تیتر20 - اقتصاد ایران در سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ به طور متوسط ۴۵.۳ درصد تورم را تجربه کرده است. با این وجود، متوسط افزایش دستمزدها در همین مدت به ۴۱ درصد میرسد. رشد بالای تورم هزینههای زندگی، موجب شده است که نیروی کار، انگیزه چندانی برای فعالیت نداشته باشد.
در نتیجه، افزایش قدرت مصرف کارکنان باید در هدفگذاری شرکتها قرار گیرد. باید توجه داشت که بازار کار ایران کشش لازم را برای حفظ ثبات در اقتصاد ندارد. در نگاه کلی، کشورهایی که عبور از دروازههای توسعه را تجربه کرده اند، دورههایی از ثبات را در بازار کار خود تجربه کرده اند.
در ایران به دلیل دوندگی تورم در سطوح بالای ۴۰ درصد، ثبات در بازار کار بیمعنا شده است؛ ضمن اینکه کیفیت این بازار بسیار نازل است.
دادههای مرکز آمار در پاییز امسال نشان میدهد که ۵۸.۵ درصد افراد در سن کار (۳۷ میلیون و ۸۲۷ هزار نفر) یا از قبل در بازار کار فعال نبودند یا در همین فصل از آن خارج شده اند.
از ۴۱.۵ درصدی هم که فعال بودهاند تنها ۲۷.۵ درصد سواد دانشگاهی دارند؛ یعنی تنها ۶ میلیون و ۸۱۳ هزار و ۴۰۰ نفر از مجموع ۲۶ میلیون و ۷۷۶ هزار شاغل در پاییز امسال، دانشگاه رفته محسوب میشوند.
کیفیت پایین بازار کار، ایجاب میکند که شرکتها برای کارکنان خود مزیتهایی را ایجاد کنند. این مزیتها میتواند مرتبط با افزایش قدرت مصرف کارکنان از طریق توزیع تسهیلات بانکی در میان آنها باشد. اما چگونه امکان انجام چنین کاری وجود دارد؟
رسوب پول و تسهیلات دهی
در نظام بانکی، پول زیادی در حسابهای جاری حقوقی و حقیقی در پایان روز عملیات بانکی میماند. بانکها که عایدی زیادی از این پولها میبرند میتوانند آن را برای حسابهای حقوقی به پشتوانه تسهیلات دهی تبدیل کنند؛ چرا که شرکتها حقوق کارکنان خود را از طریق افتتاح حساب در بانکها پرداخت میکنند.
در پایان هر روز (عملیات بانکی) مقداری از این پول در حساب میماند که به آن رسوب پول گفته میشود. تجمیع پول در پایان هر روز، یک نرخ رسوب ایجاد میکند که بانکها از آن سود میبرند.
در نتیجه بانکها میتوانند با استناد به میانگین رسوب پول در پایان روز عملیات بانکی، به کارکنان شرکتها تسهلات کم بهره قرض الحسنه پرداخت کنند.
در گذشته هم بانکها به کارکنان شرکتها بر اساس رسوب پول تسهیلات میدانند اما مشکل اینجا بود که سود ۱۸ درصدی دریافت میکردند، ۲ ضامن معتبر و چک یا سفته میخواستند و تازه شرط میکردند که مبلغی از تسهیلات باید تا زمان تسویه کامل اقساط کارمند، نزد بانک، مسدود شود.
مزیتهای طرح سپیدار
توسعه بازار تسهیلات قرض الحسنه موجب شده است که کارکنان بتوانند با نرخهای کمتری تسهیلات دریافت کنند. اگر در گذشته، تسهیلات با نرخهای کمتر و سود بالاتر پرداخت میشد، امروز شرکتها میتوانند با افتتاح حساب قرض الحسنه، رسوب پول خود را پشتوانه پرداخت تسهیلات ۴ درصدی به کارکنان قرار دهند.
بانک سینا که در زمینه توسعه خدمات قرض الحسنه، طرحهای متنوعی را برای گروههای شغلی (حقوقی و حقوقی) ترتیب داده، «سپیدار» را با چنین ماهیتی عرضه کرده است.
بانک سینا، تفاوتی بین شرکتهای کوچک، متوسط و بزرگ قائل نشده است و کارکنان میتوانند تا ۳۰۰ میلیون تومان تسهیلات دریافت کنند. مدت بازپردخت اقساط در این طرح، به مدت سپردهگذاری و میانگین رسوب پول در پایان روز بانکی بستگی دارد.
اما میتوان ۱.۳، ۶.۹ و ۱۲ ماه سپردهگذاری کرد. به ازای ۱ ماه سپردهگذاری امکان بازپرداخت ۱۲ ماهه و به ازای ۱۲ ماه سپردهگذاری امکان بازپرداخت به ۳۶ و ۴۸ ماه افزایش مییابد. در نتیجه، هر چه شرکتها رسوب پول را حساب بلندمدتتری در نظر بگیرند، فایده آن برای کارمندان بیشتر است. ضریب تسهیلات (نسبت تسهیلات به سپرده) این طرح هم بین ۱۴.۹ درصد تا ۵۹.۷ درصد تعیین شده است.
بر همین اساس تسهیلات ۳۰۰ میلیون تومانی در شرایطی به کارمند تعلق میگیرد که مدت بازپرداخت ۳۶ ماهه و ۴۸ ماهه، مدت سپردهگذاری ۱۲ ماهه و میانگین مبلغ حساب ۴۰ میلیون و ۳۲۲ هزار تومان (بازپرداخت ۳۶ ماهه) و ۵۰ میلیون و ۲۵۱ هزار تومان (بازپرداخت ۴۸ ماهه) باشد. اقساط تسهیلات هم در بازپرداخت ۳۶ ماهه ۹۰۹ هزار تومان و در بازپرداخت ۴۸ ماهه ۶۸۱ هزار تومان است. در نتیجه با پرداخت ۳۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان در ۳۶ ماه و ۳۳ میلیون تومان در ۴۸ ماه، میتوان اقساط خود را تسویه کرد.