قیمت لبنیات چرب‌تر شد!

تیتر20- با وجود تصویب و ابلاغ افزایش رسمی 28درصدی قیمت فراورده‌های لبنی در ستاد تنظیم بازار از تیر‌ماه امسال، شرکت‌های لبنی افزایش چراغ خاموش نرخ انواع شیر و لبنیات مشمول قیمت‌گذاری و اقلام کم‌مصرف را در دستور کار قرار داده‌اند و به‌نظر می‌رسد پس از زمزمه‌های آزادسازی قیمت برخی محصولات صنعتی مانند خودرو، حرکت گام به گام صنایع لبنی برای آزادسازی نرخ این اقلام نیز تندتر شده است. بررسی قیمت خرده‌فروشی انواع شیر و لبنیات، عرضه چند نرخی، رشد تخلفات درج قیمت و کاهش وزن و درصد چربی محصولات لبنی در حالی است که کمتر از یک ‌ماه پیش ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت با بررسی مستندات رشد هزینه تمام‌شده تولید این اقلام حکم به افزایش 22 تا 28درصدی محصولات لبنی پرمصرف مشمول قیمت‌گذاری داده و متعاقب آن شرکت‌های لبنی از تعیین و اعلام نرخ فراورده‌های لبنی خارج از شمول قیمت‌گذاری در چارچوب ضوابط سازمان حمایت خبر دادند. اما این روزها تغییر روزانه و هفتگی قیمت شیر و لبنیات موجب کاهش سهم این اقلام از سبد مصرفی خانوارها شده است.

افزایش نرخ تورم و رشد هزینه تمام‌شده تولید موجب رنگ‌پریدگی نرخ مصوب و دستوری ابلاغی ستاد تنظیم بازار برای اغلب اقلام خوراکی، کالاهای مصرفی و محصولات صنعتی شده است. شرکت‌های لبنی که در تیر‌ ماه امسال مجوز افزایش رسمی قیمت محصولات مشمول قیمت‌گذاری خود را دریافت کرده بودند، طی یکی‌دو هفته گذشته برای چندمین بار قیمت انواع شیر و لبنیات پرمصرف مشمول قیمت‌گذاری و فراورده‌های لبنی کم‌مصرف و لوکس خارج از شمول قیمت‌گذاری سازمان حمایت را افزایش دادند. این افزایش قیمت‌ها در حالی است که سرانه مصرف شیر و لبنیات در کشورمان، کمتر از نصف میانگین جهانی است و به گفته کارشناسان تغذیه، کمبود لبنیات در سبد غذایی مردم، به‌خصوص اقشار ‌کم‌درآمد، تهدیدی جدی برای سلامت آنها محسوب می‌شود. سرانه مصرف لبنیات در ایران حدود 60 تا 80کیلوگرم و میانگین مصرف جهانی آن 160کیلوگرم است که این رقم در کشورهای اروپایی و آمریکا به 350 تا 500کیلوگرم نیز می‌رسد. با وجود این صنایع لبنی طی چند روز گذشته قیمت این اقلام را بدون هیچ مجوز یا انتشار خبر رسمی افزایش داده‌اند.

بررسی قیمت خرده‌فروشی شیر و لبنیات در واحدهای صنفی نشان می‌دهد که تقریبا اغلب محصولات لبنی از شیر گرفته تا ماست و پنیر طی چند روز گذشته موج تازه افزایش قیمت‌ها را تجربه کرده است، به‌نحوی که قیمت برخی انواع شیر بطری نیم‌لیتری افزایش قیمت هزار تومانی را شاهد بوده و قیمت شیر یک لیتری تتراپک نیز نسبت به چند‌ ماه گذشته با افزایش 2هزار و 600 تومانی از 7هزار و 400 تومان به 10هزار تومان رسیده است. همچنین انواع ماست از مسابقه افزایش بی‌سر و صدای قیمت‌ها جا نمانده و قیمت ماست‌های دبه‌ای پرچرب از 24به 28هزار تومان افزایش یافته است. نرخ برخی انواع پنیر بسته‌بندی 400گرمی نیز افزایش هزار تا 2هزار تومانی را تجربه کرده است. علاوه بر محصولات لبنی مشمول قیمت‌گذاری، قیمت سایر انواع فراورده لبنی خارج از شمول نرخ‌گذاری سازمان حمایت نیز افزایش یافته و علاوه بر آن برخی شرکت‌های لبنی کاهش وزن و حجم ظروف بسته‌بندی برخی اقلام لبنی مانند بستنی را به‌عنوان راهکاری برای افزایش قیمت محصولات خود با تبعیت و درج نرخ‌های مصوب در دستور کار قرار داده‌اند. قیمت انواع دوغ گازدار و بدون گاز، ماست و پنیر طعم‌دار و... نیز طی 3 هفته اخیر به‌طور چراغ خاموش افزایش یافته است. این نخستین باری نیست که شرکت‌های لبنی با افزایش خودسرانه قیمت‌ها ستاد تنظیم بازار را ناگزیر به گرانی رسمی انواع فراورده‌ لبنی کرده‌اند.
سردرگمی فروشندگان

علاوه بر تأثیر گرانی لبنیات بر حذف این اقلام از سفره خانوارها و گلایه‌های مردم از عرضه چندنرخی و کم‌فروشی فراورده‌های لبنی، تغییر هفتگی قیمت لبنیات موجب ایجاد مشکلاتی برای فروشندگان اینگونه اقلام شده است؛ چرا که این افزایش قیمت‌ها موجب کاهش میزان سود فروشندگان لبنیات با کاهش میزان فروش این اقلام در واحدهای صنفی خرده‌فروشی شده است. این افزایش قیمت‌ها موجب کاهش سفارش خرید محصولات لبنی در واحدهای صنفی خرده‌فروشی به یک‌سوم و افزایش میزان مرجوعی لبنیات شده است. با وجود این شرکت‌های لبنی در تعیین نرخ 22 قلم محصول لبنی کم‌مصرف خارج از شمول قیمت‌گذاری سازمان حمایت، خودمختار بوده و مشخص نیست که قیمت این اقلام چه زمانی و بر مبنای چه ضوابطی تعیین و روی بسته‌بندی این محصولات درج می‌شود. از سوی دیگر تغییرات پی‌درپی قیمت درج‌شده روی بسته‌بندی انواع ماست، شیر، پنیر و سایر محصولات لبنی شرایطی را رقم زده که مغازه‌داران برای فروش اینگونه اقلام ناگزیر به کنترل روزانه قیمت درج‌شده روی بسته‌بندی اینگونه محصولات هستند تا به‌دلیل فروش انواع لبنیات با قیمت‌های مصوب قبلی به مشتریان متضرر نشوند.
رنگ‌پریدگی نرخ و تاریخ انقضای لبنیات

چهارم تیر‌ماه امسال براساس تصمیم جلسه کارگروه تنظیم بازار قیمت انواع لبنیات متاثر از افزایش نرخ شیر خام به‌طور رسمی ۲۲ تا ۲۸درصد افزایش یافت. در این جلسه قیمت شیر خام به‌ازای هرکیلو 2هزار و 900تومان تعیین و اجازه داده شد بنابر شرایط، این محصول 7درصد بالاتر یا پایین‌تر از این نرخ به فروش برسد. این افزایش رسمی قیمت لبنیات در حالی بود که پیش از آن انجمن صنایع لبنی از افزایش قیمت محصولات لبنی و حتی حذف نرخ‌ مصوب لبنیات خبر داده بود. براساس این قیمت‌گذاری، نرخ 10قلم فراورده لبنی شامل شیر کم‌چرب و پرچرب ساده در بسته‌بندی بطری و پاکتی مدت‌دار، پنیر 450گرمی UF، ماست کم‌چرب و پرچرب ساده در بسته‌بندی‌های کوچک و بزرگ و کره حیوانی رسما افزایش یافت و مقرر شد تا شرکت‌های لبنی قیمت سایر فراورده‌های کم‌مصرف، طعم‌دار یا لوکس خارج از شمول قیمت‌گذاری دولتی را تعیین و روی بسته‌بندی این اقلام درج کنند. اما نه نرخ مصوب فراورده‌های لبنی مشمول قیمت‌گذاری و نه قیمت سایر محصولات لبنی دوام چندانی یافته و تغییر هفتگی نرخ شیر و لبنیات به رویه‌ای جاری در بازار این اقلام تبدیل شده است. همچنین شرکت‌های لبنی شگردهایی را برای درج نکردن یا درج مخدوش و ناخوانای قیمت و تاریخ تولید و انقضای این محصولات در پیش گرفته‌اند. بازرس هیأت مدیره انجمن صنایع لبنی گفت: کارخانه‌ها موظف به درج اطلاعاتی چون تاریخ تولید و انقضا و قیمت محصول تولیدشده هستند و اگر این اقدام صورت نگیرد، تخلف است. اسماعیل خاتمی‌مقدم، افزود: معمولا برندهای معتبر این اطلاعات را به شکلی درج نمی‌کنند که خوانا نباشد اما گاهی محدودیت‌هایی وجود دارد که ممکن است در نحوه درج اطلاعات تغییراتی ایجاد کند. برای مثال براساس قانون برچسب‌گذاری مجموعه اطلاعاتی که باید روی برچسب کالا درج شود، زیاد است. او گفت: تاریخ تولید، انقضا و قیمت اطلاعات چاپی نیست و روی محصولات نهایی پرینت می‌شود. ممکن است سرعت ریلی که محصولات روی آن قرار می‌گیرد تا اطلاعات روی آنها درج شود، کم و زیادشده یا طراحی ظرف به نوعی باشد که این اطلاعات در جای مناسبی قرار نگیرد. البته ممکن است برخی افراد با ‌درج نکردن این اطلاعات یا مخدوش‌سازی‌ آن قصد در پنهان‌کاری داشته باشند.
برخورد با گران‌فروشی لبنیات

معاون نظارت بر کالاهای مصرفی و شبکه‌های توزیعی و اقتصادی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان  در مورد اختلاف قیمت فروش و نرخ مصوب لبنیات گفت: بخشی از اقلام لبنی شامل 3گروه پرمصرف شیر، ماست و پنیر که 10محصول لبنی را در بر می‌گیرد، مشمول قیمت‌گذاری دولتی است و سازمان حمایت نتایج بررسی کارشناسی مستندات هزینه تمام‌شده تولید این اقلام که توسط شرکت‌های تولید‌کننده ارائه می‌شود را به کارگروه تنظیم بازار داده و این ستاد قیمت مصوب چنین اقلامی را تصویب و برای اجرا ابلاغ کرده است. داوود موسوی، افزود: براین اساس شرکت‌های لبنی و عرضه‌کنندگان این اقلام ملزم به رعایت قیمت‌های مصوب ستاد تنظیم بازار برای فراورده‌های لبنی پرمصرف بوده و هرگونه عرضه این محصولات با نرخ بالاتر یا درصد وزن و چربی کمتر، تخلف محسوب می‌شود و مردم می‌توانند با بررسی قیمت درج‌شده این اقلام در سامانه 124و نرخ بسته‌بندی و فروش آن، تخلف عرضه‌کنندگان را به سازمان حمایت گزارش کنند تا برخورد شود. او در مورد نرخ لبنیات خارج از شمول قیمت‌گذاری دولتی نیز، گفت: در تعیین قیمت این اقلام لبنی، ضوابط عمومی هیأت تعیین و تثبیت قیمت‌ها ملاک عمل است یعنی واحدهای لبنی براساس این ضوابط و با توجه به اسناد و مدارکی که خودشان از هزینه تمام‌شده تولید دارند، نرخ این اقلام را تعیین می‌کنند. با این روند جز 10قلم کالای لبنی مشمول قیمت‌گذاری، بقیه اقلام لبنی نرخ مصوب ندارند، اما نبود نرخ مصوب برای اینگونه محصولات به ‌معنای رها بودن قیمت و بازار سایر فراورده‌های لبنی کم مصرف، لوکس یا طعم‌دار خارج از شمول قیمت‌گذاری مصوب نیست./همشهری