کریمی تفرشی: هیچ کس نمی‌تواند بگوید قاچاق را به صفر رسانده‌ایم

تیتر20- میزگرد بررسی «واردات، ضرورت‌ها و آسیب‌ها» با حضور مهدی کریمی تفرشی، کارشناس مجری، حمیدرضا منصفی، عضو انجمن واردات لوازم خانگی ایران و کارشناس حوزه قاچاق، علی اژدرکش، رییس کمیسون اقتصادی اتاق اصناف و رییس اتحادیه کفش ماشینی، مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس، احسان قمری، مدیر کل توسعه خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت ایران در رادیو گفتگو برگزار شد.

کریمی تفرشی: با وجود نظارت‌های بسیار قاچاق از بخش های گسترده حتی برخی مبادی رسمی صورت می‌گیرد. علت اصلی این نابسامانی چه چیزی است؟

حمیدرضا منصفی، عضو انجمن واردات لوازم خانگی ایران و کارشناس حوزه قاچاق پاسخ داد: در بحث افزایش قاچاق کالا یک‌سری تعرفه‌های خاص دولت وجود دارد که بر اساس مناطق مرزی که در کشور وجود دارد سیاست‌های کلی را برنامه ریزی می‌کند برای اشتغال زایی مردم آن منطقه. برنامه‌هایی که دولت برای استان‎ها برنامه ریزی می‌کند برای مثال امکاناتی که به مرزنشین‌ها و کوله‌بر و کشتی‌ها داده می‌شود برای بالا بردن سطح درآمد و فقر زدایی که متاسفانه برخی افراد از این امکانات سوء استفاده می‌کنند.

وی افزود: زمانی که کالاها به این شکل وارد منطقه می‌شود، تعرفه‌های گمرکی کمتری که به کالا تعلق می‌گیرد که در آن مناطق آزاد به حساب می‌آید نه قاچاق. زمانی که از منطقه خارج می‌شود شامل قانون قاچاق شده و قاچاق محسوب می‌شود.

کریمی تفرشی: برخی کالاهای قاچاق به وفور در کشور وجود دارد. مانند بادام زمینی که کالایی قاچاق است اما در تمام خشکبار فروشی‌ها دیده می‌شود.

حمیدرضا منصفی: واردات بادام زمینی ممنوع است. معمولا به صورت پیله بری آورده می‌شود و این اقدام به دلیل سود قاچاقچیان است. قیمت کالا در کشور مبدا با توجه به قیمت ارز پایین‌تر بوده درحالی که در کشور مقصد چون قیمت بالاتری دارد برای قاچاقچی سود و انگیزه دارد.

کریمی تفرشی: در تمامی کشورها یک درصدی از قاچاق عرف است، حتی پیشرفته ترین کشورها نیز نمی‌توانند بگویند که ما قاچاق را به صفر رسانده‌ایم. انواع مواد غذایی در کشور ما مانند سس، ماکارانی، شکلات و… در داخل تولید می‌شود اما به وفور  محصول خارجی نیز دیده می‌شود

حمیدرضا منصفی: چون نیاز مصرف کننده است. مصرف کننده انگیزه دارد و این فرهنگ در آن‌ها ایجاد شده تا به سمت کالای خارجی سوق پیدا کند.

کریمی تفرشی: چرا تاریخ مصرف این کالا گذشته یا نزدیک به پایان است؟ اگر انگیزه مصرف وجود دارد، چرا مصرف نشده اند؟

حمیدرضا منصفی: چون قاچاق صورت می‌گیرد و مبادی نظارتی روی این محصولات صورت انجام نمی‌شود. بهداشت، استاندارد روی این محصولات نظارت ندارد. هر کالایی که به صورت رسمی وارد کشور می‌شود، مطمئن باشید قبل از واردات باید استانداردها را دریافت کرده باشد تا مجوز واردات گرفته شود. ولی کالاهایی که به صورت قاچاق یا به صورت موقتی برای مناطق مرزی وارد می‌شود. به آن صورت که باید نظارتی روی این محصولات صورت نمی‌گیرد. راه حل این جریان نیز این است که نظارت کنترلی توسط سازمان‌هایی که در این موارد کار می‌کنند دقیق‌تر شود. ۲۰ ارگان بر اساس قانون مبارزه با قاچاق در این مورد ورود کرده‌اند از پرونده‌های جزئی تا کلان.

وی اذعان کرد: طبق قانون اگر میزان قاچاق زیر یک میلیون تومان باشد اصلا ارزش تشکیل پرونده را ندارد اما اگر بالای یک میلیون تومان باشد، طبق قانون پرونده تشکیل می‌شود. قاچاقچی باید در این موارد احساس ترس کند اما چون برای‌شان سود دارد این ریسک را انجام می‌دهند. این قاچاقچیان با علم به عمل نادرست و خلافی که انجام می‌دهند به دلیل سود و انگیزه زیاد، کار قاچاق را انجام می دهند.

نمی توان نیازهای داخل را تنهایی تامین کرد

حمیدرضا منصفی گفت: واردات قانون مند به دلیل اینکه هر کشور به تنهایی نمی‌تواند تمام نیازهای داخلی خود را به تنهایی تامین کند؛ چرا که توجیه اقتصادی برای تولید در داخل کشور ندارد اقدام به واردات می‌کند. در بحث واردات کالا چند دسته کالا داریم از درجه کیفیت بالا تا درجه کیفیت متوسط و پایین. یکسری از کالا نیز مشابه کالای خارجی در داخل کشور تولید می‌شود، افرادی که کالاهای بدون کیفیت را از طریق واردات رسمی یا قاچاق وارد کشور می‌کنند، ضربه شدید به تولید داخلی می‌خورد و گرفتاری و هزینه برای دستگاه‌های اجرایی به وجود می‌آید. بهترین کار این است که دستگاه‌های اجرایی علاوه بر اینکه محدود کردن واردات را انجام می‌دهند به گونه‌ای این محدودیت را انجام دهند که واردات کالای باکیفیت حتی به صورت واردات هوشمند برای‌شان انجام شود تا رقابت میان تولید کننده داخلی و برند وارداتی ایجاد شود

 

کریمی تفرشی: در محصولاتی که امکان خودکفایی در تولید آنها در داخل کشور وجود دارد ما شاهد واردات ناعادلانه ای هستیم که به تولید کننده و کشاورز و… ضربه میزند. واقعا در ارتباط با این نابسامانی که وجود دارد چه کار باید کرد؟

علی اژدرکش رییس کمیسون اقتصادی اتاق اصناف و رییس اتحادیه کفش ماشینی پاسخ داد: وقتی درباره تولید صحبت می‌کنیم هم واژه پروداکشن و فرآوری و هم واژه منفکچرینگ یا تولید کارخانه‌ای را در برمیگیرد. در بسیاری از مواقع development یا  توسعه هم به عنوان تولید گفته می‌شود. پس فرآوری از محصولاتی است که از زمین رشد می‌کنند و یا دام‌ها و تولید در کارخانه که بایستی یک‌سری از مواد اولیه به آن وارد شود و این مواد گاها از مواد فرآوری شده هستند و بعد از مونتاژ تبدیل به یک محصول شود، این‌ها شرایط متفاوتی دارند.

وی افزود: نگاه ما به بحث واردات قاچاق یا مباحث فرهنگی و نیاز مشتری متفاوت باشد. عقیده من این است که اگر می‌خواهیم کالای فاخر ملی را در جامعه ارتقا دهیم و با این ارتقا جلوی قاچاق این موارد را بگیریم، نیازمند سه حلقه هستیم. مصرف کننده و تولید کننده و حاکمیت یا همان قانونگذار اگر دست به دست هم ندهند ما صرفا با یک نظارت در مرزها نمی‎توانیم تولید را رونق ببخشیم. چون فرهنگ مصرف تمایلش به یک برند خارجی است.

وی در ادامه گفت: با احترام به اینکه مصرف کننده هزینه می‌کند و باید حق انتخاب داشته باشد و بتواند آن محصولی را که می‌خواهد را تهیه کند ولی امروز کشور ما در شرایطی نیست که به این اختلاف سلیقه‌های کوچک فضای بزرگی را اختصاص دهیم؛ چرا که گاها به دلیل تحریم‌های ظالمانه و شرایط اقتصادی سیاسی خاصی که وجود دارد ما نمی‌توانیم ارز مواد اولیه را تامین کنند. به دلیل سلیقه مشتری در این شرایط نمی‌توانیم اجازه ورود کالاهایی را بدهیم که به اشتغال ضربه می‌زند.

 

کریمی تفرشی: ۶۰ تا ۶۷ درصد کل اقلام صادراتی و وارداتی با ۵ کشور مراوده می‌شود، علت این توسعه نیافتگی در روابط تجاری چیست؟

مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس پاسخ داد: ما در بحث واردات عملا چند تا از اقلام ویژه را با دسته بندی کلی داریم. یکی کالاهای اساسی که معمولا این کالاها را به صورت مستقیم یا با واسطه وارد می‌شوند. دوم مواد اولیه خطوط تولید ما بوده که خطوط تولید ما بر اساس مواد اولیه وارداتی شکل گرفته‌اند و حتی الان در بحث دام پروری و طیور به نوعی وابسته هستیم به واردات نهاده‌های دامی. سوم بحث نهاده‌های تولید مواد اولیه قطعات و ماشین آلات است که ما در بسیاری از زمینه‌های تولیدی، قطعه ساز و یا تولید کننده ماشین آلات تولیدی نبوده‌ایم و بیشتر به دنبال خرید بوده‌ایم. اگر می‌توانستیم از مبدا بدون مشکل خریداری کنیم به دنبال مبداهای متفاوت می‌رفتیم. در طول این دو سه دهه که واردات داشته‌ایم به نسبت فضاهایی که پیرامون کشور ما ایجاد می‌شد، مبادی وارداتی ما نیز تغییر می‌کرد. نیازمندی به واردات برای تولید برخی محصولات، یکی از موارد و مشکلاتی است که باید روی این موضوع مطالعه کنیم.

وی افزود: ما در مواد اولیه و ماشین آلات وابسته به واردات هستیم و این موارد آسیب جدی را به تولیدات داخلی کشور وارد کرده است. برخی از خطوط تولید ما به دلیل قطعات و مواد اولیه دچار مشکل شده‌اند.

زنجیره تامین کوچکتر می‌شود

علی اژدرکش، رییس کمیسون اقتصادی اتاق اصناف و رییس اتحادیه کفش ماشینی در این خصوص اظهار کرد: اینکه ما با چند کشور محدود مراوده انجام می‌دهیم نشان از توسعه نیافتگی ما نیست، زیرا ۹۱ درصد صادرات ۲ تریلیون دلاری ایالت متحده را بنگاه‌های کوچک و متوسط یعنی همان چیزی که ما در داخل کشور اصناف می‌نامیم انجام می‌شود. از این ۹۱ درصد بالای ۸۰ درصد صرفا با یک کشور صادرات انجام می‌شود. نشان از توسعه یافتگی این نیست که کالای ما در تمام کشورها مصرف شود و این در دنیای امروز شدنی نیست. امروز این بیماری کرونا نشان داد بسیاری از شرکت‌های بین المللی بزرگ زنجیره تامین خود را کوچک‌تر و به خود نزدیک‌تر می‌کنند.

وی افزود: ما امروز زیر بار سنگین واردات مواد اولیه و قطعات بوده و در کارخانه‌ها گرفتاریم و نمی‌توانیم اشتغال خود را حفظ کنیم. بخش خصوصی به عنوان پیش قراولان و ژنرال‌های اقتصادی کشور هستند. باید به بخش خصوصی اعتماد شود؛ چرا که هیچ چیز جلوی این بخش را نمی‌گیرد؛ نه تحریم نه نقل و انتقال مالی.

 

کریمی تفرشی: چه تناسبی میان واردات و صادرات وجود دارد و بازگشت ارز هایی که مشکلات زیادی را به وجود آورده به چه صورت است؟

احسان قمری، مدیر کل توسعه خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت ایران پاسخ داد: در طول دو سال اخیر با توجه به تحریم‌های کشور ما که در همه بخش‌های اقتصادی تاثیر گذاشته وصادرات نفت محدود شده است. بیش از اینکه این تحریم‌ها یک تهدید برای ما باشد یک فرصت برای تعالی و گسترش صادرات غیر نفتی ماست. سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد، نقشه راه ما درون‌زایی اقتصاد و برونگرایی است؛ یعنی نگاه به داخل و صادرات غیرنفتی.

وی افزود: الان در شرایطی هستیم که اگر ارز بازنگردد، واردات کشور به شدت متاثر خواهد شد. در وزارت صنعت معدن و تجارت اولویت ما برای واردات کالای اساسی مواد اولیه و ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز واحدهای تولیدی و صادراتی است. باید کمک کنیم که واحد تولیدی ما که هم تامین کالا برای داخلی کشور و بازار هدف انجام می‌دهد، بدون دغدغه تولید خود را انجام دهد. برای تولید نیاز به مواد اولیه است و برای تامین مواد اولیه نیاز به ارز. این ارز از طریق صادرات انجام می‌شود. بخش دولتی باید شرایطی را ایجاد کند که در بخش مقرراتی شرایط صادرات تسهیل و تسریع یابد.

خبرنگار ایونا: واردات بی رویه که در حال حاضر انجام می‌شود به تولید و اشتغال کشور لطمه زده و فرصت اشتغال‌زایی را از کارآفرینان گرفته است. برای مقابله با این موضوع باید چکار کرد؟

مدیر کل توسعه خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت ایران پاسخ داد: اصطلاح واردات بی‌رویه را قبول ندارم. ما می‌توانیم اطلاعات کامل را در اختیار رسانه‌ها قرار دهیم که در یکی دو سال اخیر  واردات بی رویه نداشته‌ایم. اطلاعاتی را که در فضای مجازی در مورد واردات بی‌رویه انجام می‌شود را کاملا تکذیب می‌کنم. ولی اساسا قبول دارم واردات بی‌رویه در هر جامعه‌ای اولین ضربه‌ای را که می‌زند به تولیدات داخل است. زمانی که صادرات منهای واردات منطقه کاهش پیدا می‌کند یعنی واردات ما افزایش پیدا کرده است. واردات بی‌رویه یعنی محصول نهایی که ما توانایی تولید آن‌را در داخل کشور داریم و کارگران ما با کیفیت بهتر محصولات را تولید می‌کنند. از طریق قاچاق و… واردات بی‌رویه انجام می‌شود و به تولید کننده و نیروی کار ضربه می‌زند.

رقابت‌پذیری را برای تولید کننده داخلی ایجاد کنیم

منصفی اذعان کرد: در بحث واردات و نتایجی که در بحث تولید داخل و زیان‌هایی که وارد می‌کند، خواهش من این است که کالاهایی که از نظر واردات باعث ضربه به تولید داخلی می‌شوند کالاهایی هستند که از لحاظ کیفتی سطح پایین‌تری نسبت به تولید داخلی دارند. اگر مبادی نظارتی ما کالاها را طبقه‌بندی کنند و کالاهایی که کیفیت مطلوب و درجه یک باشد رقابت پذیری را برای تولید کننده داخلی ایجاد می‌کند تا هم بازار داخل را اشباع کند و هم به سمت صادرات قدم بردارد که بسیار مفید است./ایونا