نقش آفرینی بانک توسعه تعاون در اعطای تسهیلات موضوع بند الف تبصره 18

تیتر20 - مطابق بند (الف) تبصره(۱۸) قانون بودجه سال ۱۳۹۷ کل کشور، مقرر شد:  با هدف اجرای برنامه اشتغال گسترده و مولد با تأکید بر اشتغال جوانان، دانش‌آموختگان دانشگاهی، زنان و اشتغال حمایتی، به دولت اجازه داده می‌شود بیست‌درصد (۲۰%) از اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای این قانون در قالب کمکهای فنی و اعتباری، یارانه سود تسهیلات و کمکهای بلاعوض با ترکیب منابع موضوع ماده(۵۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت(۲) و همچنین تسهیلات بانکی برای حمایت از طرحهای تولیدی اشتغال‌زا با اولویت بازسازی و نوسازی صنایع، تکمیل و راه‌اندازی طرحهای کشاورزی، صنعتی و معدنی نیمه‌تمام بخش خصوصی با پیشرفت فیزیکی بالای شصت‌درصد (۶۰%)، اجرای طرح (پروژه)‌های صنایع کوچک و حمایت از خوشه‌های صنعتی، بافتهای فرسوده و طرحهای حمل و نقل عمومی و ریلی، کارورزی جوانان و طرحهای اشتغال‌زایی مناطق مرزی نظیر کوله‌بران، گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی هزینه نماید. 

در همین راستا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز اجازه داده شد تا از طریق بانک های عامل، معادل منابع موضوع بند (الف) و این جزء به طرحهای توسعه تولید و اشتغال موضوع این حکم، تسهیلات اعطاء نماید. 

ساز و کارهای اجرایی و نظارتی این بند مطابق آیین‌نامه اجرایی با پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور و با همکاری وزارتخانه‌های تعاون،کار و رفاه اجتماعی، صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصادی و دارایی، کشور و جهاد کشاورزی و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تهیه و به تصویب هیئت وزیران رسیده است.» 

در اجرای جزء یادشده ، سازمان برنامه و بودجه کشور متن تفاهم شده را که با همکاری وزارتخانه‌های تعاون، کار و رفاه اجتماعی، صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصادی و دارایی، کشور و جهاد کشاورزی و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و صندوق توسعه ملی تنظیم شده بود را جهت طرح و بررسی در کمیسیون اقتصاد مورد رسیدگی قرار گرفت و متن نهایی جهت تصویب به هیئت وزیران ارسال گردید و نهایتاً در هیئت وزیران در جلسه بیست و چهارم تیر ۱۳۹۷ به تصویب رسید.

 به منظور اجراي كردن بند «الف» تبصره (۱۸) قانون بودجه سال ۱۳۹۷ كل كشور و آيين‌نامه اجرايي آن، در هفت حوزه زير تفاهم‌نامه همكاري مشترك في مابين معاون محترم رييس جمهور و رييس سازمان برنامه و بودجه كشور و بالاترين مقام دستگاه اجرايي ذيربط امضا شده است كه برنامه‌هاي آن عبارتند از:

  برنامه توليد و اشتغال حوزه ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري

 برنامه توليد و اشتغال حوزه سياست‌هاي فعال بازار كار

 برنامه توليد و اشتغال حوزه شركت‌هاي دانش‌بنيان

 برنامه توليد و اشتغال حوزه بافت فرسوده شهري

 برنامه توليد و اشتغال حوزه كشاورزي

 برنامه توليد و اشتغال حوزه صنعت و معدن

 برنامه توليد و اشتغال حوزه فرهنگ و هنر

خلاصه اطلاعات برنامه‌هاي مذكور از نظر تعداد اشتغال و منابع و تسهيلات مالي موردنياز براي انجام برنامه از محل منابع بانكي و منابع صندوق توسعه ملي، كمك‌هاي بلاعوض، يارانه نرخ سود تسهيلات و وجوه اداره شده به شرح جدول زير است.

 

برنامه‌هاي اشتغال حوزه كسب‌وكارهاي صنعتي و معدني از چهار طرح «تسهيلات برنامه تكميل طرح‌هاي نيمه‌تمام»، «تسهيلات برنامه بازسازي و نوسازي»، «تأمين سرمايه گردش واحدها» و «توسعه خوشه‌هاي صنعتي و خدمات كلينيكي» تشكيل شده است.

 درنتيجه اجراي طرح‌هاي فوق، مجموعاً ۲۷۰ هزار فرصت شغلي ايجاد خواهد شد كه براي تحقق آن‌ها حدود ۱۰۰ هزار ميليارد ريال تسهيلات از محل منابع بانكي و حدود ۱۰۰ هزار ميليارد ريال تسهيلات از محل صندوق توسعه ملي در نظر گرفته‌شده است. 

همچنين، حدود ۴۶۶ ميليارد ريال كمك‌هاي فني و اعتباري براي توسعه خوشه‌هاي صنعتي و خدمات كلينيكي در نظر گرفته‌شده است. افزون بر اين، حدود ۱۰۲۱۱ ميليارد ريال يارانه سود تسهيلات به سه برنامه اول اختصاص مي‌يابد. همان‌طور كه اهداف كمي برنامه نشان مي‌دهد، متوسط مبلغ تسهيلات موردنياز براي هر شغل در برنامه تكميل طرح‌هاي نيمه‌تمام و برنامه بازسازي و نوسازي به ترتيب حدود ۳۱۰ و ۱۳۰ ميليون تومان است. 

در این میان بانک توسعه تعاون نیز برابر وظایف حرفه ای و مسئولیت ها و تکالیف تعریف شده قانونی  در ارتقای توليد و اشتغال صنعت و معدن از طریق انعقاد قرارداد عاملیت با وزارت صنعت، معدن و تجارت عهده دار نقش آفرینی جدی در این عرصه شده  است  به نحوی که بر اساس قرارداد مذکور مقرر است بانک توسعه تعاون به میزان 20000 میلیارد ریال به معرفی شدگان وزارت صنعت، معدن و تجارت تسهیلات اعطا نماید.

 11000 میلیارد ریال تسهیلات در راستای سرمایه ثابت می باشد و 9000 میلیارد ریال جهت سرمایه در گردش پرداخت می شود. این تسهیلات از محل ادغام منابع داخلی بانک و منابع سپرده گذاری صندوق توسعه ملی قابل پرداخت است. همچنین به میزان 825 میلیارد ریال تخصیصی از سوی سازمان برنامه و بودجه، توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت به حساب بانک واریز می گردد که بانک از آن به عنوان یارانه سود تسهیلات، در ترجیحی نمودن سود تسهیلات بهره جویی می نماید.

متقاضیان از سوی وزارت صنعت از طریق سامانه بهین یاب به بانک توسعه تعاون معرفی می شوند. بانک نیز به بررسی پرونده معرفی شدگان پرداخته و در صورت تصویب، نسبت به عقد قرارداد و پرداخت تسهیلات اقدام می نماید.

پرداخت تسهیلات به متقاضیان بخش صنعت در سه بخش تکمیل طرحهای نیمه تمام صنعتی و معدنی با پیشرفت فیزیکی بالای 60 درصد، توسعه واحدهای موجود (بازسازی و نوسازی) و تامین سرمایه در گردش انجام می شود. طول مدت قرارداد برای تامین سرمایه ثابت؛ حداکثر یکسال تنفس و حداکثر پنج سال بازپرداخت با اقساط ماهانه می باشد و سقف زمانی تسهیلات سرمایه در گردش یک سال است.

اعطای تسهیلات به صورت تلفیقی (50% از محل منابع داخلی بانک با نرخ سود 18%  و 50% از محل منابع صندوق توسعه ملی با نرخ سود 12% تا 16% بر حسب نوع منطقه) خواهد بود.

مقرر است در پایان این طرح، بانک توسعه تعاون در بخش صنعت و معدن به میزان 20000 میلیارد ریال تسهیلات اعطا نماید. این بانک در سال جاری تا کنون  33830 میلیارد ریال به بخش صنعت و معدن تسهیلات اعطا نموده که 1423 میلیارد ریال در طرحهای مرتبط با بند الف تبصره 18 می باشد.

هدف از اجراي برنامه‌هاي اشتغال بخش كشاورزي و فعاليت‌هاي مرتبط (وابسته)، افزايش توليد و ايجاد ۴۹ هزار فرصت شغلي جديد از طريق «برنامه توليد و ايجاد فرصت‏هاي شغلي بر مبناي رسته فعاليت‌هاي اولويت‏دار بخش كشاورزي»،  «برنامه ارتقاي توان توليد ملي و تثبيت اشتغال در قالب بازسازي، نوسازي و سرمايه در گردش واحدها» و «پروژه ارتقاي معيشت مناطق مرزي عموماً از طريق توسعه باغات در استان‌هاي مرزي» است. 

شايان ذكر است، برنامه توليد و ايجاد فرصت‏هاي شغلي بر مبناي رسته فعاليت‌هاي اولويت‏دار بخش كشاورزي، در ۱۰ رسته «محصولات گلخانه»، «شيلات و آبزيان»، «گياهان دارويي»، «صنايع تبديلي و تكميلي»، «محصولات دامي»، «خدمات دامپزشكي و گياه‌پزشكي»، «خدمات فني و مشاوره‌اي مرتبط با كشاورزي»، «ساماندهي كسب‌وكارهاي نوپا و دانش‌بنيان مرتبط با كشاورزي»، «خدمات مكانيزاسيون و مدرن‏سازي كشاورزي» و «خدمات توسعه كسب‌وكارهاي بازرگاني» انجام خواهد شد.

 منابع مالي در نظر گرفته شده براي «برنامه توليد و ايجاد فرصت‏ هاي شغلي بر مبناي رسته فعاليت‌هاي اولويت‏دار بخش كشاورزي» عبارتند از: ۵۶۱۴۲ ميليارد ريال تسهيلات از محل تركيب منابع صندوق توسعه ملي و نظام بانكي به نسبت مساوي در چارچوب تبصره (۱۸) قانون بودجه سال ۱۳۹۷ كل كشور و ۵۷۲۱ ميليارد ريال يارانه نرخ سود تسهيلات در چارچوب تبصره (۱۸) قانون بودجه سال ۱۳۹۷ كل كشور.

 قابل توجه است، متوسط سرانه تسهيلات بانكي به ازاي هر شغل حدود ۱۱۵ ميليون تومان و با فرض ۱۵ درصد آورده متقاضيان بخش خصوصي و تعاوني، متوسط سرمايه‌گذاري به ازاي هر شغل حدود ۱۳۵ ميليون تومان است. با توجه به اين‌كه متوسط سرمايه‌گذاري براي ايجاد هر شغل در طرح‌هاي برنامه اشتغال فراگير بانك كشاورزي حدود ۱۱۴ ميليون تومان بوده است و در شش‌ماهه اول تورم بالايي در خصوص كالاهاي سرمايه‌اي وجود داشته است، بنابراين رقم ۱۳۵ ميليون تومان سرمايه‌گذاري براي ايجاد هر شغل در بخش كشاورزي منطقي است.در این میان بانک توسعه تعاون نیز برابر وظایف حرفه ای و مسئولیت ها و تکالیف تعر یف شده در ارتقای تولید و اشتغال کشاورزی از طریق انعقاد قرارداد عاملیت با وزارت وزارت جهاد کشاورزی عهده دار نقش آفرینی جدی در این عرصه شده  است  به نحوی که بر اساس قرارداد مذکور مقرر است  بانک توسعه تعاون بر اساس قرارداد عاملیت و در اجرای بند الف تبصره 18 قانون بودجه، 11534 میلیارد ریال از سوی این بانک به معرفی شدگان بخش کشاورزی قابل پرداخت است که در این راستا 7517 میلیارد ریال از محل منابع داخلی با 4017 میلیارد ریال منابع صندوق توسعه ملی ادغام گردیده و جهت اعطای تسهیلات بکار گرفته می شوند. 

همچنین به میزان 886 میلیارد ریال یارانه تخصیصی از سوی سامان برنامه و بودجه، توسط وزارت جهاد کشاورزی به حساب بانک واریز می گردد تا بانک جهت ترجیحی نمودن سود تسهیلات، در چرخه تسهیلات  بهره برداری نماید. 

اعطای تسهیلات به صورت تلفیقی (50% از محل منابع داخلی بانک با نرخ سود 18%  و 50% از محل منابع صندوق توسعه ملی با نرخ سود 10% تا 16% بر حسب نوع منطقه) می باشد.

متقاضیان بخش در سامانه سیتا ثبت نام نموده و درخواست آنها به مدیریت جهاد کشاورزی ارجاع می شود . طرحهای درخواست تسهیلات تا سقف 100 میلیارد ریال مستقیما از سوی استان و از طریق سامانه سیتا به بانک معرفی می شود و درخواست بالای 100 میلیارد ریال توسط وزارت جهاد کشاورزی از طریق سامانه به بانک ارسال می گردد.

طول دوران تامین مالی همه برنامه های تسهیلاتی بخش کشاورزی (به استثنای تامین سرمایه در گردش که یکساله است) به طور متوسط 6 سال (مشتمل بر یکسال دوره ساخت و تنفس و پنج سال بازپرداخت) می باشد، پروژه ارتقای معیشت مناطق مرزی شامل حداکثر 5 سال دوران تنفس و حداکثر 5 سال دوره بازپرداخ ت می باشد.

بانک توسعه تعاون در بخش کشاورزی متعهد گردیده در پایان طرح به میزان 11534 میلیارد ریال تسهیلات اعطا نماید. این بانک در سال جاری 12290 میلیارد ریال به بخش کشاورزی تسهیلات اعطا نموده که 879 میلیارد ریال در طرحهای مرتبط با بند الف تبصره 18 می باشد.

برنامه‌هاي توليد و اشتغال حوزه ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري شامل زيربرنامه‌هاي «توسعه زيرساخت‌هاي اقامتي (هتل)»، «فعاليت‌ها و كسب‌وكارهاي گردشگري»، «سرمايه‌گذاري»، «تبديل اماكن مسكوني به كاربري هتل‌آپارتمان»، «توسعه زيرساخت‌ها براي توليد سفر و گردشگري الكترونيك»، «توسعه توليد صنايع‌دستي» و «توسعه بازرگاني صنايع‌دستي» است.

 درصورت اجراي طرح هاي فوق درمجموع، حدود ۱۲۲ هزار فرصت شغلي مستقيم درنتيجه اجراي ۵۳۳۹ پروژه از محل منابع تبصره (۱۸) قانون بودجه ۱۳۹۷ در چارچوب برنامه‌هاي اشتغال فعاليت‌هاي ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري در مناطق شهري ايجاد خواهد شد. 

شايان ذكر است، برنامه‌هاي اشتغال ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري مناطق روستايي از محل تسهيلات قانون ايجاد اشتغال پايدار در مناطق روستايي و عشايري تأمين مي‌گردد. براي اجراي پروژه‌هاي ذكرشده، درمجموع، حدود ۶۸۹۲۴ ميليارد ريال تسهيلات بانكي، ۶۵۷ ميليارد ريال اعتبار دولتي براي پرداخت يارانه سود تسهيلات بانكي، كمك‌هاي فني و اعتباري و كمك‌هاي بلاعوض نياز است كه با احتساب ۳۶۸۸۰ ميليارد ريال آورده متقاضيان، متوسط سرمايه‌گذاري به ازاي هر فرصت شغلي حدود ۸۶ ميليون تومان برآورد مي‌شود. در این میان بانک توسعه تعاون نیز برابر وظایف حرفه ای و مسئولیت ها و تکالیف تعر یف شده قانونی در ارتقای تولید و اشتغال میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری  از طریق تفاهم با وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری  عهده دار نقش آفرینی جدی در این عرصه شده  است  به نحوی که بر اساس قرارداد مذکور مقرر است با ادغام 1500 میلیارد ریال منابع داخلی بانک و 1500 میلیارد ریال منابع صندوق توسعه ملی، در مجموع 3000 میلیارد ریال به معرفی شدگان وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از طریق  بانک توسعه تعاون قابل پرداخت است.

اعطای تسهیلات به صورت تلفیقی (50% از محل منابع داخلی بانک با نرخ سود 18%  و 50% از محل منابع صندوق توسعه ملی با نرخ سود 10% تا 14% بر حسب نوع منطقه) می باشد. 

طول دوران تامین مالی برای تامین سرمایه ثابت حداکثر 7 سال (حداکثر 2 سال جهت ساخت و تنفس و حداکثر 5 سال جهت بازپرداخت) می باشد

مقرر است بانک توسعه تعاون در پایان طرح، در بخش میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به میزان 3000 میلیارد ریال تسهیلات اعطا نماید. این بانک در سال جاری تا کنون در این بخش به میزان 73 میلیارد ریال تسهیلات مرتبط با بند الف تبصره 18 پرداخت نموده است.