ضرر هنگفت شرکت‌های هواپیمایی از شیوع کرونا

تیتر20- تأثیر کرونا بر صنعت هوایی کشور چگونه بوده و کدام فرودگاه‌ها بیشتر از این شرایط متضرر شده اند؟ بیشترین پروازهایی که در این مدت لغو یا کاهش داشته، مربوط به کدام استان‌ها است؟ سیاوش امیرمکری، مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی به این پرسش‌ها و سؤالات دیگر در مورد وضعیت پروازها پاسخ داده است.

شیوع کرونا شاید تأثیر کمتری برپروازهای پرتقاضا داشته باشد اما پروازهای هفتگی یا بین استانی چقدر از این شرایط متضرر شده است؟

در زمان اوج شیوع کرونا در ابتدای سال 99 پرواز‌های مسافری بیش از 80 درصد کاهش یافت و اما با کمتر شدن بیماری و افزایش پروازها در برخی از فرودگاه‌های بزرگ مانند مهرآباد، مشهد و اصفهان، ترافیک آنها به حدود 60 درصد از میزان نشست و برخاست سال گذشته بازگشتند اما متأسفانه با شیوع مجدد این بیماری، شاهد کاهش ترافیک در سفرهای داخلی هستیم.

در فرودگاه مهرآباد نشست و برخاست هواپیماها در سه ماهه ابتدای سال 99 نسبت به مدت مشابه سال قبل 41 درصد کاهش، اعزام و پذیرش مسافر 53 درصد کاهش و ارسال و پذیرش بار و پست 55 درصد کاهش دارد. در فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد مشهد میزان نشست و برخاست هواپیما در سه ماهه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل 66 درصد کاهش، اعزام و پذیرش مسافر 75 درصد کاهش و ارسال و پذیرش بار و پست 80 درصد کاهش داشته است.

همچنین در فرودگاه شیراز نشست و برخاست هواپیماها 54 درصد کاهش، اعزام و پذیرش مسافر 61 درصد کاهش و ارسال و پذیرش بار و پست 69 درصد کاهش داشته است.در فرودگاه امام خمینی(ره) در سه ماهه ابتدایی امسال میزان نشست و برخاست هواپیماها 89 درصد کاهش، اعزام و پذیرش مسافر 96 درصد کاهش و ارسال و پذیرش بار و پست نیز 81 درصد کاهش داشته است.

اما بیشترین سهم نشست و برخاست فرودگاه‌ها در خردادماه 1399 مربوط به فرودگاه مهرآباد با 35.52 درصد است.

از سوی دیگر، در روند عادی بهره‌برداری از فرودگاه‌های کشور، افزایش رشد سالانه حداقل در حدود 5 درصد پیش‌بینی شده بود که متأسفانه با شروع کرونا نه تنها رشد پیش‌بینی شده محقق نشد، بلکه منجر به کاهش بسیار زیاد فعالیت فرودگاه‌ها و بعضاً عدم بهره‌برداری از زیرساخت‌های ایجاد شده در دوران شیوع کرونا شد که این امر خسارت های بسیار زیادی را به شرکت تحمیل کرد. عملکرد فرودگاه های تحت مدیریت شرکت نیز بر اساس میزان شیوع کرونا و وضعیت شهرهایی که فرودگاه در آن واقع شده‌اند، از نظر سطح هشدار متغیر بوده است.

طی چند سال اخیر فرودگاه‌های شهرهای کوچک، مانند فرودگاه رامسرراه‌اندازی شد، یا پروازهای بین استانی افزایش یافت. وضعیت پروازی این استان‌ها به‌خاطر کرونا چه تغییراتی کرده است؟

در این ایام در فرودگاه‌هایی که طی سال‌های اخیر راه‌اندازی شده‌اند و همچنین فرودگاه‌های کوچکتر، مسافران بسیار کمی تردد کردند و اکثر ایرلاین‌ها پروازهای خود را در این مسیر‌ها لغو کرده‌اند. به‌طور نمونه، با‌ وجود سطح هشدار بالا و قرمز بودن شرایط طی ماه‌های اسفند 98و فروردین 1399 تعداد پروازهای داخلی فرودگاه رامسر عملاً به صفر رسید و پروازهای فرودگاه رشت در مسیر تردد به تبریز درکل ابطال و در مسیر مشهد هم بسیار محدود انجام پذیرفت. با کاهش تدریجی سطح هشدار این استان‌ها در اردیبهشت و خرداد ماه، عملیات پروازی روند افزایشی یافته و با شیب ملایم در حال گذر به شرایط ثبات قابل اطمینان است.

 به‌طور کلی، در سه ماهه نخست امسال نسبت به سه ماهه نخست سال قبل در تعداد پرواز در حدود 51 درصد و در اعزام و پذیرش مسافر در حدود 64 درصد کاهش داشته‌ایم.

به‌خاطر شیوع کرونا، فرودگاهی در کشور تعطیل شده است؟

شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران نه تنها در این مدت فرودگاهی را تعطیل نکرده است، بلکه تمام تمهیدات لازم را به منظور پذیرش مسافران و ایرلاین‌ها با رعایت موازین اعلامی از سوی وزارت بهداشت در این شرایط خاص در دستور کار خود قرار داده است. لازم به ذکر است در مواقعی شرکت‌های هواپیمایی به‌دلیل کاهش تعداد مسافر در برخی از مسیرها، اقدام به لغو پروازها کرده‌اند.

شیوع کرونا چقدر از درآمد فرودگاه‌های کشور کاسته است؟

تأثیر مستقیم کرونا روی پروازهای عبوری به‌عنوان منبع اصلی درآمدهای شرکت، به گونه‌ای بوده است که تعداد پروازهای عبوری که قبل از کرونا به حدود 700 پرواز روزانه نیز می‌رسید در شرایط کرونا به نازلترین سطح خود در طول تاریخ شرکت (حدود 130 پرواز) رسید. در نتیجه این شرایط، درآمدهای متناظر با این فعالیت با کاهش حدود 80 درصدی درآمدهای عبوری و حدود 70 درصد درآمدهای ناشی از پروازهای داخلی نزول کرد که این امر با توجه به روند رو به بهبود، بتدریج در حال افزایش است و در حال حاضر تعداد پروازهای عبوری به حدود 260 پرواز در روز رسیده است.

برنامه‌های ارتقای فرودگاه‌ها در این شرایط چگونه پیش می‌رود؟

ارائه سرویس‌های عملیاتی با وجود کرونا بدون وقفه دنبال می‌شود. نصب سوئیچینگ مهرآباد، 28 پروژه عمرانی در فرودگاه‌ها و ساخت سایت رادار «تنگ ریز» شیراز، از نمونه‌های این اقدامات است. با کاهش پروازها عملیات عمرانی در برخی از فرودگاه‌ها سرعت گرفته است. به‌طور کلی شیوع کرونا باعث کاهش تقاضای سفرهای هوایی، کاهش فرکانس پروازی شرکت‌های هواپیمایی و در نتیجه کاهش استفاده از امکانات و زیرساخت‌های فرودگاهی شده است.

برای کاهش اثرات این بحران پیش‌بینی نشده، برنامه ای دارید؟

 برای مقابله با چنین شرایط بحرانی بی‌سابقه و پیش‌بینی نشده، شرکت در قالب دو برنامه کوتاه مدت که شامل؛ ایجاد امکانات و شرایط لازم برای ضدعفونی کردن اماکن، بررسی دمای بدن و تب مسافران و کارکنان، رعایت فاصله فیزیکی، استقرار تجهیزات و دستگاه‌های ضدعفونی دست کارکنان و مسافران، به‌کارگیری جداکننده‌های نایلونی، تعطیلی اماکن، تسهیلات و امکانات غیر ضروری، ایجاد محدودیت برای دسترسی به بخش‌های بلااستفاده ترمینال‌ها، انجام تست‌های پزشکی و تمهیدات لازم برای آزمایش کرونا و ارائه دستورالعمل‌ها و ضوابط راهنما و در برنامه بلند مدت موضوعاتی از قبیل ترویج فرهنگ سلامتی و رعایت بهداشت، گسترش و استفاده از سیستم‌های اتوماسیون و حذف نیروی انسانی و تعاملات نزدیک بین مسافران و پرسنل از طریق ابزارهای(Touch Less)، برقراری تعامل پایدار با وزارت بهداشت و مسئولان مربوطه، تعیین و بازتعریف نقش‌ها و مسئولیت‌های واحدها و سازمان‌های مختلف، بازتعریف قراردادهای بهره‌برداری از اماکن فرودگاهی، بازطراحی جریان حرکت مسافر در ترمینال‌های مسافری در دستور کار شرکت قرار دارد.

بیشترین ضرر و زیان و کاهش مسافر یا پرواز مربوط به کدام فرودگاه است؟

فرودگاه‌هایی که تعداد پرواز کمی در هفته داشتند، با ابطال پرواز‌ها، بیشتر متضرر شده‌اند. البته این اثر بر فرودگاه‌های بزرگ ملموس است. به طور کلی عملکرد همه فرودگاه‌ها با توجه به شرایط ناشی از کرونا با ضرر و زیان مواجه بوده است ولی با توجه به شرایط، بیشترین ضرر اقتصادی به فرودگاه‌هایی وارد آمده است که دارای پرواز بین‌المللی بوده‌اند، به طوری که عملاً بهره‌برداری از ترمینال‌های بین‌المللی امکان پذیر نبوده و حصول منابع درآمدهای مستقیم ناشی از پروازهای بین‌المللی و درآمدهای غیرمستقیم مربوط به واگذاری اماکن و محل‌ها از قبیل پارکینگ، CIP و... به حداقل رسیده است./ایران