قیمت مصالح چقدر خانه را گران کرد؟

تلاطم در بازارهای موازی نظیر سکه و ارز، فعالیت دلالان و سفته بازان،  فشار تورمی ناشی از بودجه انقباضی دولت در سال ۹۹، تراز نبودن بودجه و هزینه های دولت و رشد نرخ تورم در سال ۹۸ از جمله متهمان رشد قیمت مسکن در ماه های اخیر به شمار می روند.

یکی دیگر از متهمان این پرونده که همواره مورد استناد سازندگان مسکن قرار می گیرد، رشد بهای نهاده های ساختمانی در بازار است؛ این نهاده ها دایره وسیعی از مصالح تا خدمات ساختمانی را در بر می گیرد و در کنار رشد قیمت زمین که عنصر تعیین کننده در بهای تمام شده تولید در بخش مسکن است، قیمت نهایی را رقم می زند.

به باور کارشناسان، قیمت تمام شده ساخت مسکن فارغ از هیاهوی دلالان و نوسانات بازار قابل ارزیابی است و حتی در صورت مهار نوسان سازان بازار املاک و رهایی این بازار از لطمات سفته بازان، نمی توان انتظار داشت که خانه به قیمتی کمتر از بهای تمام شده آن به فروش برسد مگر آنکه رکود در این صنعت به قدری شدید باشد که سازندگان برای کاستن از زیان انباشته شده خود و تامین نقدینگی مجبور شوند ملک را به بهایی کمتر از آنچه ساخته اند به فروش برسانند.

از این دیدگاه نگاهی به شاخص قیمت نهاده های ساختمان های مسکونی شهر تهران در سال گذشته که مرکز آمار ایران محاسبه می کند، خالی از لطف نیست زیرا نشان می دهد که به طور متوسط ۱۲ ردیف کالا و خدمت بخش مسکن ۳۵.۱ درصد رشد را در سال ۹۸ پشت سر گذاشتند.

اگر مبنای رشد قیمت مسکن را نرخ ۳۳.۹ درصدی بهای هر مترمربع واحدمسکونی معامله شده در شهر تهران در اردیبهشت ماه در نظر بگیریم که بانک مرکزی آن را محاسبه کرده، رابطه مستقیمی بین افزایش قیمت مصالح ساختمانی و رشد قیمت مسکن در کلانشهر تهران بوجود می آید.

البته همیشه اینطور نیست و در سال ۹۷ که قیمت نهاده های ساختمانی مسکونی شهر تهران رشد ۴۷.۸ درصدی را پشت سر گذاشته بود، بهای مسکن در اردیبهشت ماه ۹۸ برابر ۱۱۲ درصد رشد را پشت سر گذاشته بودیعنی افزایش نزدیک سه برابری.

یافته های مرکز آمار ایران نشان می دهد که شاخص بهای نهاده های ساختمانی مسکونی شهر تهران در همه فصل های سال گذشته روند رو به رشد داشته است و در فصل بهار با ۱۴.۱ درصد بیشترین رشد فصلی را تجربه کرده است.

در میان گروههای اجرایی شاخص قیمت نهادههای ساختمانهای مسکونی شهر تهران، گروه "سیمان، بتن، شن، ماسه" با ۴۸.۶ درصد، گروه "گچ و گچکاری" ۴۳.۴ درصد، گروه "انواع بلوک سفالی آجر" با ۵۳.۹ درصد، گروه "موزاییک، کاشی، سرامیک" با ۴۵.۳ درصد، گروه "چوب" با ۴۲ درصد، و گروه "تاسیسات برقی" با ۴۵ درصد، بیشترین میزان افزایش قیمت را در سال گذشته پشت سر گذاشتند.

همچنین گروه گروه "سنگ" ۳۴.۶ درصد، گروه "آهن آلات، میلگرد، پروفیل درب و پنجره"۲۸.۵ درصد، گروه "ایزوگام، قیر و گونی و آسفالت" ۱۹.۴ درصد، گروه "شیرآلات بهداشتی" ۲۷.۸ درصد، گروه "تاسیسات مکانیکی و انواع عایق حرارتی" ۳۹.۲ درصد، گروه "یراق آلات درب و پنجره"  ۳۶.۵ درصد، گروه "نقاشی ساختمان" ۳۶.۷ درصد، گروه "شیشه" ۲۸.۹ درصد و گروه خدمات ۲۵ رصد افزایش قیمت داشتند.

با وجود این آمار، دست اندرکاران صنعت تولید مصالح ساختمانی بر این باورند که افزایش قیمت مصالح آنگونه که به نظر می رسد اثر بالایی بر بازار مسکن ندارد چنانچه عبدالرضا شیخان دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان چندی پیش در گفت و گو با رسانه ها گفته بود سهم سیمان از هر مترمربع ساخت یک ساختمان یک درصد است و این عدد باعث رشد قیمت مسکن نمی شود.

مهدی روانشادنیا عضو هیات علمی دانشگاه علوم تحقیقات تهران و کارشناس صنعت ساختمان در این باره معتقد است در کنار افزایش قیمت مصالح و نهاده های ساختمانی، نباید از عامل اصلی ایجاد تورم یعنی بحث ارزش ذاتی پول ملی غافل بود.

به عقیده وی، همانطور که نرخ برابری پول ملی در مقابل ارزهای رایج اثر خود را بر همه کالاها گذاشته، بر بخش مسکن و نهاده های آن نیز اثرگذار است همانطور که در سال های گذشته اثر مستقیم نرخ ارز را بر بازار مسکن شاهد بودیم.

این استاد دانشگاه با یادآوری اینکه بازار مسکن در ایران یک بازار سرمایه ای به شمار می رود، اظهار داشت: این بازار همچون دیگر بازارهای سرمایه از تغییرات در سطح اقتصاد کلان تاثیر می پذیرد.

روانشادنیا اظهار داشت: اگر در سال های گذشته افزایش قیمت مسکن در استان پر جمعیتی چون تهران را شاهد بودیم، این افزایش بیشتر به خاطر رشد تقاضا در این بازار بود اما امروز افزایش قیمت بخش مسکن بیش از عرضه و تقاضا از بازار ارز تاثیر پذیرفته است.

وی در عین حال یادآور شد: نهاده های تولید در هر صنعتی بر قیمت تمام شده محصول نهایی تاثیر می گذارد و بازار مسکن نیز از این قاعده مستثنی نیست.

این استاد دانشگاه یادآور شد: اگر بازار مصالح و نهاده های بخش ساختمانی در یک سال گذشته ۳۵ درصد رشد کرده است، بی تردید همین میزان افزایش بر قیمت تمام شده خانه عرضه شده به خریدار نهایی نیز اثر خود را گذاشته است و اینطور نیست که تصور کنیم همه افزایش ها در بازار مسکن به دلیل تلاطم در بازارهایی چون طلا و ارز است./ایرنا