نحوه تربیت کودکان بی سرپرست

تیتر20- کودکان بی سرپرست به کودکانی اطلاق می شود که به علل گوناگون از حمایت و نگهداری خانواده محروم بوده اند و امکان زندگی در محیط خانواده را ندارند .خانواده هایی که به طور موقتی یا دائم سرپرست خود را از دست داده اند و از حمایت های مالی وخدماتی وتوانایی امرارمعاش وگذران زندگی به علت وجود مشکلات اقتصادی اجتماعی محروم اند. این کودکان در مراکز شبانه روزی خوابگاه پرورشگاه مهدکودک و شیرخوارگاهها نگهداری می شوند.

کودکان بی سرپرست و بدسرپرست بیش از کودکان دیگر به خدمات روانشناختی و روانشناسی نیاز دارند. بسياري از احساسات در این کودکان اسیب دیده و دچار مشکل شده است. آنها حس خشم و فقدان را بطور جدی تجربه می کنند و مستعد انواع بزهکاری هستند، به همین جهت درصورتی که مشکلات کودکان درمان نشود آسیب ها از خانواده به جامعه کشیده می شود.

مشکلات کودکان بی سرپرست:
از مشکلات و بحران هایی که فقدان والدین یا کودکان بدسرپرست احتمال می رود از خود نشان میدهند :
- افسردگی
- وابستگی دلهره آمیز
- ترس
- گریه های شبانه
- شب ادراری

- عدم اعتماد به نفس
- وابستگی های پی درپی به اشخاص گوناگون
- توانایی ضعیف برای برقراری با محیط اجتماعی

روش رفتار با کودکان بی سرپرست که بعنوان فرزندخواندگی گرفته میشوند:
هنگامی که کودکی را به فرزندخواندگی خود در می آوریم چه اصول رفتاری باید در پیش بگیریم بعضی باورهای متداول در این زمینه وجود دارند که سبب آسیب به روح و روان فرزندتان خواهد شد بعضی باورهای اشتباه در این زمینه وجود دارند که باید کنار بگذارید تا بتوانید به راحتی در کنار فرزندخوانده تان زندگی کنید.

کودکان گرچه از نظر ظاهری امکان دارد مثل والدین تنی شان شوند، ولی کاملا شبیه والدین تنی شان نمی شوند و عوامل تربیتی نقش مهمی در شکل گیری شخصیتشان دارند.

والدینی که کودکی را به فرزندخواندگی قبول می کنند، امکان دارد بخاطر وضعیت خاص این کودکان دچار خطاهایی شوند، البته همهٔ والدین امکان دارد اشتباه کنند و این طبیعی است؛ ولی درصورتی که شما میخواهید از شکل گیری و تشدید مشکلات رفتاری این کودکان پیشگیری کنید، بهتر است مواظب این اشتباهات باشید. این اشتباهات عبارت اند از:

۱. محبت افراطی بخاطر ترحم نسبت به وضعیت خاص این کودکان یا بخاطر اینکه بعد سالها صاحب فرزند شدید که نهایتاً منجر به تربیت کودکی لوس می شود.

۲. رعایت نکردن مرز و حریم شخصی بخاطر نگرانی نسبت به احساس مسئولیت افراطی یا دلبستگی شدید به کودک.

۳. پنهان کردن واقعیت فرزندخواندگی از کودک یا دیگران بخاطر ترس از عکس العمل های احتمالی یا ترس ازدست دادن کودک. با کودک خود دربارهٔ فرزندخواندگی صحبت کنید : بیان حقیقت فرزندخواندگی، دشوارترین چالش والدین است. برای بسیاری این سوال مطرح است که در چه سنی باید این حقیقت را گفت؟

تحقيقات نشان می دهد که مسئله فرزندخواندگی را بهتر است با نمایش انیمیشن های مرتبط یا خواندن قصه هایی در این زمینه، از سنین پائین یعنی پیش از مدرسه آغاز کنید تا ذهن کودک فراهم شود و در حدود هفت تا ده سالگی این مسأله را کامل بیان کنید. هرچه سن افزایش یابد، سؤالات بچه ها پیچیده تر و سازگاری آنان دشوارتر خواهد شد.

4- مانع دیدار کودک با والدین اصلی میشوند

روش رفتار مربیان و معلمان با کودکان بی سرپرست:
کودکان بی سرپرست با مشکلات فراوانی رو به رو هستند. سختی های این کودکان نداشتن احساس امنیت و برطرف نشدن نیازهای آنهاست کودکانی که در مراکز شبانه روزی هستند به علت جابجایی های مکرر از خانه به خانه دیگر و از خانه به شبانه روزی و از شبانه روزی به خانه تغيير سیاست های مرکز مراقبت، تغيير کارمندان امکانات رفاهی و تفریحی احساس بی ثباتی می کنند. کمبود اعتماد به نفس و عدم بیان مشکلات با فرد مناسب و عدم مورد علاقه بودن از ديگر کمبودها و مشکلات روحی رفتاری این کودکان می باشد.

 وجود خشونت رفتاری و بدنی در بین آن ها کمبود امکانات و سلیقه های مختلف آن ها احساس محرومیت از خانه و خانواده سبب پیدایش خشونت در بین آنها شده است. با وجود یکسان بودن مدرسه کودکان عادی و شبانه روزی این بچه ها در محیط مدرسه و کلاس درس در انزوا هستند این بچه ها از وضعیت درسی پائین تری نسبت به کودکان عادی برخوردارند زیرا رسیدگی زیاد والدین به وضعیت تحصیلی فرزندانشان سبب شده از موقعیت مناسب تری بهره مند باشند ولی این فرزندان از چنين نعمتی محرومند.

با این کودکان نباید طوری رفتار کرد که حس ترحم، دلسوزی و تبعیض شما را متوجه شوند. باید طوری رفتار کرد که کودک متوجه خلأ والدینش نشود. به عنوان مثال توجه و مهربانی بیش از حد ، خریدن اسباب بازی های گوناگون، ابراز علاقه و محبّت بی اندازه، تفاوت گذاشتن بین وی و دیگر بچه ها و .. بیش از آنکه کودک را خوشحال کند می تواند لطمات بدی بر روحیه او بگذارد.

به طور کلی وظایفی که کارکنان مدرسه در قبال بچه ها بی سرپرست دارند، به شرح ذیل است:
1- برقراری رابطه مطلوب و دوستانه با کودک:کارکنان مدرسه باید در این باره اهتمام زيادي داشته باشند، برای این که کودکان شبانه روزی اکثراً احساس تنهایی و بی حمایتی می کنند و کارکنان شبانه روزی ها گرفتارتر از آن هستند که با آنها صحبت کنند.

2- استعدادیابی کودکان و نوجوانان و سوق دادن آنها بسوی زمینه های مورد علاقه شان.

3- ایجاد حس مسوولیت، اطاعت از مقررات اجتماعی و ایجاد نظم.

4- آموزش مهارت های اجتماعی: مربی پرورشی و مشاور مدرسه در مورد دوست یابی، برقراری رابطه با اشخاص گوناگون اعم از همسالان، اولیای مدرسه و افراد اجتماع، توانایی نه گفتن به پیشنهادهای زیان آور، آموزش های لازم را بدهند و تمهیداتی فراهم کنند که رفتارهای فرد به معیارها و هنجارهای زندگی اشخاص معمولی نزدیک شود.

5- ایجاد موقعیت و جایگاه اجتماعی برای کودکان و نوجوانان شبانه روزی در مدرسه: کارکنان مدرسه به فراخور وضعیت دانش آموز، مسئولیت های مختلفی را به این دانش آموزان بسپارند و آنها را درگیر فعالیت های سازنده نمایند، به طوری که وجهه مناسبی در بین همسالان پیدا کنند.

6- بررسی معاشرت ها و دوستی ها: وجود ارتباطات و دوستی های مناسب میتواند کاربردی بسیار مفید برای آنها داشته باشد. در دوستی فرزندان شبانه روزی با افراد طبقه اجتماعی- اقتصادی بالا، احتیاط شود، زیرا این امر منجر به مقایسه و حس محرومیت و ناکامی می شود./ بیتوته