چرا بورس کالا مانع رشد و سودآوری شده است؟

تیتر۲۰- تامین مواد اولیه یکی از چالش‌‌‌های اصلی بخش تولید کشور است. صنایعی که تامین مواد اولیه آنها در کشور از کانال بورس‌کالا صورت می‌گیرد معتقدند، عرضه در بورس با وجود مزیت‌‌‌هایی که دارد، به دلایلی همچون نامشخص بودن زمان و میزان اندک عرضه و همچنین رفتار سلیقه‌ای عرضه‌‌‌کنندگان، به نوعی به مانع رشد و سودآوری تبدیل شده است.

در حال حاضر سودآوری تولید در بسیاری از صنایع به دلیل تامین گران مواد اولیه و همچنین موانع تامین ارز، کاهش پیدا کرده است. این موانع همچنین تهدید بازارهای صادراتی و کاهش قدرت رقابت‌‌‌پذیری تولیدات داخلی در این بازارها را به دنبال داشته است.

به گفته فعالان اقتصادی، به دلیل موانع داخلی و مشکلات و محدودیت‌های مربوط به تحریم، بازارهای صادراتی منطقه در حال از دست رفتن است و در بسیاری از بازارها کشورهای منطقه جایگزین ایران شده‌‌‌اند.

علی‌‌‌‌‌‌اکبر غفوری‌‌‌منش، رئیس انجمن تولیدکنندگان باتری ایران، با اشاره به اینکه ۹۲ تا ۹۳درصد مواد تولید باتری داخلی است و تنها ۷‌درصد مواد اولیه وارد می‌شود، به مشکلات تامین مواد اولیه در بورس‌کالا اشاره می‌کند و معتقد است رفتار سلیقه‌‌‌ای صنایع بالادستی در عرضه مواد اولیه در بورس، باعث شده است تا سودآوری تولید کاهش یابد.

پیمان‌‌‌سپاری ارزی و چالش‌‌‌های مربوط به انتقال و تبدیل پول و هزینه‌‌‌هایی که از این بابت به تولیدکننده تحمیل می‌شود نیز از جمله دلایل کاهش سودآوری تولید و از دست رفتن بازارهای صادراتی است.

غفوری‌‌‌منش با بیان اینکه مواد شیمیایی و پلاستیکی تولید باتری در بورس‌کالا و از سوی پتروشیمی‌‌‌ها عرضه می‌شود، عنوان می‌کند قیمت و زمان عرضه مواد اولیه یکی از چالش‌‌‌های اصلی تولید باتری است، چرا که میزان عرضه مواد اولیه توسط صنایع پتروشیمی اندک و زمان عرضه نیز نامشخص است.

به گفته او در حال حاضر حدود دوماه است که مواد اولیه موردنیاز صنعت تولید باتری از سوی پتروشیمی‌‌‌ها به دلایل مختلف و با بهانه‌‌‌تراشی عرضه نشده و همین موضوع باعث شده است تا قیمت‌‌‌ مواد اولیه تا دوبرابر افزایش یابد.

این فعال اقتصادی با اشاره به اینکه مواد اولیه تولید باتری معمولا از سوی دو، سه تولیدکننده پتروشیمی عرضه می‌شود، به افزایش قیمت حداقل ۳۰درصدی مواد اولیه اشاره می‌کند.

به گفته این فعال اقتصادی عرضه محدود مواد اولیه تولید در حالی است که گستره تولید در این بخش زیاد است و بیش از ۱۰۸کارخانه با مجوز صادرشده در حال فعالیت در این بخش هستند. اما حضور دلال‌‌‌ها و واسطه‌‌‌ها در فرآیند تامین مواد اولیه قیمت تامین این مواد را به طور تصاعدی افزایش داده است.

رئیس انجمن تولیدکنندگان باتری ایران، به چالش‌‌‌های موجود در بازار باتری‌‌‌های فرسوده اشاره می‌کند و می‌‌‌‎گوید: سوءاستفاده در این بازار باعث آسیب به این صنعت شده است. ۸۰درصد سرب کشور، از باتری‌‌‌های فرسوده تولید می‌شود، ۱۲درصد از منابع معدنی داخل سرب و روی تامین می‌شود و ۸‌درصد واردات باتری‌‌‌های فرسوده داریم. اما کنترلی بر بازار باتری‌‌‌های فرسوده کشور نیست و سود اصلی در این بازار نصیب واسطه‌‌‌ها و دلال‌‌‌ها می‌شود و به مصرف‌کننده و تولیدکننده اصلی نمی‌‌‌رسد.

غفوری‌‌‌منش با اشاره به اینکه به دلیل تحریم‌‌‌های خارجی و داخلی فرصت رقابت در بازارهای صادراتی را از دست داده‌‌‌ایم، به آمار تولید باتری در کشور اشاره می‎‌‌‌کند و می‌‌‌گوید: میزان تولید باتری در کشور ۲میلیون دستگاه بود، اما امسال به دلیل موانعی که بر سر راه تولیدکنندگان ایجاد کردند، بعید است میزان تولید به ۲۵۰‌هزار دستگاه هم برسد.

رئیس انجمن تولیدکنندگان باتری ایران با اشاره به مشکلات پیمان‌‌‌سپاری ارزی و گرانی سرب داخل معتقد است این مسائل باعث شده است فرصت رقابت در بازارهای جهانی را از دست بدهیم. به گفته او در سال ۹۵، ۴.۵میلیون واردات باتری صورت گرفت و میزان تولید داخل نیز به ۳میلیون دستگاه رسید. امسال، ۱۲میلیون باتری نیاز کشور و خودروساز بود و ۳میلیون مازاد نیاز کشور ظرفیت تولید وجود دارد.

غفوری‌منش ادامه می‌دهد: مازاد تولید باید صادر شود، اما در حال حاضر بازارهای صادراتی کشور حتی در منطقه نیز از بین رفته است و صادرات چندانی نداریم. همین موضوع باعث شده است تا سودآوری برای تولیدکننده این صنعت کاهش یابد. به عنوان نمونه، سودآوری در بازار عراق به دلیل مشکلات انتقال پول و مابه‌التفاوت ۱۲ تا ۱۷درصدی تبدیل ریال و دینار سودآوری برای تولیدکننده و صادرکننده کشور کاهش یافته است.

به گفته او در حال حاضر ترکیه و چین جایگزین ایران در بازار عراق شده‎‌‌‌اند و بازار افغانستان نیز بنا به مشکلات و دلایل دیگر از دست رفته است. این در حالی است که میزان تولید داخی به دلیل افزایش مجوزهای تولید افزایش یافته است. در حال حاضر تولید داخل بیش از نیاز مصرف است. از طرفی تحریم‌‌‌های داخلی و خارجی بازار صادراتی کشور را از بین برده است.

غفوری‌منش با اشاره به مشکلات مربوط به پیمان‌‌‌سپاری ارزی به عنوان یکی از موانع رشد تولید معتقد است تولیدکننده برای تولید هر باتری از دولت به‌طور میانگین حدود ۳دلار دریافت می‌کند، اما دولت انتظار دارد تولیدکننده ۳۰دلار به داخل کشور برگرداند و ۴۰دلار به صراف تحویل دهد.

اما همان طور که اشاره شد تنها ۳دلار ماده اولیه تولید باتری خارجی است. این در حالی است که در کشور نیز سرب را با قیمت بالاتر از قیمت جهانی می‌‌‌فروشند و همین موضوع نیز فرصت رقابت را از تولیدکننده گرفته و کل بازار صادراتی منطقه به عبارتی از بین رفته است.

رئیس انجمن تولیدکنندگان باتری ایران با اشاره به اینکه تنها کالایی که از بهمن‌ماه در کشور افزایش قیمت نداشته، باتری است، می‌‌‌گوید: به دلیل افزایش تولید داخلی این کالا افزایش قیمت ۱۰ تا ۱۵درصدی که هر سال را هم نداشته است. و تنها موضوعی که باعث شده تولیدکننده دوام بیاورد، این است که امسال سرب افزایش قیمت چندانی نداشته است./دنیای اقتصاد