نگاهی به واردات محصولات غذایی

ولی باید این موضوع را در نظر گرفت که وقتی یک کشور توان و امکانات تولید یک محصول را در درون خود دارد و بستر آن فراهم است واردات آن نه تنها به خود کفایی و رشد اقتصادی تولید و صنعت کشور لطمه‌های جبران ناپذیری می‌زند بلکه محلی برای سودجویی و فرصت‌طلبی برخی فراهم می‌شود.

خواستگاه بسیاری از مواد اولیه دیگر کشورهاست و واردات آنها اجتناب ناپذیر است. از جمله خواستگاه بسیاری از ادویه‌های کشور هندوستان است.

کشورهای چین، امارات، ترکیه، هند و آلمان به ترتیب بیشترین صادرات را به ایران در سه‌ماهه نخست سال ۱۳۹۸ داشته‌اند.

بررسی آمارهای روزانه گمرک نشان می‌دهند که بزرگ‌ترین صادرکننده به ایران همچنان کشور چین با ۷۸۹ هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۲۷۵ میلیون دلار بوده است.

در جایگاه دوم این فهرست کشور امارات با صادرات ۷۹۳ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۵۳۵ میلیون دلار قرار دارد و رده سوم این فهرست نیز در اختیار ترکیه با یک هزار و ۱۶۳ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۲۴۹ میلیون دلار است.

ایران همچنین از هند در فصل بهار معادل یک هزار و ۱۹۴ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۲۱۸ میلیون دلار وارد کرده است. جایگاه پنجم این فهرست نیز به کشور آلمان با ۵۱۰ میلیون دلار (۲۰۹ هزار تن) تعلق دارد.

۵ قلم عمده وارداتی در سه‌ماهه نخست سال ۹۸ «برنج نیمه سفید شده یا برنج کامل سفید شده» به ارزش ۶۸۸.۷ میلیون دلار، «ذرت دامی» به ارزش ۵۶۶.۷ میلیون دلار، «لوبیای سویا به‌جز دانه» به ارزش ۳۳۲.۸ میلیون دلار، «کنجاله و سایر آخال‌های جامد» به ارزش ۳۲۶.۰ میلیون دلار و «کره بسته‌بندی» به ارزش ۲۵۷.۶ میلیون دلار بوده‌اند.

مقدار واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در ۱۰ ماه سال ۹۸ بیش از ۱۹۶۸۶ هزار تن و با ارزش ۱۰۴۵۸ میلیون دلار بوده که به ترتیب ازنظر وزن ۱/ ۱۷ درصد و ازنظر ارزش ۴/ ۲۹ درصد کل واردات کشور را شامل می‌شود.

ارزش واردات در این مدت ۲/ ۲۵ درصد بیشتر از سال قبل و درمجموع نیز ۵/ ۱۲ درصد بیشتر از میانگین ۶ سال منتهی به سال ۹۶ بوده است.

اقلام عمده وارداتی محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در ۱۰ ماه سال ۹۸، ذرت به ارزش ۴/ ۱۷۰۹ میلیون دلار با سهم ۳/ ۱۶ درصد، برنج به ارزش ۱۳۹۱٫۳ میلیون دلار با سهم ۳/ ۱۳ درصد، روغن نباتی به ارزش ۱۰۷۳ میلیون دلار با سهم ۳/ ۱۰ درصد، دانه سویا به ارزش ۴/ ۸۴۲  میلیون دلار با سهم ۸ درصد، کنجاله به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار با سهم ۶/ ۷ درصد، جو به ارزش ۴/ ۷۷۲ میلیون دلار با سهم ۴/ ۷ درصد، گوشت قرمز به ارزش ۴/ ۶۶۳ میلیون دلار با سهم ۳/ ۶ درصد، قند و شکر به ارزش ۵۷۷٫۷ میلیون دلار با سهم ۵٫۵ درصد، چای به ارزش ۳۴۶٫۵ میلیون دلار با سهم ۳/ ۳ درصد و انواع میوه به ارزش ۴/ ۲۹۹میلیون دلار با سهم ۹/ ۲ درصد، از کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده که درمجموع حدود ۳/ ۸۰ درصد ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی را شامل می‌شوند.

متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی بخش کشاورزی در ۱۰ ماه سال جاری، ۵۳۶ دلار است که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی کل کشور (۷۷۶ دلار) حدود ۶۹ درصد کمتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی وارداتی ۴۲۴۶۰ ریال و متوسط واردات کشور ۴۲۰۰۱ ریال بوده است

اتخاذ تدابیری همچون افزایش حجم ذخایر راهبردی گندم، مشروط کردن واردات روغن و دانه‌های روغنی به خرید تولیدات داخلی، وضع تعرفه مناسب و اخذ مبلغ معینی بابت واردات برنج، مدیریت تعرفه‌ای واردات شکر و همچنین ممانعت از واردات میوه‌های خارجی در کنار افزایش صادرات فرآورده‌های دامی و شیلاتی از اقدامات مثبت وزارتخانه در سال گذشته بود.

امروزه اقلامی چون ماکارونی، سس‌ها، پاستل، بیسکویت، آدامس، شکلات، تن ماهی، ادویه‌ها، آبمیوه ، کمپوت و به‌ویژه انواع روغن‌ها و علی‌الخصوص روغن زیتون و کنسروها با مارک‌های کشور تایلند، سنگاپور، ایتالیا و اسپانیا و گاهی ترکیه متأسفانه به طرز چشمگیری در فروشگاه‌ها عرضه می‌شود و باعث سودجویی عده‌ای از دلالان و فلج کردن توان تولید کننده داخلی می‌شود.

یکی از نکات بحرانی و بسیار حساس و درخور توجه در حوزه واردات موادغذایی بحث ایمنی، سلامت و امنیت غذایی است.

مواد غذایی که به دست مردم می‌رسد باید کاملاً سالم و قابل اعتماد باشد و مواد مضر، افزودنی، باقیمانده سموم کشاورزی و مواد شیمیایی نامناسب، آلودگی‌های بیولوژیک و غیره را نداشته باشد.

واردات کالاهای سلامت محور به صورت غیر رسمی و غیر قانونی عامل اصلی نگرانی مصرف کنندگان است و هیچگونه اطمینان خاطری نسبت به تاریخ مصرف ،کیفیت ، اصالت و ترکیبات ادعا شده بر روی کالاهایی که به صورت قاچاق وارد کشور میشوند وجود ندارد .

با ورود هر چه بیشتر دانش و تکنولوژی روز و آشنایی با آخرین فناوری های تولید و بسته بندی در دنیا قطعاً به زودی شاهد خود کفایی هرچه بیشتر در جهت تولید محصولات با کیفیت مطابق استاندارهای روز دنیا ، پیشرفت در زمینه فناوری های بسته بندی و حتی تولید ماشین آلات و بی نیازی از واردات بسیاری از کالاها خواهیم بود .

سرمایه گذاری هر چه بیشتر در صنعت بسته بندی و بهبود بسته بندی کالاها مطابق با آخرین دستاوردهای روز دنیا به ویژه در جهت بهبود و گسترش صادرات می تواند از مؤلفه های تأثیر گذار در رشد صنعت و تولید کشور باشد .

رییس هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان تهران*