حذف فرش دستباف از سبد خانوارهای ایرانی

وضعیت کنونی بازار فرش دستباف چگونه است؟

به‌دلیل تشدید رکود حاکم بر بازارهای صادراتی و افت شدید صادرات فرش دستباف ایرانی، بازار داخلی این محصول نیز راکد است، چرا که حدود 90 تا 95درصد فرش دستباف ایرانی صادر می‌شود. با این روند وقتی صادراتی برای فرش دستباف وجود نداشته باشد، وضعیت بازار داخلی نیز مساعد نخواهد بود. به این معنا که حتی فرش‌های کهنه منازل نیز که تعویض می‌شود، باید صادر شود. از آنجا که اکنون صادرات فرش با مشکل مواجه شده، صادرکنندگان قادر به نقل و انتقال پول نیستند و دولت نیز به صادرکنندگان فشار آورده تا ارز حاصل از صادرات فرش را به کشور بازگردانند که عملا صادرات فرش دستباف متوقف شده است. از سوی دیگر شیوع کرونا موجب توقف یا کاهش شدید مبادلات تجاری و پروازها شده است که این امر رسیدن فرش به مقاصد صادراتی را با مشکل مواجه کرده است. با این روند رکود شدید صادرات موجب تشدید رکود در بازار داخلی فرش دستباف شده است.

تأثیر کاهش قدرت خرید مردم بر بازار فرش دستباف چگونه بوده است؟

علاوه بر مشکلات صادرات و تولید فرش دستباف ایرانی، کاهش میزان درآمد و قدرت خرید مردم نیز در تشدید رکود بازار این کالا مؤثر بوده است، به‌نحوی که اکنون فرش دستباف از سبد خرید کالای خانوارهای ایرانی خارج شده و جای خود را به سایر کفپوش‌های ارزان‌قیمت‌تر مانند موکت و فرش ماشینی داده است. با این روند اکنون بازار فرش دستباف با رکود خیلی وحشتناکی مواجه شده و هیچ‌کس در زمینه خرید فرش سرمایه‌گذاری نمی‌کند.

میزان افت فروش فرش دستباف نسبت به سال گذشته چقدر بوده است؟

شاید بتوان گفت که میزان فروش فرش دستباف ایرانی نسبت به سال گذشته در بازار داخلی حدود 80درصد افت کرده که این امر تأثیر منفی بر میزان تولید فرش داشته است. به‌دلیل تولید نشدن فرش دستباف در کارگاه‌های متمرکز و سهم عمده تک‌بافی در منازل از مجموع تولید این کالا امکان دپوی آن برای عرضه هنگام بهبود شرایط بازار نیز وجود ندارد. وقتی بافنده نتواند فرش خود را بفروشد نمی‌تواند نسبت به خرید مواداولیه و تولید مجدد فرش اقدام کند. تنها در برخی کارگاه‌های متمرکز یا فرشبافان تحت پوشش آستان قدس رضوی است که تولید فرش همچنان ادامه دارد و فرش‌های تولیدی دپو می‌شود. از سوی دیگر این فرش‌ها نیز در حرم امام رضا(ع) مورد استفاده قرار می‌گرفت که با شیوع کرونا و کاهش تعداد زائران حرم، اکنون کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چرا با وجود افت 80درصدی فروش، قیمت فرش دستباف کاهش نیافته است؟

به‌دلیل کاهش شدید تولید، تشدید رکود و افت فروش فرش دستباف تأثیری در کاهش قیمت این محصول نداشته است. علاوه بر این رشد هزینه تمام‌شده تولید فرش دستباف را شاهد بوده‌ایم. حدود 85درصد قیمت تمام‌شده تولید فرش دستباف دستمزد کارگر و حدود 15درصد آن هزینه مواداولیه است که امسال تقریبا به 2برابر افزایش یافته است. افزایش دستمزد کارگران فرشباف به تبع رشد نرخ تورم موجب رشد هزینه تمام‌شده تولید فرش و گرانی این محصول شده است. در واقع تشدید تورم باعث رکود بازار فرش دستباف شده است، چرا که قشر کم‌درآمد و متوسط جامعه قادر به خرید این محصول نیستند. در زمینه مواداولیه نیز تنها ابریشم است که بخشی از آن از طریق چین وارد می‌شود و مشکلی در زمینه تامین ارز و واردات آن وجود ندارد و اکنون اغلب مواداولیه مورد نیاز تولید فرش دستباف در داخل کشور تامین می‌شود./همشهری