تولید بدون توقف در فولاد کاوه جنوب کیش؛ عبور از بحران انرژی و تثبیت خودتأمینی/ مهندسی روشنایی در دل خاموشی‌ها ؛ فولادسازی که از تاریکی نمی‌ترسد!

تیتر 20- وقتی یک بنگاه صنعتی، در دو سال پیاپی مجموعاً بیش از ۸۶۰ هزار تن از تولید برنامه‌ریزی‌شده را به‌دلیل ناترازی برق و گاز از دست می‌دهد، موضوع، فقط اختلال فصلی نیست، بلکه سخن از تهدید مستقیم سودآوری و سهم بازار است. فولاد کاوه جنوب کیش، زیان معادل ۲۴ همت فروش و حدود ۲.۴ همت سود ازدست‌رفته را کاملاً حس کرد. این رقم، تقریباً یک‌چهارم سود سالانه این شرکت است.

این نقطه فشار همان جایی بود که فولاد کاوه جنوب کیش تصمیم گرفت از سازگاری با بحران عبور کند و وارد فاز ثبات پایدار شود. از این‌رو، از نیمه دوم ۱۴۰۳، استراتژی «تولید بدون توقف» تعریف شد. از آنجا که امید راهبرد جدید، بهبود شرایط انرژی و تراز شدن آن در کشور نبود، لذا بنای کار، بر خودتأمینی کامل انرژی در شرکت استوار شد.

• ۱۲ پروژه زیر چتر یک هدف: توقف صفر!

راهبرد تولید بدون توقف، در عمل به بسته ۱۲‌گانه پروژه‌های انرژی، زیرساخت و بهینه‌سازی تبدیل شد. در بین این پروژه‌ها، محورهای تضمین برق پایدار کوتاه‌مدت، تأمین میان‌مدت و بلندمدت برق از مسیرهای مستقل و نیز مدیریت و خودتأمینی در گاز و آب، حیاتی‌تر بوده است.

در فاز نخست، برق، مهم‌ترین حلقه این زنجیره بود، زیرا بیشترین سهم را در ۸۶۰ هزار تن حجم تولیدِ از دست‌رفته داشت. از این‌رو، فولاد کاوه جنوب کیش در گام نخست، به سراغ نیروگاه‌هایی رفت که در آستانه تکمیل بودند اما محدودیت مالی داشتند. نتیجه بررسی‌ها، انتخاب نیروگاه خرم‌آباد بود. با انجام سرمایه‌گذاری مستقیم و تزریق منابع، پروژه‌ای که طبق عرف باید ۱۸ ماه طول می‌کشید، در ۶ ماه به پایان رسید.

پیامد مستقیم خودتأمینی برق: جهش تولید و فروش

این شتاب، فراتر از یک رکورد مهندسی، نقطه چرخش تولید فولاد کاوه بود؛ به‌گونه‌ای که در سه‌ماهه تابستان، دوره‌ای که معمولاً افت تولید به دلیل کمبود برق رخ می‌دهد، یک اتفاق خلاف روند صنعت، یعنی افزایش ۱۱۶ درصدی تولید رخ داد. دستیابی به افزایش تجمیع تولید سه‌ماهه، در بازه ۱۰ تیرماه تا ۳۱ شهریورماه، از ۱۴۲ هزار تن به ۳۰۶ هزار تن، به‌دلیل برق پایدار بوده است. همچنین فروش شش‌ماهه به ۱.۹ همت رسید و عملکرد شش‌ماهه ۱۴۰۴، با بیش از ۱۲ هزار تن رشد، فراتر از کل عملکرد مشابه ۱۴۰۳ ثبت شد.

این اعداد نشان می‌دهند مسئله انرژی برای فولاد کاوه، صرفاً هزینه یا ریسک محیطی نبوده و به‌عنوان عامل تعیین‌کننده ظرفیت خلق ارزش، عمل کرده است.

تثبیت ظرفیت و حذف وابستگی

با این‌همه، از آنجا که راهکار کوتاه‌مدت کافی نبود، مرحله بعد، یعنی ورود به بلوک دوم نیروگاه خرم‌آباد آغاز شد. با اضافه ‌شدن ۱۸۳ مگاوات جدید، مجموع ظرفیت مشارکتی فولاد کاوه، به حدود ۳۶۰ مگاوات می‌رسد؛ رقمی که با مصرف فعلی شرکت یعنی حدود ۳۲۰ تا ۳۵۰ مگاوات، هم‌پوشانی دارد. این امر بدین معناست که فولاد کاوه در آستانه بی‌نیازی کامل از شبکه سراسری برق قرار گرفته است.

سنگ‌بنای ثبات بلندمدت

گام بلندمدت شرکت، احداث نیروگاه مستقل ۵۴۷ مگاواتی، یعنی پروژه‌ای با مالکیت ۱۰۰ درصدی در مجاورت کارخانه است. طبق اعلام جواد حاتمی، مدیرعامل فولاد کاوه جنوب مجوزهای زیست‌محیطی و خوراک گاز در حال نهایی‌شدن است و این نیروگاه، آینده فولاد کاوه را در برابر بحران‌های چندساله انرژی بیمه خواهد کرد. در کنار اینها، برنامه احداث نیروگاه خورشیدی ۸۵ مگاواتی نیز تعریف شده تا ترکیب انرژی شرکت، متنوع و پایدار باشد.

پایداری در گاز

فولاد کاوه جنوب کیش، در حوزه گاز نیز دو مسیر کاهش و بهینه‌سازی مصرف و ورود به طرح‌های فشارافزایی و استحصال میادین گازی را دنبال کرده است. مسیر اول، موجب شده سهم کاوه در طرح‌های محدودیت گاز، متفاوت دیده شود و مسیر دوم، به‌عنوان راهکار مشترک میان صنایع و دولت مطرح شده است. این نگاه بلندمدت، فولاد کاوه را از تابعیت در مقابل کمبود گاز زمستانه خارج می‌کند و زنجیره آهن‌سازی را نیز پایدار نگه می‌دارد.

 آب، مزیت رقابتی

در حالی که بحران آب، یکی از تهدیدهای اصلی زنجیره فولاد ایران است، فولاد کاوه با بهره‌مندی از موقعیت جغرافیایی خود، شامل 5 واحد آب‌شیرین‌کن، ظرفیت تولید ۵۵ هزار مترمکعب در شبانه‌روز و مصرف فقط ۲۵ تا ۳۰ هزار مترمکعب، به سمت خودکفایی کامل و حتی فروش آب صنعتی به صنایع همجوار حرکت کرده است. هرچند این دستاورد، پنهان مانده، اما از مهم‌ترین شاخص‌های تاب‌آوری در مدل کسب‌وکار این شرکت است.

عبور از بحران و ایجاد سپر پایدار

استراتژی شرکت فولاد کاوه جنوب کیش، صرفاً واکنش به بحران انرژی تابستان و زمستان نبود. این استراتژی، یک تغییر جهت بنیادین شامل حرکت از مدیریت بحران به مهندسی استقلال است. ترکیب سه‌گانه برق پایدار، گاز پایدار و آب پایدار در صنعت فولاد ایران، کمیاب است. این شرکت با این بسته، سه نتیجه استراتژیک، کسب کرده که ثمره آن تا سال‌های بعد باقی خواهد ماند:

الف- تثبیت تولید و سهم بازار: افزایش ۱۱۶ تا ۳۰۰ درصدی تولیدات ماهانه نشان می‌دهد انرژی پایدار، مستقیماً به رشد تولید و فروش تبدیل می‌شود.

ب- کاهش نوسان سودآوری: جبران بخشی از ۲.۴ همت سود هدررفته در دو سال گذشته، با جهش تولید ۱۴۰۴, پیام امیدواری و موفقیت در مسیر پیش‌رو را به سهامداران مخابره می‌کند.

ج- شکل‌گیری زیرساخت توسعه‌محور در آینده: با اتمام پروژه‌ها، فولاد کاوه جنوب کیش، از معدود فولادسازانی خواهد بود که تولید آن، تقریباً از شبکه سراسری مستقل است و این امر، یک مزیت رقابتی استراتژیک محسوب می‌شود.

 آغاز، امتداد، تکمیل: به سوی ساختار پایدار

مجموع این دستاوردها نشان می‌دهد تولید بدون توقف، حاصل نگاه راهبردی مجموعه فولاد کاوه است که از نیروگاه خرم‌آباد آغاز شد، به نیروگاه اختصاصی ۵۴۷ مگاواتی امتداد یافت، با نیروگاه خورشیدی تکمیل می‌شود و در حوزه گاز و آب نیز ساختار پایدار ایجاد می‌کند.

اگر این مسیر طبق برنامه‌ریزی‌ها، تا سال ۱۴۰۵ تکمیل شود، فولاد کاوه، ضمن عبور از بحران انرژی، نقشه راه فولادساز خودتأمین در ایران را ترسیم می‌کند که قطعاً این تجربه، برای صنایع بزرگ دیگر، خصوصاً فولادی‌ها، درس‌آموخته‌های فراوانی خواهد داشت.