تیتر20- هیاهوی برآمده از سیر صعودی قیمت خودرو در چند سال گذشته و حواشی گوناگون مرتبط با آن دیگر داستان جدیدی نیست، اما این گرانیهای افسارگسیخته پیامدهایی داشته که تاکنون کمتر به آن پرداخت شده است، تبعاتی که از شیرینی بالا رفتن قیمت خودروها برای صاحبان آنها میکاهد و گاه حتی کامشان را تلخ میکند.
با گران شدن خودرو در جایگاه یک کالای مصرفی بهای اجناس و خدمات مرتبط به آن هم بالا میرود، به طور مثال لوازم یدکی خودرو هم گران میشود و حتی با کاهشهای مقطعی و اندک بهای خودرو از قیمت این لوازم کم نمیشود چون فروشندگان به خوبی میدانند صاحب خودرو ناچار به خرید کالای آنها حتی به بهای گزاف است.
از اجناس که بگذریم، خدماتی هم وجود دارد که صاحب خودرو بدون برخورداری از آنها نمیتواند از وسیله خود استفاده کند و یا ریسک استفاده به قدری بالا میرود که عاقلانه است عطای خودرو را به لقای آن ببخشد. برجستهترین این خدمات بیمه اجباری شخص ثالث است، خدمتی که از سال 1397 تاکنون و در امتداد جهش قیمت خودرو افزایش چشمگیری پیدا کرده است.
خبرنگار تیتر20 برای درک بهتر این جریان جهشی، در جدول زیر قیمت پراید111 صفرکیلومتر را در بازار آزاد و در پنج سال منتهی به سال جاری نمایش داده و در کنار آن به قیمت بیمه شخص ثالث خودروی پراید در همین بازه زمانی اشاره کرده و همچنین رقم تغییر سالانه این قیمتها را نیز محاسبه کرده است.
تغییرات
قیمت پراید111 صفر کیلومتر و قیمت بیمه شخص ثالث پراید در 5 سال منتهی به سال
جاری
|
تاریخ
|
قیمت پراید 111 صفر کیلومتر در بازار (تومان)
|
رقم افزایشیافته نسبت به سال گذشته (تومان)
|
قیمت بیمه شخص ثالث پراید (تومان)
|
رقم افزایشیافته نسبت به سال گذشته (تومان)
|
اردیبهشت 1400
|
128میلیون
|
45 میلیون
|
2میلیون و 294هزار و 300
|
619هزار و 600
|
اردیبهشت 1399
|
83 میلیون
|
27 میلیون
|
1میلیون و 674هزار و 700
|
344هزار و 100
|
اردیبهشت 1398
|
56 میلیون
|
32میلیون و 500هزار
|
1میلیون و 330هزار و 600
|
340هزار و 600
|
اردیبهشت 1397
|
23 میلیون و 500هزار
|
1میلیون و 700هزار
|
990هزار
|
90هزار
|
اردیبهشت 1396
|
21 میلیون و 800هزار
|
-
|
900هزار
|
-
|
اعداد و ارقام جدول گویای این است که در سال 97 قیمت پراید111صفرکیلومتر یکمیلیونو700هزار تومان بیشتر از سال 96 شد و همزمان نرخ بیمه شخص ثالث پراید هم 90هزار تومان افزایش سالانه پیدا کرد، در همین حال قیمت این محصول سایپا در اردیبهشت سال جاری 45میلیون بیشتر از همین ماه از سال گذشته است و در همین حال قیمت بیمه شخص ثالث پراید 600هزار تومان افزایش را نسبت به سال گذشته تجربه کرده است. به عبارت ساده تر جهش قیمت خودرو برابر با افزایش چشمگیر نرخ بیمه شخص ثالث است.
افزایش بهای اجناس و خدمات در حالی اتفاق می افتد که گرانی خودرو را هر چند می توان برابر با افزایش ارزش دارایی صاحب خودرو قلمداد کرد اما نمی توان برابر با رشد درآمد او دانست؛ به عبارت دیگر صاحب خودرو پس از جهش قیمت آن، وسیله ای در اختیار دارد که باید پول بیشتر خرج نگهداری آن کند در حالی که رقم درآمد او تغییر چندانی نکرده است و خلاصه آنکه گرانی اجناس و خدمات وابسته به خودرو همزمان با جهش قیمت آن قدرت اقتصادی اعضای جامعه را برای خرید خودرو کاهش می دهد و از رفاه آنها میکاهد.
مبنا ارزش دارایی است نه درآمد بیمهگزار
سینا سلیمانی کارشناس صنعت بیمه نیز در گفتوگو با تیتر20 در این باره بیشتر توضیح میدهد و میگوید: «نرخ بیمهای که بیمهگزار باید پرداخت کند را شورای عالی بیمه تعیین میکند و شورا نیز رقم را برحسب درصد مشخصی از ارزش دارایی تعریف میکند، این فرمول علاوه بر بیمههای خودرویی در مورد انواع دیگر بیمه نیز صادق است.
به طور مثال یک صادرکننده محصولی مانند شمش فولاد را تصور کنید، نرخی که او باید برای بیمه کردن محموله صادراتی بپردازد، پس از محاسبه ارزش بارنامه و براساس درصدی از این ارزش تعیین میشود. در نرخگذاری بیمههای خودرویی نیز همین جریان برقرار است، با این تفاوت که قیمت خودرو در ایران بر دو قسم است قیمت کارخانه و قیمت حاشیه بازار و قیمت بازار همواره به مقدار چشمگیری از قیمت کارخانه بالاتر است اما شورای عالی بیمه نرخ بیمهای که بیمهگزار باید پرداخت کند را بر مبنای قیمت کارخانه محاسبه میکند و در واقع همین جا سوبسیدی برای بیمهگزار قائل میشود.
شورای عالی بیمه در تعیین نرخ بیمه بهویژه بیمه کالایی مصرفی مانند خودرو توجهی به درآمد بیمه گزار ندارد، رویهای که در نقاط دیگر دنیا نیز برقرار است و البته استثنایی هم در این قاعده کلی وجود دارد که به خودروهای لوکس مربوط میشود، به این صورت که شرکتهای بیمهای برای هر بیمهنامهای که صادر میکنند تا سقف معینی موظف به پرداخت خسارت هستند و اگر رقم خسارت به دلیل لوکس بودن خودرو از آن سقف تجاوز کند، شرکت بیمه در حالت عادی تعهدی به پرداخت رقمی بالاتر از سقف تعیینشده ندارد مگر اینکه بیمهگزار در یک قرارداد شخصی و مجزا از بیمه های مرسوم خودروی لوکس خود را بیمه کرده باشد.»