پس از توافق هسته‌ای کدام خودروسازان به ایران می آیند؟

تیتر20 - کدام خودرو سازان با تحریم از ایران رفته اند و کدام یک از خودرو سازان در صورت توافق به ایران باز خواهند گشت.این سوالی است که این روزها ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است.
کدام خودرو سازان با تحریم از ایران رفته اند و کدام یک از خودرو سازان در صورت توافق به ایران باز خواهند گشت.این سوالی است که این روزها ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است.

به گزارش اقتصاد نیوز،خودرو سازان بسیاری طی 6 سال اخیر به تدریج و با تشدید تحریم ها ایران را ترک کرده اند. یکی از اولین خودرو سازانی که ایران را با افزایش فشارها تنها گذاشت مرسدس بنز بود.سایه فشار های سیاسی توسط دولت آلمان چنان زیاد بود که مرسدس بنز که حتی در جنگ تحملیلی دفترش را در ایران تعطیل نکرده بود پس از 50 سال دفترش را در ايران تعطيل كرد؛ دفتری كه يكی از بزرگ ترين فروشندگان خودروهای رنگارنگ به دولت ايران بود و حتی با سرمایه گذاری مستقیم کارخانه ساخت موتور بنز را در ایران راه اندازی کرده بود.

خودروهای سنگین
حضور بنز در ایران بسیار ریشه دار بود ، ايران خودرو قبل از آنكه خبري از توليد پيكان باشد در سال 1342 اتوبوس 302 مرسدس بنز را مونتاژ می كرد. در كنار ايران خودرو هم شركت خاور، كاميون بنز را توليد مي كرد. اين شركت تنها در جنگ تحميلی به مدت دو ماه و آن هم به صورت موقت دفترش را در تهران تعطيل می كند. كاميون های توليدی اين شركت يكی از اصلی ترين وسايل حمل نيرو در سال های جنگ تحميلی بوده است؛ خودرو هايی كه به صورت مستقيم يا غيرمستقيم از بنز آلمان تامين شده بود.

اوج تعامل مرسدس بنز به دو دوره تاريخی در ايران بازمی گردد كه يكی پيش از انقلاب و ديگري طی هشت سال دولت اصلاحات است. پيش از انقلاب مرسدس بنز جديد ترين مدل هايش را در ايران توليد می كند و حتی برای افزايش سهم ساخت داخل، 30 درصد از سهام موتور سازی تبريز «ايدم» را می خرد. با اين كار عملاً موتور های بنز در ايران توليد و به بنز آلمان صادر می شدند. بنز قصد داشته با توليدات ايران بازار قاره آسيا و بخشی از آفريقا را تامين كند. مابين سال های 1376 تا 1384 بنز دوباره مدرن ترين محصولاتش را در ايران توليد می كند و برای توليد سواری مرسدس بنز كلاس E و C با شركت ايران خودرو به توافق می رسد.

اين شركت در سال 1382 برای فروش و خدمات پس از فروش بنز هاي سواری شركت ستاره ايران را كه تمام سهامش در اختيار بنز آلمان بود تاسيس مي كند. با توليد مرسدس كلاس E در سال 1385 ساخت بنز سواری در ايران آغاز می شود. اما توليد كلاس C در ايران هيچ گاه عملی نمی شود. در سال 1386 با ايجاد تنش های سياسی بين ايران و آلمان و همچنين بحث كاهش هزينه در دايملر بنز، دفتر اين شركت با تعديل گسترده نيرو در ايران مواجه مي شود و دو طبقه معروف برج سايه كه عملاً مانند سفارتخانه آلمان بخشی از خاك اين كشور محسوب می شد، فروخته می شود. شركت بنز در ادامه سهام ستاره ايران را در مقابل حدود يك ميليون دلار به ايران خودرو می فروشد و با اين كار توليد سواری بنز در ايران كمرنگ و كمرنگ تر می شود.

با بروز تنش بين دو كشور توليد كاميون هايی با ظرفيت بيشتر از 20 تن و سه محور در ايران متوقف می شود. پس از اين اتفاق هر روز حضور بنز در ايران كمرنگ تر مي شود تا آنكه «زچه» مديرعامل بنز از فروش سهام بنز در شركت ايدم تبريز خبر می دهد. وی علت اين كار را زيان ده بودن كارخانه عنوان می كند اما برخی كارشناسان كاهش روابط سياسي را دليل اصلي ماجرا مي دانند. چند ماهي از اين تصميم نمي گذرد كه فروش كاميون بنز به ايران از طرف بنز ممنوع مي شود و پس از آن اين شركت به كارمندانش اعلام مي كند تا پايان سال 2010 دفتر بنز در ايران براي هميشه بسته می شود با تعطيلی دفتر بنز در ايران واردات مستقيم بنز سواری به ايران قطع مي شود و بنز هم به ايران ديگر قطعه نمی فروشد و عملاً تمام خودروهای عمومي ايرانيیمانند آمبولانس و خودروهای پليس و آتش نشانی با مشكل خدمات پس از فروش مواجه می شوند. ايران خودرو ديزل بزرگ ترين شريك تجاری اش را هم از دست می دهد و توليد كاميون های مدرن بنز در اين شركت قطع می شود.

البته در میان سازندگان خودرو های سنگین شرکت های ولوو و اسکانیا سعی کردند پس از بنز تا سال 1390 هم فعالیت خود را در ایران حفظ کنند و چند سال بعد از رفتن بنز هم این شرکت ها در ایران دوام آوردند اما با افزایش تحریم ها این دو شرکت هم با ایران قطع رابطه کردند و تنها شرکت کامیون سازی غربی که با ایران کار می کرد رنو تراکز بود. این شرکت هم فعالیتش را پس از گسترش تحریم ها به صنعت خودرو ،قطع کرد.

شرکت های مرسدس بنز، ولوو ، اسکانیا و رنو تراکز طی چند ماه اخیر مذاکراتی را برای بازگشت یا گسترش فعالیت هایشان در ایران در صورت موفق بودن مذاکرات نهایی انجام داده اند .

خودرو سازان فرانسوی
بررسی های اقتصادنیوز نشان می‌دهد که یکی از اولین شرکت های فرانسوی که کارش را در ایران بسیار کاهش داد سیتروئن شریک پژو بود. بعد از تولید خودرو زانتیا قرار بود مدل صندوقدار سیتروئن سی 4 جایگزین این خودرو شود. اما با افزایش فشارهای سیاسی سیتروئن تقریبا برای حضور در بازار ایران منصرف شده بود . البته دو شرکت دیگر فرانسوی کماکان در کورس رقابت مانند تا اینکه بعد از خرید بخشی از سهام پژو توسط جنرال موتورز و تشدید تحریم ها در سال 1391، پژو ایران را ترک کرد .با این همه این ترک بسیار محتاطانه انجام شد طوری که جای پا برای بازگشت وجود داشته باشد.

در سال 91 ابتدا دفتر پژو در ایران تعطیل شد وپس از آن طی مدت شش ماه مهندسان این شرکت ایران را ترک کردند . با اینکه گفته می شد شرکت جنرال موتورز قول بازار جایگزین را به پژو داده بود اما بازار ایران برای پژو بیش از 10 درصد از کل بازارش را شامل می شد برای همین پس از تعطیلی دفتر پژو در ایران ، این شرکت دست شرکت های زیر مجموعه خود را برای فروش قطعات به ایران ، کمی باز گذاشت .حتی گفته شده پژو قبل از خرید سهامش توسط جنرال موتورز حدود یک سال قطعات پژو 206 را به ایران پیش فروش کرده بود.

طی چند ماه اخیر هم این شرکت مذاکرات گسترده ای را برای آغاز دوباره همکاری با ایران خودرو پس از حصول توافق نهایی انجام داده است.

با رفتن پژو، رنو تنها خودروساز فرانسوی در بازار ایران بود اما در سال 91 نقل انتقال پول پس از تحریم بانکی از ایران به فرانسه غیر ممکن شده بود قیمت مواد اولیه در ایران هم به شدت افزایش یافته بود.

رنو در این سال به دلیل پروژه ایران و زیان های سال های گذشته اعلام 500 میلیون یورو زیان کرد اما چه می شد کرد این شرکت از یک سو سرمایه گذاری بزرگی در ایران برای تندر 90 کرده بود از طرف دیگر خود را تنها شرکت بزرگ غربی حاضر در بازار ایران می دانست که شاید اگر ورق باز می گشت قمار بزرگی را برده بود و بازار ایران از چنگ شریک خانگی خود پژو در آورده بود .

این شرکت به فعالیت های خود ادامه داد تا عملا تحریم های جهانی صنعت خودرو ایران را هم شامل شد .حال اگر رنو با ایران همکاری می کرد دچار تنبیه های شدید مالی می شد از طرفی سرمایه هایش در آمریکا مورد خطر قرار می گرفت از سوی دیگر ادامه همکاری با ایران می توانست نیسان شریکش را هم که در بازار آمریکا دارای بازار بزرگی است به خطر اندازد برای همین در یک تصمیم استراتژیک این شرکت تصمیم گرفت اعلام کند فروش قطعه به ایران را قطع می کند اما با این شگرد همچنان دفترش را در ایران باز نگه داشت و با قطعات موجود در انبارهایش به صورت جیره بندی به تولید ادامه داد به امید آنکه رئیس جمهور جدید ایران یعنی حسن روحانی گره مشکل هسته ای را باز کند امید رنو به بار نشست و پس از توافق اولیه ایران و گروه 5+1، تحریم های صنعت خودرو ایران برداشته شد و دوباره خون تولید به خطوط تولید این شرکت در ایران بازگشت .رنو البته همچنان دست به اعصا منتظر توافق نهایی مانده است و امید دارد بتواند پس از توافق نهایی ، ایران را به پایگاه تولید خود در غرب آسیا تبدیل کند.

خودروسازان آسیایی
هیوندایی یکی از اولین شرکت های تولید کننده ای بود که ایران را ترک کرد این خودرو ساز که دو محصولش را در راین خودرو از خودروسازان زیر مجموعه کرمان خودرو تولید می کرد با شروع اولیه تنش ها بین ایران و جامعه جهانی تصمیم گرفت تولید جدید در ایران نداشته باشد.

شرکت کیا موتورز دیگر شرکت کره ای هم مانند پژو در سال 91 به دلیل تحریم ها همکاری با طرف ایرانی را قطع کرد اما حالا این شرکت امید زیادی دارد پس از برداشته شدن تحریم ها به ایران بازگردد این شرکت در صورت بازگشت احتمالا برنامه گسترده ای برای تولید محصولاتش در ایران دارد.

بر خلاف کیا موتورز، تحریم برای شرکت های چینی یک موقعیت عالی ایجاد کرد تا جای پای خود را در ایران محکم کنند. پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی این خودروسازان بر خلاف انتظار فعالیت خود در ایران را دو چندان کردنند. به خصوص در شرکت سایپا که همکاری با شرکت های چینی به شدت افزایش یافته است .
در میان خودرو سازان ژاپنی سوزوکی تقریبا همکاری اش را با ایران خودرو قطع کرد این شرکت تا پیش از افزایش تحریم ها برنامه تولید نسل جدید گرند ویتارا و تولید مدل کیزاشی را در ایران داشت .

نیسان هم که برنامه گسترده ای برای تولید نیسان تینا و دیگر محصولاتش در پارس خودرو داشت فعالیتش را در سال 91 تعلیق کرد تا نتیجه مذاکرات ایران مشخص شود . مزدا هم رفتار مشابهی را با گروه خودرو سازی بهمن پی گرفت البته شرکت ایسوزو ژاپن دیگر همکار گروه بهمن سعی کرد رابطه اش را با این گروه حفظ کند و پس از توافق لوزان عرضه محصولات جدیدش را توسط گروه بهمن اعلام کرد .

به غیر از هیوندایی که خبری از مذاکراتش با طرف های ایرانی منتشر نشده باقی خودرو سازان ژاپنی و کره ای هم اکنون منتظر نتیجه نهایی مذاکرات هستند .

شرکای احتمالی جدید
در میان خودرو سازان که مدت هاست در ایران حضور نداشته اند یا حضورشان در ایران چندان جدی نبوده می توان به گروه فیات ،فولکس واگن و جنرال موتورز و فورد اشاره کرد.مدتی است که اخباری مبنی بر مذاکراتی منتشر می شود که دو خودروساز بزرگ آمریکایی یعنی فورد و جنرال موتورز با طرف های ایرانی انجام داده اند . البته پس از انقلاب روابط صنایع خودرو سازی آمریکا با ایران قطع و تیره شده بود.

این تیرگی روابط بقدری بود که هر شرکتی که بخشی از آن توسط شرکت های آمریکایی خریده می شد همکاری اش را با ایران قطع می کرد. یک نمونه از این اتفاق ، قطع همکاری دوو با کرمان خودرو پس از خریدش توسط جنرال موتورز بود. با این پیشینه ،درباره حضور این خودرو سازن در ایران اما و اگر های فراوانی وجود دارد .
گذشته از این دو خودرو ساز آمریکایی اخباری منتشر شده که مقامات گروه فیات قصد همکاری گسترده با طرف ایرانی را دارند.

این اخبار می گویند مذاکراتی بین این گروه و مدیران سایپا انجام شده است . پیش از تحریم ها، گروه فیات شامل فیات، ایویکو، آلفا رومئو و لانچیا ، با زامیاد در زمینه ساخت خودرو های سنگین و نیمه سنگین ایویکو و شزکت فیات هم با بن رو که بعدا توسط سایپا خریده شد همکاری می کردند . هم اکنون فیات به غیر از کارخانه هایش در ایتالیا صاحب شرکت کرایسلر ، جیپ و دوج هم در آمریکا است . باتوجه به همکاری فیات با کرایسلر آمریکا همچنان ترید در فعالیت گسترده این شرکت در ایران پس از تحریم ها وجود دارد.

غیر از گروه فیات البته اخباری هم از مذاکرات گروه فولکس واگن با طرف هایشان در ایران شنیده شده است.

شرکت های اصلی گروه فولکس ، که خودرو های سواری با قیمت زیر 40 هزار یورو تولید می کنند شامل شرکت های فولکس واگن ، آئو دی ، اشکودا و سئات می شوند . این شرکت تولیدات فولکس واگن شعبه برزیل خود را قبل از افزایش فشار های به ایران در شرکت بم خودرو انجام می داد البته هم اکنون مشخص نیست گروه فولکس واگن دقیقا قصد دارد با چه شرکتی در ایران همکاری کند اما آنچه بیشتر مشخص شده قصد این شرکت برای حضورش با دو برند خود یعنی فولکس واگن و اشکودا در ایران است .

وارد کنندگان خودرو
به گزارش اقتصادنیوز، تا پیش از اوج گیری تحریم ها و با افزایش واردات خودرو به ایران حتی پورشه و مازراتی هم نمایندگی های مستقیم فروش خود در ایران را به راه انداخته بودند نمایندگی فروش پورشه در ایران چنان موفق بود که مقام دوم در فروش خودرو هایش در خاورمیانه را هم بدست آورده بود این تلاش ها تا جایی ادامه یافت که لامبورگینی و فراری هم تصمیم گرفته بودند نمایندگی مستقیم فروش در ایران تاسیس کنند . حتی خودرو های بسیار لوکس مانند جگوار و بنتلی هم آماده ورود مستقیم به ایران می شدند.

اما تحریم ها سبب شد وارد کنندگان خودرو از ژاپنی گرفته تا اروپایی نمایندگی های خود را از شرکت های طرف قرار دادشان در ایران پس بگیرند این عامل سبب شد در سایت های بیشتر این خودرو سازان نام کشور ایران حذف شود و نمایندگی های سابق این خودرو سازان سعی کنند یا خودرو را از بازار های حاشیه خلیج فارس تامین کنند . یا آنکه نمایندگی هایی در کشورهای اطراف ایران مانند اقلیم کردستان عراق زده و به این طریق قطعات یدکی و خودرو های مورد نیازشان را تامین کنند .
عدم نظارت مستقیم تولید کنندگان خودرو بر روی نمایندگی هایی سابق که اسم نمایندگی رسمی فروش این خودروها را هم در ایران به یدک می کشند سبب شده تا مشکلات زیادی برای مصرف کنندگان این خودرو ها ایجاد شود.

به عنوان نمونه خودروهای شرکت های بزرگ در ایران اکثرا شامل فراخوان های خودرو های معیوب در زمان گارانتی نمی شوند . البته خودرو سازان بزرگ و نمایندگی های سابق این شرکت ها امید دارند با توافق نهایی اوضاع به حالت پیش از تحریم ها باز گردد.