دو وعده فراموش‌شده در پلاسکوی 1400

در میان طبقات پلاسکو خبری از موزه آتش‌نشان نیست. همان یک طبقه‌ای که قرار بود به آتش‌نشانان شهید اختصاص یابد و در پروانه ساخت پلاسکو، قرار بود فضای ایجاد یادمان شهدای و موزه آتش نشان باشد و در میان چند طبقه تقسیم شود.

در جلسه 239 شورای شهر پنجم هم زمانی که «احمد مسجد‌جامعی» پیشنهاد ایجاد موزه آتش نشان را در ایستگاه حسن آباد مطرح می‌کند، «محسن هاشمی» رئیس وقت شورای اسلامی شهر تهران در مقابل این پیشنهاد مسجدجامعی اعلام می‌کند که قرار است یک طبقه از ساختمان پلاسکو جدید به موزه و مرکز اسناد آتش‌نشانی اختصاص یابد. فضایی که گفته می‌شود شهرداری برای ایجاد موزه آتش‌نشان از آن عوارضی نگرفته است. 

اما در پلاسکو 1400، تنها به دو المان به یاد شهدای آتش نشان بسنده شده است. هر طبقه از پلاسکو نیز به یاد یکی از شهدای آتش‌نشان نام‌ گرفته و در کنار درهای پله‌های فرار هم عکسی از یک شهید آتش‌نشان قرار گرفته است. 

محمد نیکبخت، مدیر پروژه احداث ساختمان پلاسکو در این زمینه هم توضیح می‌دهد که در طرحی که ابتدا ارائه شده بود، قرار بود ساختمان پنج طبقه باشد؛ اما جانمایی‌ یادمان شهدا دقیقا در جایی بود که حقوق مکتسبه بود؛ یعنی مغازه‌دارها در آنجا مغازه داشتند و به همین دلیل این امکان وجود نداشت که ما مغازه‌ای را که صاحبی داشته و یک واحد کسب بوده را به المان شهدا اختصاص دهیم؛ یعنی شأن این موضوع رعایت نمی‌شد و بحث حقوقی هم وجود داشت. به همین دلیل طبق تأکید رییس بنیاد مستضعفان و جانبازان، گفته شد از هنرمندان دعوت شود تا بدون اینکه فضای زیادی اشغال شود، طرحی را پیشنهاد دهند و یاد شهدا گرامی داشته شود. به همین دلیل ما فراخوان‌هایی را منتشر کردیم و پس از بررسی‌های دقیق از طرح رضا عابدینی و مهندس چاوشی - که جزو گرافیست‌های بزرگ کشور هستند و طرح‌هایشان بین‌المللی است- استفاده کردیم. آنها دو طرح دادند که یکی‌ در طبقه‌ اول قابل مشاهده است و یکی هم در طبقه همکف. علاوه‌بر این ما نمازخانه‌ای در طبقه منفی  یک به نام «نمازخانه شهدای آتش‌نشان پلاسکو» احداث کردیم. همچنین ما هرطبقه را به نام یکی از شهدای آتش‌نشان نامگذاری کردیم و تصاویرشان را هم نصب کردیم به طوری که در کل طبقات شما اسامی و تصاویر این شهدا را می‌بینید. راه دیگری وجود نداشت که هم یاد این شهدا گرامی داشته شود و هم اینکه از واحدهای مغازه‌هایی که مربوط به کسبه است، فضایی گرفته نشود چون این ساختمان محدودیت‌ مساحت داشت و بنیاد نمی‌توانست کمتر از این متراژ را به صاحبان مغازه‌ها تحویل دهد، ضمن آن که همین حالا هم مساحت مغازه‌ها به‌خاطر وجود یکسری مشاعات، کم‌تر شده است.

او درخصوص این که در نقشه‌های اولیه پلاسکو فضاهای مربوط به موزه آتش‌نشانان طراحی شده بود، می‌گوید: ‌این مساحت، زمانی بود که ما گالری داشتیم. بعد از آن که شهرداری پذیرفت که احداث گالری به خاطر حقوق مکتسبه انجام‌شدنی نیست، ما از سمت گالری به سمت المان رفتیم. شما برای المان‌‌سازی نمی‌توانید مساحت تعریف کنید. کما این که ارزش آن کار مهم است و شاید مساحت زیادی هم نگرفته باشد. یعنی ما نمی‌توانستیم برای هزارمترمربع این ساختمان را پر از المان کنم چرا که ماهیتش را از دست می‌داد. خاص بودن کارهای یادمانی و المانی است که ماندگار می‌شود؛ حتی ما می‌خواستیم در سایر طبقات هم المان‌هایی نصب کنیم که دوستان هنرمند معتقد بودند اگر مدام بخواهیم یک المان را تکرار کنیم، در ساختمانی که مرکز تجاری است، اثر خود را از دست می‌دهد. تنها موضوعی که گفتند می‌تواند تکرار شود، تصاویر این شهدا در طبقات بود که هر طبقه هم به نام یکی از این شهدا نامگذاری شد. در نهایت آن مصوبه عملا با بحث جانمایی مغازه که برای حقوق مکتسبه بود، از بین رفت. همچنین نمازخانه در طرح نبود، ولی برای ما ارزشمند بود فضایی را احداث کنیم که بتوان ضمن ادای نماز، برای مناسبت‌هایی چون 30 دی که احتمال حضور خانواده شهدای آتش‌نشان پیش‌بینی می‌شود، محل استقرار وجود داشته باشد. ما در پیش‌ورودی نمازخانه هم عکس شهدا را نصب کردیم و نماد حجله را با استفاده از چوب درست کردیم که برای همیشه ماندگار است.

درحالی سازنده ساختمان پلاسکو از حذف گالری شهدای آتش‌نشان به دلیل حقوق مکتسبه می‌گوید که «محمد پیرعلی» سرپرست سازمان اموال و املاک بنیاد مستضعفان هفته پیش در گفتگو با خبرگزاری کار درخصوص احتمال بهره‌برداری از غرفه و واحدهای مازاد در ساختمان پلاسکو گفته بود و متذکر شده بود که امکان بهره‌برداری از واحدهای مازاد وجود دارد که این واحدهای مازاد می‌تواند بخشی از هزینه‌های ساختمان را تأمین کند.

همچنین مدتی پیش «جلال ملکی» سخنگوی سازمان آتش نشانی به خبرگزاری پانا اعلام کرد که پلاسکو هنوز تأیید ایمنی ندارد. او گفت که‌ سازندگان پلاسکو فقط یک‌بار به آتش‌نشانی مراجعه کرده اما از سوی آتش‌نشانی چندین بار از این ساختمان بازدید شده و ایراداتی گرفته شده است اما اینکه‌ از سوی سازندگان اعلام شود کار ما به پایان رسیده است، باید گفت هنوز مرحله تست نهایی که در قالب آن نیروهای سازمان آتش نشانی نظارت نهایی را انجام دهند و تجهیزاتی که نصب شده (مانند پرده‌های مقاوم در برابر حریق، سیستم‌های اعلام و اطفا حریق، درهای دود و...) را ارزیابی کنند، اتفاق نیفتاده است.

او گفته بود که:‌ تأییدیه ایمنی پس از تست تجهیزات ایمنی و نظارت بر اجرای دستورالعمل‌ها داده می‌شود که تاکنون این تأییدیه گرفته نشده است. ما هنوز منتظریم تأیید انتهای کار را بگیریم و بعد از آن تست و نظارت‌های لازم برای تمام دستگاه‌ها انجام شود و تاییدیه نهایی را به دست بیاوریم.

به گفته سخنگوی سازمان آتش نشانی چندین جلسه درخصوص دستورالعمل‌های ایمنی ساختمان پلاسکو برگزار شده و درحال حاضر که به نظر می‌آید کار تمام شده است، باید برای پایان کار تأییدهای ایمنی هم گرفته شود.

پلاسکو 1400 برای بهره‌برداری آماده است، اما هنوز میزان عوارض آن مانند یک راز، شفاف‌سازی نشده است. ساختمان جدید پلاسکو، کاربری تجاری دارد اما این ساختمان متناسب با همین کاربری، عوارض پرداخته است؟

«عبدالرضا گلپایانی» معاون وقت معماری و شهرسازی به رسانه‌ها گفته بود که تعامل خوبی بین شهرداری و بنیاد رخ داده و شورای تأمین ابتدا اعلام کرده بود که شهرداری عوارضی بابت این بنا نمی‌گیرد، اما به دلیل مغایرت با قانون ، عوارض محل محاسبه و حدود ۴۵ میلیارد تومان - طبق نرخ سال ۹۹- عوارض اعلام شد. از آنجایی که عوارض باغ وثوق‌الدوله و عبقری با نرخ سال ۹۷ محاسبه و مابقی به صورت نقدی توسط بنیاد پرداخت شد، این پرسش مطرح است که آیا در تعیین عوارض، دقت لازم انجام گرفت و منافع همه مردم شهر دیده شده است؟ 

همین طور می‌توان پرسش‌های دیگری را مطرح کرد. این که با چه فرمولی، عوارض طبقاتی که پیش از این کاربری انباری تجاری داشته‌اند و حالا کاربری تجاری گرفته‌اند، محاسبه شده است؟آیا سهم آتش‌نشانان شهید (که با گذشت سال‌ها هنوز به عنوان شهید خدمت محسوب نشده‌اند) در این بنا دیده شده و یا صرفا به ایجاد یادمان بسنده شده است؟و آیا وضعیت ایمنی آتش‌نشانی پارکینگ پروانه برای میزبانی مشتریان پلاسکو، قبل از بهره‌برداری پلاسکو 1400 روشن می‌شود؟/