عوامل موثر در پولسازی فیلم های سینمایی

تیتر۲۰- بودجه فیلم‌ها عمدتا خرج بازیگران می‌شود، اما آیا دخلشان را هم بازیگران تامین می‌کنند؟ پاسخ بسیاری از کارشناسان به این پرسش،‌ بله است اما معادلات اقتصادی فیلم‌ها پیچیده‌تر از چیزی است که شاید فکرش را بکنیم. یک نگاه کوتاه و گذرا به فهرست پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای ایران در یک دهه گذشته نشان می‌دهد که «بازیگران»، بازیگران اصلی بازار فروش نیستند. اگرچه برخی بازیگران در دو یا سه فیلم از ده فیلم صدرنشین فروش حضور دارند اما واقعیت این است که آن سوی پوستر فیلم‌ها که تنها تصویر بازیگران را نشان می‌دهند، معادلات مهم‌تری وجود دارد.

شاید باور نکنید، اما بررسی بازار فروش نشان می‌دهد که چهار فیلم صدرنشین جدول پرفروش‌های تاریخ سینمای ایران همه نوشته یک نفرند؛ نویسنده نه‌چندان شناخته‌شده و حتی گمنامی که صفحه ویکی‌پدیا هم ندارد و اطلاع دقیقی از او در دست نیست: حمزه صالحی. همچنین از چهار فیلم پرفروش تاریخ سینمای ایران، سه فیلم را یک نفر کارگردانی کرده است: مسعود اطیابی. نکته جالب‌تر هم اینکه تهیه‌کننده سه فیلم صدرنشین تاریخ سینمای ایران یک نفر است: ‌سید‌ابراهیم عامریان.این اتفاق‌ها نشان می‌دهد که پشت صحنه بازار سینما، می‌تواند حتی جذاب‌تر از قصه‌های داخل فیلم‌ها باشد؛ پشت صحنه‌ای که گاهی نادیده می‌ماند و به قول سینمایی‌ها فوکوس نمی‌کشد. در ادامه تلاش خواهیم کرد تا کارنامه برخی از پرفروش‌ترین نویسندگان سینمای ایران را به صورتی کوتاه و خلاصه مرور کنیم. درباره کارگردانان و تهیه‌کنندگان پرفروش سینما و همچنین تیم‌ها و عوامل پشت صحنه نیز بعدتر خواهیم نوشت.

پول‌سازترین فیلمنامه‌نویس‌ها

حمزه صالحی:‌ فیلم‌های این نویسنده بیش از ۳۹۰میلیارد تومان فروش داشته‌اند. فسیل، انفرادی، دینامیت و بخارست که به ترتیب صدرنشین جدول فروش سینمای ایران هستند، توسط حمزه صالحی نوشته شده‌اند. البته در فیلمنامه دینامیت، شیما محمد‌بیگی هم به عنوان نویسنده مشترک حضور داشته است. فیلمنامه تگزاس ۲ هم که در رتبه یازدهم پرفروش‌های سینماست،‌ نوشته اوست. حمزه صالحی از سال ۱۳۸۷ به واسطه لاله صبوری که در آن زمان نویسنده و کارگردان برنامه رنگین‌کمان بود، فعالیتش را با این برنامه به عنوان نویسنده و دستیار کارگردان آغاز کرده است. میانگین فروش فیلمنامه‌های او حدودا ۸۰میلیارد تومان است. شاید باور نکنید اما غیر از حمزه صالحی، هیچ فیلمنامه‌نویسی در جدول پرفروش‌های ده سال اخیر وجود ندارد که دو فیلمش در جمع ۲۰ فیلم صدرنشین باشد.

بابک و میثم کایدان: این دو برادر سه فیلم از فهرست ۵۰‌تایی فیلم‌های پرفروش بازار سینمای ایران را نوشته‌اند. رحمان ۱۴۰۰ با ۲۲میلیارد تومان، آینه‌بغل با ۲۰ میلیارد تومان و تگزاس ۱ با ۵/ ۱۴میلیارد تومان فروش در فهرست پرفروش‌های بازار هستند. فیلم‌های ساخته‌شده بر اساس فیلمنامه‌های این دو برادر مجموعا حدود ۵۷‌میلیارد تومان به دخل سینمای ایران اضافه کرده‌اند.

مصطفی کیایی: کیایی عمدتا به عنوان کارگردان مطرح است، کارگردانی که فیلمنامه‌های خودش را می‌سازد. او فیلم‌های زیادی را نوشته و کارگردانی کرده که مجموع فروش آنها به حدود ۶۰میلیارد تومان می‌رسد. بارکد و مطرب دو فیلمی هستند که به نویسندگی او در فهرست ۵۰تایی پرفروش‌ها قرار دارند. مطرب به تنهایی ۵/ ۳۸میلیارد تومان و بارکد حدود ۱۲میلیارد تومان فروش داشته‌اند.

نرگس آبیار: نرگس آبیار با دو فیلم ابلق و شبی که ماه کامل شد، چهارمین نویسنده پرفروش این فهرست است. البته او فیلمنامه‌های این دو فیلم را به صورت مستقل ننوشته و در هر دو همکار و هم‌قلم داشته است. این دو فیلم هریک به تنهایی حدود ۲۰میلیارد تومان و در مجموع ۴۰میلیارد تومان فروش داشته‌اند.

سعید روستایی: روستایی هم عمدتا به عنوان کارگردان مطرح است اگرچه فیلم‌هایش را خودش می‌نویسد. او با اقبال بازار از دو فیلمش توانسته در میان نویسندگان پرفروش باشد. دو فیلم ابد و یک روز و متری شیش و نیم او به ترتیب حدود ۵/ ۱۱ و ۵/ ۲۷میلیارد تومان فروش داشته‌اند که در مجموع رقمی بیش از ۳۹میلیارد تومان است.

حامد احمدی: با چند فیلم پرفروش توانسته جایگاه خوبی برای خود رقم بزند. این فیلمساز و نویسنده با آثاری چون «چپ، راست»، چهار انگشت و اکسیدان بیش از ۳۲ میلیارد تومان آورده برای سینمای ایران داشته است.

اصغر فرهادی: معروف ترین سینماگر ایرانی در جهان و برنده دو اسکار مهم برای سینمای کشور، با دو فیلم قهرمان و فروشنده در ردیف پرفروش‌ترین نویسنده‌های ایرانی قرار دارد. فیلم قهرمان او با بیش از ۱۲میلیارد تومان و فیلم فروشنده‌اش با رقم فروش بیش از ۵/ ۲۵میلیارد تومان در فهرست ۵۰تایی پرفروش‌های سینمای ایران قرار دارند. او هم در مجموع با این دو فیلم بیش از ۲۷میلیارد تومان به سینمای ایران تزریق کرده است. البته همانطور که پیداست فرهادی فیلم‌های مطرح بسیاری دارد که البته در ردیف فیلم‌های پرفروش ۵۰‌گانه نیستند اما در زمان خود فروش قابل‌توجهی داشتند؛ گذشته، جدایی نادر از سیمین، درباره الی و ... از این دست آثار هستند./دنیای اقتصاد