ادعای زمین گیرشدن نظام بانکی در اثر تحریم، اغراق آمیز است!

تیتر20 - سابقه نخستین تحریم‌های آمریکا علیه ایران به سال ۱۹۸۷ میلادی بازمی‌گردد. پس از اعمال اولین تحریم‌ها علیه ایران، در دولت‌های بعدی که در ایالات متحده آمریکا بر سر کار آمدند به نوعی تحریم‌ها علیه ایران ادامه یافت تا در ادامه این سناریوی تحریم‌، نوبت به بانک‌ها رسید که برای نخستین بار در دی ماه سال ۸۵ آمریکا بانک ایرانی سپه را با ذکر اتهام‌هایی نظیر ارتباط با یک موسسه‌ مرتبط با فناوری موشکی در کره شمالی مورد تحریم‌های یک جانبه قرار داد و پس از آن در مهرماه ۸۷ وزارت خزانه‌داری آمریکا سه بانک ملی، ملت و صادرات را مشمول چنین تحریم‌هایی قرار داد.

این پروسه همچنان ادامه داشت تا در جریان مذاکرات و توافق ایران با کشورهای موسوم به 5+1 برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام، ایران به تدریج از تحریم ها خارج شد اما در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا رسماً از برجام خارج و بازگشت تحریم‌ها به صورت گذشته را اعلام کرد.

وی ضمن اعلام خروج واشنگتن از توافق ۲۳ تیر ۱۳۹۴ بین شش قدرت جهانی عضو گروه ۱+۵ با ایران، طی دومرحله بازگشت تحریم ها را کلید زد که درنهایت روز دوشنبه ۱۴ آبان ۱۳۹۷ (۵ نوامبر ۲۰۱۸)، رسماً آغاز دور جدید تحریم‌های جمهوری اسلامی ایران را اعلام کرد، تحریم های تازه که عمدتا بر بخش نفت و انرژی و سیستم بانکی ایران متمرکز شده به گفته کارشناسان بسیار گسترده تر از تحریم‌های پیشین است.

همچنین شبکه بانکی سوئیفت، ستون فقرات تبادلات مالی جهان، روز دوشنبه ۱۴ آبان ۱۳۹۷ گفت که خدمات بانکی خود را به چندین بانک ایران، پس از بازگشت تحریم ها علیه ایران از سوی امریکا، به حالت تعلیق درآورده است.

در خصوص دور تازه تحریم های نظام بانکی، آثار و تبعات آن بر شبکه بانکی کشور و راهکارهای بانکها برای کم اثر کردن این تحریم ها گفت و گویی داشته ایم با مهدی رضائی، از کارشناسان باسابقه امور بانکی در بانک سپه که در ذیل می خوانید:

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

به عنوان نخستین سوال بفرمایید به نظر شما بازگشت تحریم ها چه آثار و تبعاتی بر سیستم بانکی کشور دارد؟

در مقدمه باید بگویم بر اساس روزشماری که وزارت خارجه امریکا برای تحریم های 5 نوامبر ایران در سایت خود اعلام کرده بود، نظام بانکی جنبه های عملی این تبعات را از حدود یک هفته گذشته احساس کرده بود و البته برای رویارویی با این تحریم ها، اقدامات پیش آمادگی نیز در نظام بانکی پیش بینی و صورت گرفته بود.

به عنوان مثال اگر موضوع را معطوف به بانکهای دولتی کنیم حجم عمده ای از مراودات بانکهای دولتی با موسسات و بانکهای چینی ست که طیف وسیعی از فعالیتهای ارزی از طریق آن‌ها را در بعد از برجام شروع کرده بودند. البته موارد متعدد دیگری نظیر بانکها و موسسات در کشورهایی نظیر هند و یا ترکیه هم بوده اما حجم وسیعی از فعالیتهای ارزی بانکهای ایرانی بعد از برجام با بانکها و موسسات چینی بوده است. که البته یک هفته پیش از شروع رسمی تحریمهای تازه، این بانک ها عملا قبل از محدودیت رسمی سوییفت، از ارایه خدمات به بانکهای ایرانی را در بستر سوییفت امتناع کردند.

در چنین شرایطی اقدام عملی بانکها چه بوده است؟

در گام نخست کلیه فعالیت های در دست اقدام توسط واحدهای ارزی و شعب باید تعیین تکلیف شوند چرا که عملا امکان فعالیت ارزی بانک‌های ایرانی حتی چندروز پیش از 5 نوامبر نیز بسیار محدود شده بود.

اگرچه ممکن است بتوان با محدودیتهایی به طور واسطه ای با بعضی از شرکای تجاری نظیر بانکها و موسساتی در هند یا چین برخی موارد ناتمام را به سرانجام رساند، اما تفاوت تحریم ها در این دوره با دوره های قبلی در اینست که بسیار هدفمند و هوشمند انجام شده است. جالب است که در لیست تحریم های جدید حتی اسامی برخی مدیران عامل بانک ها و نهادهای اقتصادی ویا مقر فعالیت های آن‌ها نیز درج شده است.

امریکا مدعی است که تحریم های جدید دارای بیشترین فشار اقتصادی است که تاکنون بر ایران وارد شده؛ شما در نظام بانکی کشور تاثیر آن را چطور ارزیابی می کنید؟

واقعیت این است که این بار حجم بنگاهها، نهادها و کسب و کارها و جزئیات مرتبط با آن‌ها که در تحریم ها مورد هدف قرار گرفته بسیار بالاست.

در تحریم های گذشته که به عنوان مثال برای نخستین بار بانک سپه مورد تحریم وزارت خزانه داری آمریکا قرار گرفت گاهی این امکان وجود داشت که با همکاری شعب خارجی سایر بانکهاُ برخی فعالیت‌های ارزی صورت گیرد و راههای برای دورزدن تحریم ها متصور بود، اما در این دوره دامنه تحریم ها چنان فراگیر و گسترده است که تمهید روشهای جایگزین امری پیچیده است.

در چنین شرایطی نخست و بیشتر از همه، کسب و کارهایی دچار مشکل می شوند که مبادلات بین المللی داشته و در این حوزه مشتری سیستم بانکی کشور بوده اند.

حال اگر از منظر این کسب و کارها به موضوع نگاه کنیم، در چنین شرایطی این دسته از فعالین اقتصادی به عنوان آلترناتیو باید به صرافی ها مراجعه کنند، در شرایط تحریم که قطعا بانک ها روزهای سختی پیش رو خواهند داشت و سایر کارگزاری ها و صرافی ها نیز البته به راحتی قبل نخواهند بود، در نهایت این بخش از صاحبین کسب و کار هستند که بیشترآسیب و تبعات تحریم ها را متحمل خواهند شد.

چرا که بحث افزایش هزینه ها از یک سو و موضوع گارانتی و ضریب اطمینان معاملات از سوی دیگر چالش های عمده بر سر راه مبادلات و قراردادهای تجاری بین المللی خواهد بود. بنابر این نخستین تاثیر تحریم را بر کسب و کارها و آن دسته از مشتریان بانکی خواهیم دید که در مدت اخیر قراردادهای جاری در بانکها داشته اند. پیش بینی می شود مشکلاتی در تامین کالا و تجهیزات بروز خواهد کرد و در فضای کسب و کار نیز شاهد فشار و فضای انقباضی شدیدی خواهیم بود.

آیا به نظر شما این ادعا که برخی مطرح می کنند تحریمهای جدید، نظام بانکی و مالی کشور را زمین گیر خواهد کرد، ادعای درستی است؟

خیر، به نظر من با در نظرگرفتن همه این موارد و حتی بیشتر، اصلا آنطور که عده ای مدعی هستند منجر به زمین گیر شدن یا فلج شدن نظام بانکی نخواهد شد، چرا که فعالیت بانک‌ها فقط محدود به عملیات ارزی نیست.

در حوزه ریالی مادامی که فعالیت های بانکی در چارچوب مبادلات داخلی و اجرای پروژه های تامین مالی ریالی است که اساسا هیچ مشکلی نیست و کسب و کارهایی که نیازمند به تامین مالی در حوزه ریالی هستند همچنان بدون ایجاد مسئله ای می توانند از خدمات بانکی بهره ببرند. بانک نیز در همین چارچوب پیش بینی هایی برای درآمد خود دارد.

این ادعا به هیچ وجه ادعای درستی نیست که تحریم ها حتی در این مرحله با وجود گستردگی می تواند منجر به زمین گیر شدن سیستم مالی و نظام بانکی در کشور شود، قطعا در بخش درآمدها و مبادلات ارزی مشکلاتی جدی ایجاد خواهد کرد اما این مطلقا به معنای زمین گیر شدن سیتم بانکی در نتیجه تحریم ها نیست. قعطا تاثیراتی در زمینه بهای تمام شده کالا و خدمات خواهد داشت اما ادعای زمین گیر شدن نظام بانکی بیشتر یک اغراق است تا یک پیش بینی واقع گرایانه.

بی شک باید باید به دنبال راهی برای حل مسائل باشیم اما طرح چنین ادعاهایی بیشتر اغراق آمیز است تا تلاش برای دستیابی به راههای برون رفت از مشکلات. / سارا دلیریان

برچسب ها: تحریم های جدید آمریکا تحریم نظام بانکی تحریمهای 13آبان بانک سپه تحریم ایران تحریم اقتصادی تحریم بانکی عاقبت تحریم ایران وضعیت تحریم ایران تحریم ایران از کی شروع شد اخبار جدید تحریم ایران موارد تحریم ایران

ارسال نظرات

آخرین اخبار

پربازدید ها

موضوعات روز