سهم مشاغل خانگی در بازار کار

تیتر۲۰- بسترسازی برای اشتغال خرد و کلان از وظایف متولیان دولتی است. با توجه به شرایط اقتصادی کشور اشتغال خانگی یکی از راه‌های کاهش آمار بیکاری بوده که خلاقیت و نوآوری در آن حرف اول را می‌زند. در این حوزه جامعه زنان بیش از مردان فعال هستند و این امر بیشتر در صنایع دستی است.

محمود کریمی بیرانوند، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره مشاغل خانگی به مهر گفت: هدف گذاری این معاونت این بود که با جذب ۸۰ درصدی منابع مشاغل خانگی بتوانیم اعتبار جدید کسب کنیم. مشاغل خانگی همچون گذشته نبوده و امروز به یکی از ارکان ایجاد اشتغال در کشور تبدیل شده است.

وی افزود: مجوزها صادر و تسهیلات اختصاص داده شده به این حوزه زیاد شده اما نگرش و تاکید ما بر توسعه مشاغل خانگی است یعنی افرادی که بتوانند چند نفر را در سطح مناطق خود پشتیبانی و مشغول به کار کنند.

سهم مشاغل خانگی در بازار کار

ایجاد شغل مساله مهمی است اما ارزش افزوده آن نیز از اهمیت زیادی در اقتصاد برخوردار است. برنامه‌ها برای افزایش ارزش افزوده مشاغل خانگی چیست؟ کریمی بیرانوند گفت: تسهیلات پرداخت شده این مشاغل نسبت به دولت قبل روند افزایشی داشته و نسبت به سال ۱۴۰۱ نیز ۳۵ درصد افزایش را شاهد هستیم.

وی با بیان اینکه صدور مجوزها نیز ۲۰۰ درصد رشد داشته است، ادامه داد: حمایت از مشاغل خانگی مساله مهمی است و ما دنبال سهم این مشاغل در بازار کار هستیم. سال گذشته سهم این مشاغل در ایجاد شغل از بازار کار ۱۰ درصد بود؛ امسال هدف گذاری شده تا این عدد به ۱۵ درصد برسد.

کریمی بیرانوند در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان امیدوار بود این مشاغل توسعه یافته و تبدیل به کارگاه‌های کوچک شوند، گفت: کارگاه ماهیت متفاوت دارد و اگر مشاغل خانگی به کارگاه تبدیل شوند دیگر در دسته مشاغل خانگی نمی‌گنجند. هدف ما تقویت این مشاغل در منازل است تا نهایت شغل خانگی تقویت شود.

معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره پایین بودن سهم آنها به لحاظ ارزش مالی در اقتصاد اظهار کرد: این گونه نیست، در برخی کشورهای پیشرفته بعضاً شاهد هستیم تا ۱۵ درصد از درآمد GDP (تولید ناخالص داخلی) آنها از مشاغل خانگی است.

این مقام دولتی در پایان گفت: در ایران ۸۰ درصد بازار کار، در اختیار کسب و کارهای خرد بوده و توسعه مشاغل خانگی در راستای توسعه صنایع خرد در حال پیگیری است.

«سیب سلامت» چالش جدی مشاغل خرد روستایی

در هفتمین همایش ملی بزرگداشت روز جهانی زنان روستایی و عشایری با محوریت نقش آفرینی زنان روستایی و عشایری در توسعه پایدار، زنان زیادی از استان‌های مختلف حضور داشتند. تمام این زنان کارآفرینانی بودند که تولید اشتغال، اگر چه به شکل محدود کرده بودند. برخی دامداری داشته و برخی به تولید گیاهان دارویی مشغول هستند. بعضی از آنان از تولید برخی محصولات برای نخستین بار در کشور خبر می‌دادند.

مشکل مشترک اکثر این زنان، تولید با تیراژ پایین و در مکان‌هایی است که به لحاظ مساحت مورد تأیید سازمان غذا و دارو نیست از این رو به محصولات تولیدی آنها که بیشتر مشاغل خانگی است سیب سلامت داده نمی‌شود. در ادامه در بازار با وجود تأیید کیفیت محصولات از سوی بنکدارها به دلیل نداشتن سیب سلامت کالاها خریداری نمی‌شوند. برخی از آنها در گلایه به معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری عنوان کردند تا پای انعقاد قرارداد رفته‌اند اما منجر به همکاری برای خرید محصولات نشده است.

ایجاد اشتغال خانگی زمانی درآمدزا است که بازار تقاضا آن فراهم باشد. تولید بدون بازار فروش نه به ارتقا کیفیت کمک می‌کند و نه می‌توان از آن انتظار توسعه داشت. از این رو نخست باید حمایت شود تا انواع مجوزها اخذ و در ادامه از این مشاغل خانگی خواسته شود تا در اقتصاد نقش پررنگی ایفا کنند.

سیدمجتبی خیام نکویی، رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) درباره آموزش برای بازاریابی و بازارسازی مشاغل خرد روستایی و عشایری به مهر گفت: مأموریت اصلی تات در حوزه آموزش و ترویج کشاورزی در بین عشایر و روستاییان است. تا بتوانیم به تأمین امنیت غذایی پایدار دست پیدا کنیم. در حال حاضر ۲۵ درصد تولید گوشت قرمز کشور از سوی عشایر انجام می‌شود

وی افزود: یک سلسله بسته‌های آموزشی و ترویجی برای آنها در نظر گرفته‌ایم هم برای افزایش تولیدات و هم برای شرایط عرضه محصولات در بازارهای محلی و البته منطقه‌ای. مجموع فعالیت‌ها روی یک سری بسته‌های آموزشی متمرکز است تا توان افراد از تولید تا توزیع افزایش پیدا کند.

وی با اشاره به مساله کیفیت ادامه داد: فعالان بخش کشاورزی در حوزه مشاغل خرد و خانگی باید استانداردهای لازم محصولات را رعایت کنند و کیفیت نگهداری محصولات را بهبود بخشیده و در بخش بسته بندی شاخص‌های بازار فروش را رعایت کنند.

وی اظهار کرد: محصولات در شبکه توزیع برای بازار داخل مشکل جدی ندارد اما چالش هنگامی است که این محصولات باید در خارج از مرزها عرضه شود.

خیام نکویی برای رفع مشکلات عنوان کرد: یکی از کمک‌هایی که ما می‌توانیم به کارآفرینان مشاغل خرد داشته باشیم دادن فضایی استاندارد مورد نظر وزارت بهداشت برای تولید است تا بهره برداران بتوانند سیب سلامت را دریافت کنند. بنابراین می‌توانیم با پرداخت تسهیلات به استانداردسازی محیط فعالیت این مشاغل کمک کرد.

رئیس سازمان تات تصریح کرد: در بخش کشاورزی افزایش مهارت برای تولیدات سالم مواد غذایی با افزایش ماندگاری از اهمیت بسزایی برخوردار است زیرا تولیدات خرد در روستاها و در بین عشایر بیشتر ارگانیک بوده و مواد نگهدارنده ندارد. همچنین باید مدت زمان عرضه کالاها به بازار را کم کرد به دلیل اینکه بیشتر محصولات به شکل تازه‌خوری استفاده می‌شود.

آمارها چه می‌گویند؟

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزایش تولید ناخالص داخلی در برخی کشورها را مربوط به رشد کارگاه‌های کوچک خانگی دانست که این ظرفیت در کشور ما در حوزه صنایع دستی، فرش‌بافی، سنگ‌های قیمتی و… است. به گفته وی مشاغل خانگی مصرف انرژی و هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهند و تسهیل ورود این قشر به بازار کار که از سیاست‌های مهم دولت است را فراهم می‌کنند.

به گفته وی مشاغل خانگی منجر به کاهش ۰.۵ درصدی آمار بیکاری زنان شده است و سهم مشاغل خانگی از کل اشتغال متعهد شده دولت ۱۵۰ هزار فرصت شغلی است؛ علاوه بر اینکه در بازه زمانی شروع به کار دولت سیزدهم بالغ بر ۲۵۰ هزار فرصت شغلی خانگی ایجاد شده است.

گفتنی است بنا به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی امسال برای توسعه مشاغل خانگی ۴ هزار میلیارد تومان تسهیلات اختصاص یافته که تا کنون نزدیک به ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان آن جذب و باقی باید هر چه زودتر از سوی بانک‌های عامل به متقاضیان پرداخت شود./مهر