"با افتخار ساخت ایران" در بحبوحه کرونا

از سال‌ها پیش مفاخره به شعار "با افتخار ساخت ایران" بر اساس این الگوی ذهنی در عرصه مد و لباس کشور شکل گرفت تا به‌واسطه آن، عصر نوزایی در مد ایرانی با تکیه‌بر کاهش حداکثری وابستگی نسبت به الگوهای وارداتی دنبال شود.

نکته آنجاست که مد به‌عنوان پدیده‌ای فراگیر، امروزه از شکل اولیه خود که مختص پوشاک بوده، فراتر رفته است. حالا دیگر پوشاک در معنای متداولش تنها بخش کوچکی از محصولات بازار مد است.

اکنون دیگر علاوه بر البسه، انواع الحاقات آن نیز جزئی از صنعت مد شده و انواع روپوش، بارانی، جلیقه، کلاه، زیرپوش، جوراب و انواع پاپوش، صندل و کالج و کتانی و ارسی و ... شال‌گردن، روسری و انواع کلاه و آویزها و الحاقاتی همچون انواع جواهرات، دستبند و پابند و گردن بند و مچ‌بند و بند مو و ساعت و انگشتر و حتی فراتر از این‌ها یعنی تعاریفی از سبک زندگی و عادات و رفتارها وارد مد شده است؛ همه و همه این‌ها بخشی از صنعت مد بوده که روزانه تولید و تبلیغ می‌شوند و توسط  مخاطبان به مصرف می‌رسند.

با این تعریف و گستردگی حوزه مد که عمدتاً بدون توجه به هنجارهای فرهنگ‌های بومی و خرده‌فرهنگ‌ها و ادیان و رسومات و حتی مذاق جغرافیایی آن‌ها تولید و مصرف می‌شوند، ضرورت یک بازنگری اساسی در حوزه مد برای تمامی فرهنگ‌ها و ملت‌ها احساس می‌شود و این ممکن نیست مگر با اقدامی اساسی توسط نهادها و سازمان‌های فرهنگی هر سرزمین که باید در چند حوزه مطالعه و پژوهش طراحی و تولید و عرضه به عمل آید.

حال در کنار تمامی این چشم‌اندازها و اهداف، چالش‌های مخاطره‌آمیز برای این صنعت همچون شیوع ویروس کرونا و تعطیلی بسیاری از واحدهای فعال در این حوزه را در کنار سایر دغدغه‌های فرهنگی موجود قرار دهید.

شاید در مقطعی برخی از  کشورهای توسعه‌یافته همچون فرانسه، انگلستان، اسپانیا و ... توانستند هنجارها و یا به بیان بهتر الگوهای پوششی کلاسیک خود را به‌نوعی به فرهنگ مد وارد کنند و اقدام به بازتولید محصولاتی بکنند که هرچند مدرن و دچار تولید انبوه گشته بود اما همچنان رنگ و بوی ملی و میهنی داشت اما مراد از طرح این موضوع آنکه این سیر حرکتی با توجه به شوک جهانی کرونا مدتی است روندی کند را پیش گرفته است.

به هر روی، امروز و در شرایط اقتصادی نامساعد متأثر از کرونا، سرنوشت پوشاک در کشورهای توسعه‌نیافته و یا کمتر توسعه‌یافته پیچیده است. شاید با اندکی کم‌توجهی به این عرصه و فاصله گرفتن از شعارهای وطنی در راستای حمایت از کالای ملی، در آینده نه‌چندان دور مجدد مجبور به تسلیم شدن در برابر فرهنگ مد وارداتی شویم.

بدیهی است که تسلیم بی‌چون‌وچرای فرهنگ وارداتی بودن در حوزه مد، همان‌قدر نامناسب است که حفظ صورت باستانی پوشاک و عدم استفاده از بازطراحی و بازتولید آن‌ها در قالب پوشاکی نوین که می­‌تواند علم طراحی و صنعت را به خدمت فرهنگ خویش درآورد.

نتیجه آنکه شرایط موجود ایجاب می‌کند به شدت مراقب بذرهای پاشیده شده در عرصه مد ایرانی باشیم./ هنرآنلاین