آیا زمان مناسبی برای خداحافظی با صفرهای پول ملی است؟

تیتر20- حذف چند صفر از واحد پول ملی ایران سابقه‌ای یک دهه‌ای دارد. اول بار این مساله در دوره دوم دولت محمود احمدی‌نژاد مطرح شد و علی‌رغم اینکه به نظر عزم دولت جزم می‌آمد نهایتا اجرایی نشد. در دوره روحانی نیز از چهار، پنج سال پیش این بحث چندباری به فراخور زمان مطرح شد اما خروج امریکا از برجام و اعمال تحریم‌های دوباره این بحث کنار رفت. با این حال نهایتا این طرح هم در دولت و هم در مجلس نظر موافقت را کسب کرد و اگر شورای نگهبان نیز نظر موافق خود را اعلام کند با حذف چهار صفر از پول ملی کشور واحد پولی ایران از ریال به تومان تغییر خواهد کرد.

با این حال برخی از کارشناسان نسبت به این انتقاداتی دارند و زمان اجرای آن را مناسب نمی‌دانند. به باور منتقدان در شرایط ادامه تورم بیش از ۳۰ درصدی این اقدام نمی‌تواند اثر مهمی برجای بگذارد. در مقابل دست اندرکاران امر البته نیاز اقتصاد کشور به اصلاحات دیگر را کتمان نمی‌کنند ولی به نظر می‌رسد منتظر فرارسیدن زمان مناسب دیگر برای آنها مطلوب نبود.

عباس آرگون، کارشناس اقتصادی، در رابطه با انتقاداتی که از تغییر واحد پولی در شرایط کنونی مطرح شده گفت: در حال حاضر این لایحه به تایید دولت رسیده و مجلس هم آن را تصویب کرده و تنها نظر شورای نگهبان تا تبدیل به قانون شود. به همین دلیل علی‌رغم انتقادات باور من این است که زمان آن گذشته و بحثها پیش از تصویب آن مطرح شده است.

او ادامه داد: این اصلاحات یک تغییر ظاهری و شکلی در پول ملی است. این اقدام معایب و مزایای خاص خود را دارد ولی نظر من این است که اکنون زمان مناسبی برای اقدام نبود. در واقع اگر بخواهیم مشکلات اقتصادی کشور اولویت‌بندی کنیم این مساله اولویت بالایی ندارد زیرا با داشتن تورم فزاینده طی سال‌های طولانی در کشور که موجب کاهش قدرت خرید مردم و ارزش پول ملی شده حذف صفر جزو گام‌های پایانی محسوب می‌شود و نه اولین قدم.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به احتمال بازگشت صفرهای حذف شده در صورت ادامه تورم دو رقمی در کشور تاکید کرد: از مهمترین مزیتهای تغییر واحد پولی کاهش حجم اسکناس و هزینه نقل و انتقال پول است. علاوه بر این محاسبات در کشور ساده‌تر می‌شود و حیثیت ظاهری پول ملی نیز احیا خواهد شد که طبیعتا از نظر روانی اثرات مثبتی دارد. در کنار این سکه نیز کاربرد بیشتری پیدا می‌کند و با توجه به اینکه از نظر عرفی مدتهاست ریال کاربرد عرفی ندارد و تومان مطرح است این تغییر می‌تواند مثبت باشد.

آرگون در پاسخ به سوالی درباره معایب این اقدام گفت: از نظر روانی دستمزد کاهش شکلی پیدا می‌کند که در شرایط فعلی می‌تواند نگرانی مزدبگیران را به همراه داشته باشد. این نگرانی البته باید مورد بررسی قرار گیرد، به هر حال کاهش شکلی دستمزد اگر با افزایش قدرت خرید همراه نباشد، می تواند آسیب‌هایی جدی به همراه داشته باشد.

 وی تاکید کرد: همچنین تداوم نرخ تورم فعلی در هر سه چهار سال یکی از صفرها را باز می‌گرداند. همچنین تغییر واحد پولی نیازمند چاپ و انتشار اسکناسهای جدید است. از سوی دیگر در کوتاه مدت سردرگمی به همراه می‌آورد به ویژه در مورد قیمت کالاها و خدمات. همچنین باید زیرساختهای نرم‌افزاری برای آن فراهم شود. البته می‌توانیم از تجارب دیگر کشورها در این مورد استفاده قرار دهیم که هزینه‌های این تغییرات را بکاهیم و معایب آن را به حداقل برسانیم.

وی در رابطه با اقدامات ضروری در اقتصاد کشور تصریح کرد: البته این نیازمند بحث جدایی است ولی حتی مقامات مسئول کشور هم می‌دانند اقتصاد ایران نیازمند اصلاحات ریشه‌ای در بخش‌های دیگر است. مساله اصلی این است که باید به تولید توجه شود و نقدینگی کشور به سمت فعالیتهای مولد برود. از این رهگذر است که می‌توانیم به افزایش اشتغال و توسعه صادرات برسیم. از سوی دیگر برای جایگزینی درآمدهای نفتی باید نظام مالیاتی کشور باید اصلاح شود.

او خاطرنشان ساخت: با این حال اکنون تغییر واحد پولی در حال تبدیل شدن به قانون است و مخالفت با آن در شرایط کنونی صرفا مخالف خوانی برداشت می‌شود. با این حال باید تاکید کرد در اقتصاد کشور اولویت‌های دیگری هم برای اصلاحات وجود دارند./