از پرونده «نمایندگی گردشگری ایران در خارج» چه خبر؟

تیتر20- هادی سجادی‌راد درباره سرنوشت دفاتر اطلاع‌رسانی گردشگری ایران در خارج گفت: راه‌اندازی این دفاتر تجربه اول در سیستم گردشگری کشور بود و ممکن است با چالش و ابهام‌هایی مواجه شده باشد که باید آن‌ها را برطرف کرد. در مقطعی به این نتیجه رسیدیم که شیوه‌نامه دفاتر اطلاع‌رسانی گردشگری باید بازنگری شود، ولی نفس کار کامل منتفی نشده است، چرا که راه‌اندازی چنین دفاتری جزو اساسنامه و ماموریت‌های کانون جهانگردی و اتومبیلرانی است.

وی افزود: فعالیت نمایندگی‌هایی که شیوه‌نامه قبلی را امضاء کرده بودند، فعلا متوقف و اعتبارنامه‌های آن‌ها منقضی شده است تا پس از اصلاح و بازنگری، این پروژه با شیوه‌نامه جدید ادامه پیدا کند. لازم است که برخی قواعد و قوانین بروزرسانی شود.

مدیر گردشگری و صنایع دستی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی گفت: ژاپن، هندوستان و چین از جمله کشورهایی بوده‌اند که تجربه موفقی در جذب گردشگر از طریق دفاتر اطلاع‌رسانی و تبلیغات داشته‌اند. ما هم سعی داریم از این ظرفیت استفاده کنیم. بخشی از برنامه دیپلماسی عمومی ایران نیز که در مشارکت با وزارت امور خارجه اجرا می‌شود به موضوع دفاتر اطلاع‌رسانی گردشگری اختصاص دارد. به هر حال تجربه ما در گذشته کم بوده که اینک درحال بازنگری آن هستیم و توقف فعالیت نمایندگان گردشگری ایران در خارج از کشور به معنی پایان این پروژه نیست.

سجادی‌راد درباره مخالفت معاونت گردشگری با ادامه این پروژه و به مشارکت گرفتن سازمان فرهنگ و ارتباطات، رایزن های فرهنگی و وزارت خارجه و سفرا، اظهار کرد: به لحاظ اجرایی پیش آمده که مثلا سایر وزارتخانه‌ها از جمله صمت از زیرساخت و امکانات وزارت امور خارجه استفاده کرده باشند تا علاوه بر صرفه جویی مالی، مانع از موازی کاری در خارج از کشور شوند و ماموریت اقتصادی را به سفرا محول کرده‌اند. از این دست توافق‌ها در امور اجرایی صورت می‌گیرد، ولی درحال حاضر مساله مهم برای ما بازنگری و اصلاح شیوه‌نامه دفاتر اطلاع‌رسانی گردشگری است که از ظرفیت آن‌ها در جذب گردشگر بهتر بهره‌مند شویم.

دفاتر اطلاع‌رسانی گردشگری، ایده‌ای بود که در دوره‌ی ریاست اسفندیار رحیم‌مشایی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و زمانی که محمدشریف ملک‌زاده معاون گردشگری بود، مطرح شد. ایدئولوژی اولیه‌ ملک‌زاده راه‌اندازی این دفاتر در ۲۰ کشور بود. او در مقطعی از راه‌اندازی این نمایندگی‌ها در کشورهای عمان، ‌کویت، ‌سوئد، ایتالیا، لیبی و ترکیه خبر داد. ابهام‌هایی درباره فعالیت این نمایندگی‌ها در خارج از کشور مطرح بود، ‌اما هرگز به آن‌ها پاسخی داده نشد. بعد از آن قرار شد دستورالعمل اجرایی دفاتر اطلاع‌رسانی گردشگری را کانون جهانگردی و اتومبیلرانی با هماهنگی معاونت گردشگری تهیه کند که این فرایند تا سال ۱۳۹۴ طول کشید.

نمایندگی‌های گردشگری ایران در خارج از کشور از سال ۱۳۹۴ با حکم ماموریتی معاونت گردشگری فعالیت خود را در کشورهای ژاپن (توکیو)، اسپانیا (مادرید)، ایتالیا (میلان)، چین (شانگهای)، چین (گوانجو)، چین (پکن)، چین (هنگ کنگ)، آذربایجان (باکو)، عراق (سلیمانیه)، کره جنوبی (سئول)، هلند (لاهه)، عمان (مسقط)، آلمان (برلین)، آلمان (مونیخ)، فرانسه (پاریس) و انگلستان (بیرمنگهام) آغاز کردند، هرچند طی این سال‌ها برخی از این نمایندگی‌ها (سوئیس، مالزی، سنگاپور و ایتالیا) بی سر و صدا کنار گذاشته شدند.

شرایط احراز هویت این نمایندگی‌ها از سوی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی با این شرح تایید می‌شد: احراز صلاحیت‌های عمومی لازم و استعلام عدم سوء پیشینه از مراجع ذیصلاح، اقامت در کشور هدف، دارا بودن یا ثبت شرکت، مؤسسه یا نمایندگی با مجوز رسمی فعالیت در حوزه گردشگری از مراجع رسمی کشور هدف، برخورداری از توانایی مکالمه و مکاتبه به زبان فارسی یا زبان کشور هدف و یا در استخدام داشتن فردی مسلط به مکالمه، مکاتبه و مذاکره به زبان فارسی در محل نمایندگی و سابقه حداقل ۵ سال تجربه و فعالیت در حوزه گردشگری کشور هدف.

بودجه و منابع مالی حمایتی از دفاتر اطلاع‌رسانی گردشگری در خارج از کشور مشخص نبود و به طور معمول این نمایندگی‌ها با سرمایه‌های شخصی وارد عمل شدند. بیشتر آن‌ها افرادی بودند که در کشور هدف فعالیت‌های گردشگری داشتند، در نتیجه اعتبار دولت ایران به فعالیت‌های آن‌ها سطحی کلان و وجهه‌ای رسمی می‌بخشید. برخی از این دفاتر در مقطعی حتی خود را سفیر و نماینده گردشگری ایران معرفی می‌کردند.

اواخر فروردین‌ماه سال ۱۳۹۸ نیز معاون گردشگری با اعلام نارضایتی نسبت به عملکرد این دفاتر، احکام این دفاتر را تمدید نکرد و دستور توقف این پروژه را صادر کرد.

با این حال برخی از این نمایندگان بدون توجه به پایان اعتبارنامه همچنان با عنوان نماینده و یا سفیر گردشگری ایران در خارج از کشور مشغول به رایزنی و فعالیت بودند که در بهمن ۱۳۹۸ عبادرضا اسلامی ـ مدیر پیشین گردشگری و صنایع دستی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی ـ به آن‌ها اخطار داد: دیگر نباید با تابلوی نماینده ایران در خارج از کشور فعالیت کنند.» وی نیز اعتراف کرده بود که این پروژه موفق نبوده و به اهداف و خواسته‌ها در سطح کلان نرسیده است.

اصلاح شیوه‌نامه دفاتر اطلاع‌رسانی گردشگری ایران در خارج آنچنان که مسؤولان وقت کانون جهانگردی و اتومبیلرانی گفته‌اند از نیمه دوم سال گذشته آغاز شده اما هنوز به سرانجام نرسیده است، درحالی که معاونت گردشگری برای معرفی و تبلیغ ایران در خارج از کشور وارد رایزنی و گفت‌وگوهایی با سازمان فرهنگ و ارتباطات و وزارت خارجه شده است./ایسنا