صادرات استارت و دینام

ایسکرا طراح و تولیدکننده انواع دینام خودروهای سواری مختلف و نیز انواع استارت موتورهای احتراقی تا ظرفیت ۲ لیتر است. ۹۰ درصد از اجزای استارت و دینام‌های تولیدی ایسکرا داخلی‌سازی شده است. در این زمینه امیرحسین جلالی می‌گوید: شرکت ایسکرا دو خانواده دینام و دو خانواده استارت تولید می‌کند که می‌توان گفت در مجموع ۲۰ محصول در آن تولید می‌شود. این شرکت با کسب مجوزهای لازم از سوی معاونت علمی ‌و فناوری ریاست جمهوری، عنوان شرکت دانش‌بنیان در زمینه طراحی استارت و دینام را به خود اختصاص داد و به این ترتیب تنها شرکت در حوزه تولید این محصول برای خودروهای داخلی شناخته شده و توانسته طراحی و ساخت انواع استارت و دینام را بومی‌سازی کند. در حال حاضر ایسکرا با استفاده از دانش متخصصان خود طراحی و تولید استارت و دینام برای خودروهای جدید را انجام می‌دهد. هم‌اکنون طراحی و ساخت نمونه اولیه استارت و دینام مربوط به خودروهای شاهین از خانواده محصول سایپا و K۱۳۲ از خانواده محصول ایران خودرو در حال انجام است و پس از کسب تاییدات لازم به تولید انبوه خواهد رسید. در کنار این دستاوردها، از جمله برنامه‌های آتی می‌توان به طراحی و ساخت انواع موتورهای DC، مجموعه‌های مونتاژی وابسته از قبیل شیشه بالابر، برف پاک‌کن و ... و مشارکت در تولید قطعات خودروی برقی در آینده اشاره کرد.

 کسب بازارهای جدید

شرکت ایسکرا را می‌توان اولین صادرکننده استارت و دینام به خارج از کشور نام برد، چرا که چندی پیش قراردادی بین ایسکرا و یک شرکت روسی منعقد شد که به موجب آن دو محموله استارت و دینام به روسیه صادر شد و محموله سوم نیز برای ارسال در حال آماده‌سازی است. هدف‌گذاری شرکت، صادرات ماهانه یک‌صد هزار دلار قطعه است که علاوه بر روسیه، صادرات به سایر کشورهای همسایه از برنامه‌های آتی است. هم‌اکنون نیاز سالانه شرکت برای تامین قطعات مورد نیاز خود حدود ۸ تا ۱۰ میلیون دلار است که تا پایان سال با تکیه بر امکانات داخلی و مهندسان و متخصصان شرکت به حدود ۶ میلیون دلار کاهش خواهد یافت. این در حالی است که حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد قطعات موردنیاز شرکت ایسکرا وارداتی و ۷۵ درصد آن ساخت داخل است. به‌عنوان مثال از ۱۰۰ دلار قطعات موردنیاز برای تولید یک دینام  ۲۵ دلار  وارداتی است. با این حال با وجود افزایش نرخ دلار، هنوز قیمت محصولات تولیدی ایسکرا با رشد مواجه نشده و تغییری در قیمت‌ها ایجاد نشده است و قیمت‌ها بر مبنای دلار سال گذشته است.

 برنامه اصلی توسعه تولید داخلی

به گفته مدیر عامل شرکت قطعه‌سازی ایسکرا اتو الکتریک در واقع داخلی‌سازی واژه مناسبی نیست و باید تفکر پشت این واژه باشد تا بتوان برای محصولات جدید قطعات موردنیاز را داخلی‌سازی کرد، یعنی حداقل بتوان به جای مهندسی معکوس، کپی هوشمندانه انجام داد؛ منظور از کپی هوشمندانه این است که با کندوکاو در ساخت یک قطعه بتوان به سوالات لازم پیرامون آن پاسخ داد تا بتوان با بهبود مستمر، هر محصولی را متناسب با نیاز خودروساز طراحی و تولید کرد و تمایز ایسکرا در انجام این اصل است. شرکت ایسکرا به‌طور مطلق به دانش داخلی‌سازی دست نیافته است، اما به همین منظور با جذب و آموزش دانشجویان و فارغ‌التحصیلان بااستعداد کشور، برای طراحی قطعات جدید در این راستا گام برداشته است. بدون تردید هم‌اکنون در زمان تحریم و تنگناهای موجود در کشور، آزادکردن انرژی بخش‌خصوصی بهترین راهکار است و بدون این کار تولید به مطلوبیت قابل قبول نخواهد رسید. مدیرعامل شرکت ایسکرا اتو الکتریک و نایب رئیس انجمن همگن قطعه‌سازان خودروی استان تهران با تاکید بر این جملات معتقد است: از آنجاکه اقتصاد کشور تک‌محصولی است، تنها راه برون‌رفت خودروساز برای اینکه به تراز ارزی مثبت برسد، دستیابی به تنوع محصول و کیفیت است. حالا که نمی‌شود خودروساز را خصوصی کرد، باید نسبت به خصوصی‌سازی طراحی خودرو اقدام کرد. به اعتقاد کارشناسان، صنعت خودرو بدون صادرات محکوم به فناست و باید جایگاه خود را در صادرات و قیمت تمام‌شده بداند. صنعت خودروی کشور در سال‌های گذشته رشد خوبی از نظر کمی ‌ثبت کرده، اما به گواهی آمارها در توسعه صادرات عملکرد خوبی نداشته است. بر این اساس جلالی توصیه می‌کند، برای دستیابی به تراز مثبت ارزی و صادرات، مراکز تحقیقات سایپا و ایران خودرو خصوصی شوند تا تنوع سبد محصول افزایش یابد، زیرا مزیت نسبی خودروسازان ما تولید انبوه است، از این رو خودروسازان بزرگ کشور باید از ایده‌های شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده کنند تا بتوان خودروی با کیفیت طراحی و تولید و سپس تجاری‌سازی کرد.

 شرایط حساس برای بقای صنعت قطعه‌ کشور

بزرگ‌ترین چالش قطعه‌سازان امتناع سیستم بانکی از ارائه تسهیلات به افراد حقیقی است؛ موسسات مالی و بانکی کشور برخلاف  سایر کشورها  به اشخاص حقیقی اعتباری برای خرید اقلام بادوام نمی‌دهند و این امر موجب می‌شود که در فصولی که تقاضا وجود ندارد خودروساز نقش بانک را ایفا کند، اما به علت شرایط اقتصاد کلان با مشکل مواجه می‌شود و نمی‌تواند به تعهدات خود عمل کند. به نظر می‌رسد بانک‌ها تمایلی به ارائه تسهیلات بانکی به اشخاص حقیقی ندارند، زیرا اعتبارسنجی اشخاص حقیقی بسیار پردردسر است و شبکه بانکی بیشتر به دنبال سازمان‌های بزرگ هستند. از آنجا که اشخاص حقیقی نمی‌توانند هیچ گونه تسهیلاتی از موسسات اعتباری دریافت کنند، خودروسازان مجبورند با پیش‌فروش و با تمهیداتی نقدینگی خود را تامین کنند و چنانچه پایه پولی با تغییر مواجه ‌شود، نمی‌توانند به تعهدات خود نسبت به قطعه‌سازان عمل کنند و این امر موجب بروز مشکل برای قطعه‌سازان از جمله کاهش کیفیت خواهد شد و این چرخه و سیکل معیوب همچنان ادامه پیدا می‌کند. وی ادامه می‌دهد: خصوصی‌شدن خودروسازان نیز به‌عنوان یکی از راهکارهای اساسی برای پیشرفت در صنعت خودرو مطرح است، اما در شرایط کنونی قابلیت اجرا ندارد و در حال حاضر بهترین راهکار برای برون‌رفت از چالش‌های پیش روی صنعت خودرو افزایش کیفیت و جلب رضایت مشتری است و باید بستر مناسب برای ورود منابع تولیدی جدید در صنعت خودرو فراهم شود. با این ‌حال و در صورتی ‌که تحولی در روابط خارجی ایجاد نشود، با تامین نقدینگی مورد نیاز خودروسازان، پرداخت بدهی آنها به قطعه‌سازان و زنجیره تامین، می‌توان اقدامات آغاز شده برای داخلی‌سازی قطعات را شدت بخشید و بخش مهمی ‌از مشکلات موجود را حل کرد. با این‌ حال و در صورت حل‌نشدن چالش نقدینگی، نمی‌توان انتظار افزایش تولید یا کاهش روند کنونی افت تولید را داشت.

 تجمیع و خصوصی‌سازی مراکز تحقیقات خودروسازان

بزرگ‌ترین مزیت دو خودروساز بزرگ کشور یعنی ایران خودرو و سایپا تجربه زیاد در تولید انبوه است، زیرا اغلب خودروها پایه و اساس خارجی دارند و نقشه و اطلاعات آنها خارجی است و برخی قطعات آنها با کمک خارجی‌ها ساخت داخل شده است. پس از خروج شرکت‌های خارجی برخی از قطعه‌سازان بر اساس توان و دانش خود طراحی داخلی کردند، اما خودروی جدید و به روز و بر اساس طراحی جدید از سوی خودروسازان وجود ندارد و بیشتر روی پلت‌فرم‌های قدیمی ‌تغییراتی صورت می‌گیرد. هر دو خودروساز دارای مراکز تحقیقات هستند که توصیه می‌شود این مراکز تجمیع و خصوصی شوند تا تنوع و سبد محصول به‌روزتری تولید کنند. خودروسازان ما در ارائه تنوع محصول خوب عمل نکردند، اما در مقطعی توانستند به تولید یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه دست یابند که فی‌نفسه یک توانمندی است که با کارگران ارزان یک قطعه با کیفیت و تیراژ قابل قبول تولید کنند.

 استفاده از دانش فنی قطعه‌سازان

استفاده از دانش فنی جدید و همکاری با قطعه‌سازان راهکار اصلی توسعه کیفیت محصولات خودروسازان است، زیرا لازمه کیفیت بهتر محصولات دانش فنی، کار گروهی و افراد جوان تحصیلکرده است؛ مسلما ارتقای کیفیت با ماندگاری افراد قدیمی ‌دارای دانش قدیمی ‌در صنعتی که نیاز به به‌روزرسانی مدام دارد حاصل نمی‌شود، بلکه باید خون جدیدی در سیستم تزریق شود. همکاری و کار گروهی با قطعه‌سازان از دیگر شروط لازم برای حرکت به سمت افزایش کیفیت خودرو‌ها است چرا که قطعه‌سازان می‌توانند به عنوان بازوی مشاور خودروسازان راهکارهای متنوع و بدون جانبداری در راستای این هدف مهم ارائه دهند.

می‌توان کیفیت خودروها را با دانش داخلی حتی با همه مشکلات فعلی افزایش داد و مانع این هدف، افکار قدیمی ‌موجود در صنعت خودرو است. درحال حاضر کمیت محصولات نسبت به کیفیت آنها اولویت دارد و خودروسازان بیشتر به فکر تزریق خودرو به بازار برای جلب نظر مردم هستند و در این بین کیفیت که رکن مهم‌تری محسوب می‌شود مفقود شده است، درحالی‌که تجربه ثابت کرده مردم حاضرند برای محصول با کیفیت هزینه بیشتری هم بدهند، بنابراین صرف در نظر گرفتن عرضه خودرو بدون توجه به کیفیت آن صنعت خودرو را به جلو سوق نخواهد داد./ دنیای اقتصاد