرده و یا تبعات آن را به حداقل رساند. پس باید شاهد اتفاقاتی از جمله افول نظام جهانی شدن و تقویت  ناسیونالیسم باشیم که نتیجه آن ظهور دولت‌های پوپولیستی و ملت‌گرایی است که تفرقه و نفاق را در جهان ترویج می‌دهند. همچنین جهان پساکرونا می‌تواند از هم گسیختگی و سقوط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع، سرخوردگی و پریشان فکری و روحی انسان‌ها، تغییر مفهوم و الگوهای زندگی، ترس و هراس از آینده و ... را در پی داشته باشد. پس یقیناً دنیای پساکرونا اگر درست مدیریت و برنامه ریزی  نشود جای بسیار دهشتناک و رعب‌آوری خواهد بود./ ایران