نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در بخش ماشین‏‏‌آلات

تیتر۲۰- رشد تشکیل سرمایه در بخش ماشین‌‌‌آلات به معنای افزایش تمایل سرمایه‌گذاری در بخش تولیدات صنعتی در کشور است. کارشناسان معتقدند این موضوع می‌‌‌تواند نویدبخش رونق بخش مولد اقتصاد باشد. طی سال‌های اخیر با افزایش سرانه مصرف، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص افت چشمگیری پیدا کرده است و کاهش نرخ سرمایه‌گذاری در این بخش باعث استهلاک ظرفیت‌‌‌های مولد و شکل‌نگرفتن ظرفیت جدید برای رشد اقتصادی می‌شود. سرانه تشکیل سرمایه در بخش ماشین‌‌‌آلات در سال ۱۴۰۱ روند مثبتی را در پیش گرفته؛ اما مطابق آمارها، سرانه تشکیل سرمایه در بخش ماشین‌‌‌آلات نسبت به سال ۱۳۹۰، با کاهش ۵۵درصدی و سرانه تشکیل سرمایه در بخش ساختمان با کاهش ۴۸درصدی مواجه شده است. به‌طور کلی با تفکیک سرمایه به دو نوع ساختمان و ماشین‌‌‌آلات وضعیت نامناسب روند انباشت سرمایه در این بخش بیشتر مشخص می‌شود.

براساس آمار، روند کاهش سرمایه‌گذاری در بخش ماشین‌‌‌آلات شدیدتر از سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان بوده است.  مرکز پژوهش‎های اتاق بازرگانی تهران در گزارشی با عنوان «رشد اقتصادی ۱۴۰۱؛ مصرف، سرمایه‌گذاری و تجارت» به تحولات رشد اقتصادی از منظر اقلام هزینه نهایی طی هشت‌فصل منتهی به فصل چهارم ۱۴۰۱ می‌‌‌پردازد. در این گزارش ضمن اشاره به سهم هریک از عوامل مصرف (بخش خصوصی و دولتی)، سرمایه‌گذاری و خالص صادرات و واردات در تولید ناخالص داخلی، رشد آنها و میزان مشارکت هریک در تامین رشد اقتصادی سال ۱۴۰۱ پرداخته شده است. به‌طور کلی تولید ناخالص داخلی به چهار جزء اصلی مصرف، سرمایه‌گذاری، مخارج دولت و خالص صادرات تقسیم می‌شود. براساس این گزارش، بررسی تولید ناخالص داخلی برحسب اقلام هزینه نهایی در سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که بالاترین نرخ رشد در مقایسه با سال قبل متعلق به خالص صادرات و واردات با رقم ۱/ ۹‌درصد و سپس مصرف بخش خصوصی با نرخ رشد ۷/ ۸‌درصد است، در حالی که رشد مصرف بخش دولتی در همین مدت منفی ۶/ ۳‌درصد اعلام شده است. شایان ذکر است که بخش دولتی فقط در فصل سوم سال ۱۴۰۱رشد مثبتی داشته و در سایر فصول نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد منفی دارد.

نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سه‌بخش ماشین‌‌‌آلات، ساختمان و سایر در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل به ترتیب ۴/ ۱۵درصد، ۲/ ۱‌درصد و منفی ۴/ ۰درصد است. مهم‌ترین عامل مشارکت در تامین رشد اقتصادی سال مورد بررسی در بخش سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری در ماشین‌‌‌آلات با مشارکت یک‌واحد‌درصدی بوده و نرخ رشد بالا و قابل‌توجه تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در این حوزه به دلیل افزایش توام تولید داخل کالاهای سرمایه‌‌‌ای و همچنین واردات این گروه کالاها طی سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال قبل است. افزایش سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان نیز متاثر از افزایش توام سرمایه‌گذاری توسط هر دو بخش خصوصی و دولتی اعلام شده است. در حوزه تجارت خارجی و براساس محاسبات اولیه، رشد صادرات و واردات کالاها و خدمات در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل به‌ترتیب برابر با ۲/ ۸‌درصد و ۵/ ۷‌درصد است. مشارکت صادرات کالاها و خدمات در رشد اقتصادی طی سال۱۴۰۱ حدود ۲/ ۱واحد‌درصد و مشارکت واردات منفی ۶۳/ ۰واحد‌درصد برآورد می‌شود. نکته قابل‌توجه در خصوص رشد صادرات کالاها و خدمات و نقش مثبت آن در رشد اقتصادی سال ۱۴۰۱ این است که بنا به آمار گمرک، مقدار وزنی صادرات کالای بدون نفت خام طی سال ۱۴۰۱ در مقایسه با سال قبل حدود ۲/ ۰‌درصد کاهش داشته که نشان‌دهنده این واقعیت است که علت عمده رشد صادرات کارها و خدمات ارائه‌شده در حساب‌‌‌های ملی طی سال ۱۴۰۱ افزایش صادرات نفتی بوده است./دنیای اقتصاد