جای‌خالی نرخ مصوب محصولات بهداشتی

ماسک، ژل، الکل، مواد ضد‌عفونی‌کننده و دستکش بهداشتی از جمله محصولاتی است که با فراگیر شدن ویروس کرونا در دنیا با کمبود و افزایش قیمت مواجه شد. در کشور ما نیز بالا‌گرفتن تب کرونا موجب شد تا دست‌اندرکاران بخش صنعت از به‌کارگیری ظرفیت‌های تازه برای رشد تولید در این بخش خبر دهند. با این روند هر روز اخباری مبنی بر ورود صنایع شوینده به تولید الکل و مواد ضد‌عفونی‌کننده یا فعالیت بسیاری از کارگاه‌های صنعتی، صنوف تولیدی و حتی خودروسازان در زمینه تولید ماسک به گوش می‌رسد. آمارهای رسمی ارائه شده نیز از رشد چندبرابری تولید و عرضه این اقلام در بازار حکایت دارد. رشد تولید و عرضه و افت نسبی تقاضا موجب شد تا توزیع ماسک که تا چند‌ماه پیش محدود به مراکز درمانی و بیمارستان‌ها شده بود در داروخانه‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده‌فروشی از سرگرفته شود اما این رشد تولید و عرضه نه‌تنها تأثیری در کاهش قیمت خرده‌فروشی این اقلام نداشته بلکه نرخ عمده‌فروشی و خرده‌فروشی انواع محصولات بهداشتی در بازار، همچنان فاصله چندبرابری با نرخ‌های مصوب ستاد تنظیم بازار دارد.

نرخ مصوب برخی انواع بهداشتی‌ها

در اواخر اسفند‌ماه سال گذشته بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، سازمان حمایت حداکثر نرخ 7قلم انواع ژل و محلول‌های ضدعفونی‌کننده را در سامانه  124 اعلام کرد و در ادامه نیز چندی پیش قیمت ۱۰ قلم کالای دیگر به این سامانه اضافه شد. درج نرخ برخی انواع محصولات بهداشتی در این سامانه در حالی است که محدوده نرخ‌های مصوب نیز با نرخ عمده‌فروشی و خرده‌فروشی این اقلام در بازار فاصله بسیاری دارد و در سامانه مذکور تنها نرخ برخی انواع ماسک و دستکش درج شده است به‌نحوی که محدوده قیمت هر بسته دستکش ۱۰۰ عددی لاتکس از ۱۴ تا ۱۸‌هزار، دستکش بسته 100عددی نیتریل از ۱۹ تا ۲۵‌هزار، دستکش نایلونی یک‌بار مصرف۹۰گرمی (بسته ۱۰۰تایی) 5هزار و قیمت هر عدد ماسک سه‌لایه بنددار و کش‌دار نیز به‌ترتیب هزار و 100و 966 و ماسک کارگاهی هزار و500تومان تعیین شده است، همچنین حداکثر نرخ فروش به مصرف‌کننده نهایی هر عدد ماسک سه‌لایه، مطابق مصوبه کمیسیون نرخ‌گذاری مربوطه 410تومان اعلام و تأکید شده است که تمام داروخانه‌ها و مراکز عرضه مکلف به رعایت سقف قیمت تعیین‌شده در فروش انواع ماسک سه‌لایه هستند. نرخ اعلام شده برخی انواع ژل و مواد ضد‌عفونی در سامانه مذکورنیزبا قیمت فروش این اقلام در بازار فاصله بسیاری دارد. این تفاوت قیمت‌ها در حالی است که مسئولان وزارت صنعت وظیفه نظارت بر بازار برخی محصولات بهداشتی مانند ماسک و دستکش را بر عهده وزارت بهداشت و درمان دانسته و تأکید می‌کنند که نظارت بر عرضه الکل، ژل و مواد‌عفونی‌کننده به نرخ مصوب بر عهده سازمان حمایت است.

سازمان حمایت همچنین با توجه به مصوبات ستاد مقابله با کرونا، حداکثر نرخ مصوب فروش الکل اتانول ۹۶ درصد به واحدهای منتخب تولیدکننده محصولات ضدعفونی‌کننده به میزان هر لیتر را معادل ۱۷هزار‌تومان تعیین و بر مبنای آن قیمت مصرف‌کننده انواع ژل ضد‌عفونی‌کننده دست بر پایه حداقل الکل 70درصد را اعلام کرده است. بر این اساس نرخ مصرف‌کننده تعیین شده برای ژل تیوبی ۶۰ میلی‌لیتر هزارو800، پمپ‌دار ۵۰۰ میلی‌لیتر 31هزارو500، فوری ۱۰۰‌میلی‌لیتر 9هزارو500، ژل 200میلی‌لیتر 19هزار، پمپ‌دار ۴۵۰ میلی‌لیتر 30هزار، ژل 880میلی 61هزار، ژل ۲۷۰۰ میلی‌لیتر 178هزارو500، ژل ۳۰‌میلی‌لیتر 4هزار، ژل ۷۵میلی‌لیتر 8هزارو500، ژل ۲۵۰‌میلی‌لیتر 23هزار، ژل ۳۰۰‌میلی‌لیتر25 هزارو500، ژل ۶۰۰ میلی‌لیتر 38هزار، ژل ۷۵۰‌میلی‌لیتر 47هزارو500، ژل ۵۰ میلی‌لیتر 6هزارو800، ژل ۱۳۰‌میلی‌لیتر 12هزارو ژل ۱۵۰‌میلی‌لیتر 14هزار تومان تعیین شده است. نرخ مصرف‌کننده انواع محلول ضد‌عفونی‌کننده دست بر پایه الکل حداقل 70درصد نیز در سامانه 124برای نوع ۴۰۰۰‌میلی‌لیتر 120هزار، محلول ۵۰۰میلی‌لیتر 25هزار، محلول ۶۰‌میلی‌لیتر 5هزارو500، محلول ۱۰۰ میلی‌لیتر 7هزار، محلول ۱۲۰‌میلی‌لیتر 9هزار، محلول ۲۵۰‌میلی‌لیتر‌13هزار، محلول ۴۰۰‌میلی‌لیتر 18هزار، محلول ۷۰۰ میلی‌لیتر‌هزار، محلول ۱۰۰۰‌میلی‌لیتر 33هزار و اسپری ضد‌عفونی‌کننده دست ۱۵۰‌میلی‌لیتر 15هزار تومان اعلام شده است.

از رشد تولید تا تشکیل پرونده‌های تخلف

بالا ماندن قیمت و کمبود برخی محصولات بهداشتی در حالی است که مسئولان وزارت صنعت از رشد تولید و برخورد با گرانفروشی این اقلام خبر می‌دهند. معاون امور صنایع وزارت صمت از رشد ۸‌برابری تولید محصولات ضد‌عفونی‌کننده، هدف‌گذاری تولید روزانه بیش از ۲میلیون ماسک صنعتی و رشد ۱۱ برابری تولید ماسک سه‌لایه در کشور خبر داد. مهدی صادقی‌نیارکی همچنین بر رشد دوبرابری تولید الکل تأکید و اعلام کرد، تولید ماسک در ظرف مدت زمان کوتاهی از ۲۰۰‌هزار به ۷۰۰ هزار عدد افزایش یافته و با حفظ این روند میزان تولید ماسک صنعتی (تولید به روش صنعتی) به بیش از ۲میلیون عدد می‌رسد. جمشید گلپور، دبیر ستاد لجستیک مقابله با کرونا در این وزارتخانه نیز قیمت مصوب مصرف‌کننده ماسک تولید کارگاهی برای توزیع در شبکه صنفی کشور را ۱۵۰۰ تومان دانست. خبرهای رشد تولید در حالی اعلام می‌شود که مسئولان سازمان حمایت نیز از برخورد با تخلفات عرضه محصولات بهداشتی خبر می‌دهند. پس از هشدارهای سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان در مورد برخورد با احتکار و گرانفروشی انواع ماسک، ژل، دستکش و مواد ضد‌عفونی‌کننده، اخیرا مدیر کل امور حقوقی و تعزیرات این سازمان نیز با اشاره به تخلف 146میلیارد ریالی 12شرکت تولید‌کننده ژل و محلول ضد‌عفونی، گفت: از ابتدای اسفند‌ماه 98 نظارت بر محصولات بهداشتی تشدید‌شده و 12شرکت تولیدکننده ژل و محلول ضدعفونی‌کننده به‌عنوان متخلف شناسایی و برای آنها پرونده گرانفروشی تشکیل شده است. مجتبی سجادی، همچنین از برخورد جدی با متخلفین خبر داد و افزود: پرونده شرکت‌های متخلف برای رسیدگی و سیر مراحل قانونی به سازمان تعزیرات حکومتی ارسال شده است که با توجه به تداوم شرایط خاص کشور به واسطه شیوع ویروس کرونا، انتظار می‌رود به این پرونده‌ها هر چه سریع‌تر رسیدگی شود. شهروندان نیز می‌توانند در این راستا شرکت‌ها و توزیع‌کنندگان متخلف را با هر عنوان تخلفاتی اعم از گرانفروشی، کم‌فروشی، احتکار و... از طریق سامانه 124به این سازمان اعلام  کنند.

نرخ‌های مصوبی که وجود خارجی ندارد

نرخ‌های مصوب برخی انواع محصولات بهداشتی در حالی اعلام و در سامانه 124درج شده است که قیمت عمده‌فروشی این اقلام توسط شرکت‌های تولید‌کننده به شرکت‌های پخش عمده و نرخ فروش این اقلام در بازار با قیمت‌های مصوب فاصله معناداری دارد، به‌نحوی که قیمت خرده‌فروشی هر بسته ۱۰۰ عددی دستکش لاتکس از 60تا 100هزار‌تومان در نوسان است. مسئول یک شرکت عمده‌فروشی محصولات بهداشتی در مورد نرخ این اقلام گفت: اکنون قیمت خرده‌فروشی هر عدد ماسک جراحی 2هزار‌و500، ماسک پزشکی هزارو500، ماسک N95 کارگاهی 18تا 20هزار و هر عدد ماسک N95 استاندارد در صورت موجود بودن در بازار، 45تا 50هزار‌تومان است. او اغلب ماسک‌های تولیدی خانگی را غیراستاندارد دانست و افزود: این ماسک ها به‌دلیل ناتوانی تولید‌کنندگان در پرس کردن گیره دور‌بینی، دوخت و پارچه نامناسب، استانداردهای پزشکی لازم را ندارد و حتی برخی انواع آن به نرخ هر عدد 800تا 900تومان به مردم فروخته می‌شود. او نرخ خرده‌فروشی هر لیتر الکل 96درصد اتانول برندهای معتبر الکل زنجان، بیدستان، نصر اصفهان، جهان صنعت و... در بازار را 70تا 80هزار تومان و هرنیم لیتر مایع ضد‌عفونی‌کننده این برندها را 29هزار‌تومان دانست و گفت: قیمت خرده‌فروشی ژل 250میلی‌گرمی 27تا 28هزارو 500 و ژل 500میلی‌گرمی 50هزار تومان است و نرخ خرده‌فروشی انواع ژل150میلی‌گرمی بنا بر نوع برند از 15تا 20هزار‌تومان در نوسان است. این فروشنده محصولات بهداشتی با اعلام اینکه خبری از عرضه این اقلام به نرخ مصوب نیست، افزود: حتی نرخ عمده‌فروشی توزیع محصولات بهداشتی در فاکتور رسمی ارائه شده توسط شرکت‌های تولید‌کننده به شرکت‌های پخش نیز به‌مراتب از نرخ مصوب اعلام شده سازمان حمایت و ستاد ملی مقابله با کرونا بیشتر است. به گفته او گر چه نرخ عمده‌فروشی انواع ماسک، ژل، مواد ضد‌عفونی‌کننده و دستکش با فروکش کردن کرونا تا حدودی کاهش یافته اما عرضه این اقلام با نرخ‌های مصوب در داروخانه‌ها یا شرکت‌های پخش و واحدهای خرده‌فروشی اصلا وجود خارجی ندارد. این فروشنده، عرضه محصولات بی‌کیفیت شامل فروش الکل متانول به جای الکل اتانول در بسته‌بندی برندهای نامعتبر با افزودن وایتکس یا تولید و عرضه ماسک‌های خانگی و کارگاهی غیرمجاز، غیرشرکتی و فاقد استاندارد به همراه کاهش تقاضا را از دیگر عوامل افت نسبی نرخ انواع محصولات بهداشتی در بازار اعلام کرد و نسبت به افزایش بی‌رویه قیمت و کمبود این اقلام در بازار با احتمال موج تازه شیوع کرونا هشدار داد.

شکاف نرخ مصوب و بازار

فاصله سه‌برابری نرخ مصوب مصرف‌کننده و قیمت فروش انواع ماسک و الکل در داروخانه‌ها و شرکت‌های پخش همچنان حفظ شده است. نرخ مصوب هر عدد ماسک سه لایه در حالی 410تومان اعلام شده که هر عدد ماسک سه‌لایه پزشکی با قیمت 1500 تومان و ماسک‌های غیراستاندارد خانگی به نرخ 800تا 900تومان به مردم عرضه می‌شود. نرخ هر عدد ماسک N95 کارگاهی و غیراستاندارد تولید داخل در بازار 18هزار تومان و نوع استاندارد این ماسک 45هزار تومان است./همشهری