کشورهای دنیا به دنبال برکناری ایالات متحده آمریکا از حاکمیت مطلق بر فضای مجازی

تیتر۲۰- «پرونده حکمرانی فضای مجازی»؛ یکی از مجامع بین المللی برای تصمیم گیری و سیاستگذاری فضای مجازی، مجمع جهانی حکمرانی اینترنت سازمان ملل متحد است؛ این مجمع، یک بستر باز و فراگیر برای مشارکت کشورهای ذینفع در مباحثات سیاستی اینترنت و ارائه راه حل در موضوعات و چالش های مشترک و هنجارسازی در حوزه حکمرانی فضای مجازی است. مجمع جهانی حکمرانی اینترنت سازمان ملل بر اساس مصوبات اجلاس سران در خصوص جامع اطلاعاتی هر دو سال یکبار با ماموریت تقویت همکاری ها در ایجاد مکانیزم های حکمرانی اینترنت تشکیل می شود.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

مجمع جهانی اینترنت در طی سال های اخیر با اهتمام دبیر کل سازمان ملل متحد و با همراهی دولت های اروپایی به رهبری آلمان و فرانسه به دنبال ارتقای جایگاه کشورها در حوزه قاعده مندی تنظیم مقررات بین المللی در حوزه هایی مانند مقابله با انحصار، اخذ مالیات، حفاظت از حریم خصوصی و مقابله با اخبار و اطلاعات جعلی، نفرت پراکنی و مسئولیت پذیر کردن شرکت های فنی و سکوهای دیجیتال عمدتا آمریکایی در برابر قوانین و الزامات حاکمیتی است. 

الزامات حکمرانی داده در مجمع جهانی اینترنت

یکی از مباحث مهمی که در مجمع جهانی حکمرانی اینترنت سازمان ملل متحد، مورد تاکید واقع شده است الزامات حکمرانی داده است. در دوره های مختلف برگزاری مجمع مذکور این مساله به عنوان مهمترین مسائل در حوزه حکمرانی داده مورد تاکید قرار گرفته است و ضرورت تسری الگوی مقررات حفاظت از داده اتحادیه اروپا در دیگر کشورها و مناطق از جمله حوزه بریکس (روسیه، برزیل، هند، آفریقای جنوبی و چین) و برخی از ایالت های در آمریکا (مانند کالیفرنیا) و روند تبدیل شدن آن به یک چارچوب بین المللی مورد تأکید کشورها واقع شده است. از جمله نکات و مسائل مهم دیگری که در بحث حکمرانی داده در مجمع جهانی حکمرانی اینترنت مدنظر کشورهای مختلف واقع شده است عبارت است از:

• بروز یافتن اختلاف میان دو جریان اصلی در حوزه حکمرانی داده: اول؛ جریان حامی گردش آزاد اطلاعات با استدلال نقش توانمند ساز داده ها در توسعه اقتصادی و اجتماعی و توسعه دانش و نوآوری. دوم؛ جریان حامی حاکمیت ملی با تمرکز بر بومی سازی داده ها با انگیزه های دفاع از منافع سیاسی، امنیتی و اقتصادی
• ضرورت تعیین طبقه داده ها (خصوصی، عمومی، حساس و غیره) به منظور تدوین سیاست ها و حکمرانی داده کارآمد متناظر با هر بخش از داده ها
• ضرورت تدوین چارچوب های بین المللی حکمرانی داده به عنوان راهکار توسعه اقتصاد دیجیتال همزمان با افزایش کنترل کاربران داده و کنترل کامل بر فناوری های پیشرفته
• لزوم بررسی و مطالعه مدل های مختلف مطرح شده برای حکمرانی داده و تقویت گفتگوی چند ذینفعی و چند جانبه در حوزه حکمرانی داده
• توجه به رویکرد دیپلماسی داده در سطح کلان نظام بین الملل
• تقویت گفتمان حاکمیت دیجیتال در جهان و تسری آن به حوزه اتحادیه اروپا و آفریقا بر اساس اصول و منافع آنها
• توجه به مسئولیت های شهروندان، شرکت ها و کشورها در جمع آوری و استفاده از داده ها
• ضرورت تدوین چارچوب های هنجاری، اخلاقی و حقوق بشری در حوزه هوش مصنوعی
• ضرورت توسعه همکاری میان دولت ها و شرکت های فنی و سکوها در حوزه دسترسی به داده و اطلاعات در حوزه اعمال قوانین و رسیدگی به پرونده های حوادث تروریستی و جرائم سایبری
• توجه به حقوق بشر، اخلاق و در چارچوب های حکمرانی داده در حال ظهور
• تاکید مخصصان و مقامات اروپایی بر قدرت بالای آمریکا در بحث حکمرانی داده و توان این کشور برای اعمال قدرت بر دیگر کشورها با استفاده از این اهرم
• مخالف لابی شرکت های فنی آمریکایی با روند محلی سازی داده و چارچوب های حقوقی قضایی حفاظت از داده به عنوان مدل های نامناسب و ناکارآمد حکمرانی داده
• توجه به نقش داده در تحقق و ارزیابی میزان دستیابی به اهداف توسعه پایدار در کشورها
• ضرورت تدوین چارچوب مدون برای عملکرد هوش مصنوعی در بخش خصوصی و وضع قوانین رقابتی جدید برای تنظیم رفتار پلتفرم های ناقض حقوق دیجیتال کاربران
• تاکید بر ضرورت حکمرانی داده بر مبنای حقوق بشردر محورهایی شامل داده های بین مرزی، مباحث قضایی و حق حاکمیت داده، چارچوب های حفاظت از داده ها، حقوق بشر و اخلاق اینترنت و حکمرانی و اخلاق هوش مصنوعی
• توجه به چالش های تدوین چارچوب قضایی واحد برای حفاظت از داده ها با توجه به تفاوت ارزش ها و رویکرد کشورها در مورد مساله حقوق بشر

نکته بسیار مهم در بحث حکمرانی داده ها که در دوره های مختلف برگزاری مجمع جهانی حکمرانی اینترنت سازمان ملل متحد مورد توجه واقع شده است تقویت گفتمان حاکمیت ملی در فضای مجازی و تسری آن از روسیه، چین و ایران و کشورهای در حل توسعه به حوزه اروپا بوده است. این مساله که اینترنت از ابتدا در وزارت دفاع و تحت حاکمیت دولت آمریکا متولد شده و هم اکنون آمریکا تنها کشوری است که می تواند بر تمام سطوح و لایه های آن اعمال حاکمیت نماید، مورد انتقاد بسیاری از کشورها قرار گرفته است. این تحول ناشی از تمرکز قدرت در سکوها و شرکت های فنی آمریکا موسوم به گافام (گوگل، آمازون، فیس بوک، اپل و مایکروسافت) و چالش های ناشی از شکل گیری انحصار بزرگ در بازارهای جهان است. در اجلاس های اخیر مجمع جهانی اینترنت، نمایندگان کشورهای مختلف مثل چین، روسیه، کشورهای در حال توسعه، اروپا و سازمان های غیردولتی بین المللی همگی یک صدا علیه انحصار پلتفرم های دیجیتال، چالش های ناشی از آن و ضرورت رعایت چارچوب های حقوقی، اخلاقی و مسئولیت های اجتماعی از سوی آنها و رعایت حقوق و منافع دیجیتال کاربران توسط آنها سخن گفته اند./تسنیم