اخذ مالیات از معاملات مکرر مسکن!/معافيت سوداگران مسکن ادامه دارد!

تیتر20 - ضروري است بدانيم ماليات به عنوان يک ابزار براي کنترل فعاليت هاي مخرب، غيرمولد و سوداگرانه، توزيع مجدد درآمدها و برقراري عدالت اجتماعي و همچنين کمک به بخش هاي مولد اقتصادي مورد استفاده قرار مي گيرد. ماليات برسوخت ودودزايي کارخانه ها يک نمونه آن است.يک مثال ديگر ماليات هاي انتخابي است که بر خريد کالاهاي لوکس وضع مي شود تا از اين طريق از ثروتمندان ماليات گرفته شده و صرف اقشار کم درآمد شود. در اين ميان اما -چنانچه بررسي خواهيم کرد- بازار مسکن بيش از همه به ابزار ماليات بر کنترل سوداگري ها و نوسانات و همچنين کمک به اقشار کم درآمد نياز دارد. در ادامه انواع ماليات رايج بر زمين و مسکن در جهان را بررسي کرده و مزاياي آن را برخواهيم شمرد.

مقابله با سوداگران با ماليات بر منفعت سرمايه (capital gain taxation):
مسکن جزو کالاهايي است که سوداگران علاقه زيادي به آن دارند. آنها مدام به خريد و فروش مي پردازند و سودهاي زيادي به جيب مي زنند، در حالي که کار مفيدي هم نکرده اند. آنها در عين حال با خريد و فروش مکرر و افزايش قيمت ها بر اقشار کم درآمد هم فشار وارد مي کنند. به همين خاطر اقتصاددانان انواع تقاضا براي مسکن را به دو نوع مصرفي و سوداگرانه تقسيم کرده و توصيه مي کنند براي کاهش فعاليت هاي سوداگرانه از معاملات مکرر مسکن ماليات اخذ شود. به اين ترتيب که اگر ملک خريداري شده در سال اول پس از خريد فروخته شود 100 درصد منفعت، در سال دوم مثلا 80 درصد و در سال هاي بعد درصد کمتري از منفعت خريد و فروش به عنوان ماليات اخذ مي شود تا انگيزه خريد و فروش مکرر و سوداگري کاهش يابد. اين نوع ماليات که در کشورهاي مختلفي مثل انگليس، ايرلند، فرانسه، کانادا، آمريکا و . . . به شکل هاي مختلف اخذ مي شود در ايران هم پيشنهاد شد اما از هراس اينکه سوداگران بار مالياتي را به دوش مصرف کنندگان منتقل کنند مورد قبول مجلس واقع نشد.

کاهش فشار بر اقشار ضعيف با ماليات بر ارزش زمين(land value taxation):
در شهرهاي بزرگ زمين کمياب تر از مسکن است. همانطور که نمودار زير نشان مي دهد در بسياري از استان ها هزينه هاي ساخت و ساز يک مترمربع زمين مسکوني بسيار کمتر از قيمت يک متر مربع زمين است. بيان ساده موضوع اين است که در مناطق شهري زمين به شدت کمياب مي شود چرا که قابل توليد نيست. در اين شرايط صاحبان آن قدرت بالاي چانه زني و افزايش مداوم قيمت ها و همچنين فعاليت سودجويانه از اين طريق را دارند. اما با اخذ ماليات از زمين آنها مجبور شدند زمين خود را يا بسازند و يا براي ساخت و ساز بفروشند. در اين شرايط هم عرضه مسکن بيشتر شده و قيمت آن کاهش مي يابد و هم هزينه زمين در قيمت تمام شده مسکن کاهش مي يابد. چنانچه وزير راه چندي پيش گفته بود يکي از آرزوهاي دولت ها براي کاهش فشار شديد بر مردم از محل هزينه‌هاي مسکن، حذف قيمت زمين از هزينه مسکن است. البته اين نوع ماليات درقانون وضع شده اما به درستي اجرا و اخذ نمي شود.

ماليات بر خريد املاک گرانقيمت و منبع درآمدي براي ضعفا:
گفتيم که يکي از وظايف دولت دخالت در نحوه توزيع درآمد در جامعه به نفع اقشار ضعيف است. ماليات بر خريد املاک گرانقيمت يک منبع براي درآمد دولت و کمک به تامين مسکن اقشار کم درآمد است. اقتصاددانان مي‌گويند برخي که با انگيزه مصرفي يعني تهيه سرپناه خانه مي خرند بايد از کساني که به انگيزه تفاخر و همچنين ذخيره ثروت خانه مي خرند تفکيک شوند. گروه دوم که يک کالاي لوکس مي خرند بسيار هم علاقه مندند تا هر روز بر ارزش ثروتشان افزوده شود لذا از فعاليت‌هاي سوداگرانه که منجر به افزايش مداوم قيمت‌ها شود حمايت مي کنند.

لذا توصيه ساده اين است که از آنها ماليات اخذ شود تا انگيزه آن‌ها براي اين کار کمتر شود و از طرف ديگر منبع درآمدي براي دولت ايجاد شود تا به تامين مسکن اقشار کم درآمد کمک کند. درحالي که مسکن بيش از30درصد هزينه‌هاي خانواده هاي شهري را به خود اختصاص مي دهد، از محل درآمدهاي اين ماليات دولت ها مي توانند طرح هاي تامين مسکن اقشار کم درآمد را تامين مالي کرده و از فشار کنوني هزينه هاي مسکن بر اقتصاد خانواده ها بکاهند./خراسان