دلایل افت کیفیت اینترنت درایران!

محمدعلی یوسفی زاده *             

"سرعت" و "کیفیت" اینترنت یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‏ های امروز کاربران اینترنت است و همین ملاک عامل اصلی رضایتمندی یا نارضایتی از سرویس‏های اینترنتی از سوی کاربران تلقی می شود.  

فارغ از دولت و سیاست گذاری های اخیر آن مانند کمیته ارتقاء کیفیت که با مسولیت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از ابتدای دولت یازدهم شکل گرفت تا به عنوان مجری برگزارکننده جلسات کارشناسانه، راه های رسیدن کاربران به سرویس با کیفیت را بررسی و در نهایت با تصمیمات اتخاذ شده زمینه افزایش کیفیت و کاهش قیمت را فراهم نماید؛ که نمود آن را می توان در اقدامات این کمیته در کاهش قیمت 25 درصدی اینترنت و همچنین چند برابر شدن پهنای باند ورودی به کشور از درگاه های مختلف و تلاش بدنه اجرایی برای کسب بیشترین بهره مندی کاربران نهایی با شاخص های ساده ای مثل میزان مصرف کاربران، متوسط سرعت دریافت و ارسال در شبکه، نظرسنجی عمومی و .... می توان لمس کرد.

شرکت های ارایه دهنده خدمات دسترسی به شبکه اینترنت کشور و شیوه مدیریت آنها به عنوان یکی از حلقه های زنجیر تامین، در ارایه خدمات سرویس اینترنت از نقطه مرکزی در زیر ساخت تا سمت مشترک و فعالیت های صورت گرفته موضوعی است که نباید از نظر دور ماند. جامعه ایرانی امروزه سرعت بالاتر و پهنای باند بیشتر را راه‏حل اصلی مشکلات اینترنت می‏داند؛ در کنار این هم تصور عمومی همه ما این است که قیمت اینترنت به‌خصوص در مقایسه با نوع خدمات و کیفیتی که ارایه می شود شرایط حداقلی دارد. اما شاید خوب باشد نگاهی دقیق‏ تر به تصورات و تحلیل‏ های خود بیندازیم آیا اساسا پرسش و درک ما از «اینترنت خوب» درست است؟

سامانه هاي سنجش سرعت

یکی از ملاک ها و معیارهایی که کاربران با مراجعه به این سامانه و انجام آزمون های مربوطه می توانند از کیفیت خط ارتباطی خود  مطلع شوند، سامانه سنجش سرعت اینترنت است که الزام اتصال شرکت های ارایه دهنده خدمات به این سامانه از سوی رگولاتوری به شرکت ها اعلام شده و کاربران در صورت افت کیفیت خطی که برروی آن سرویس دریافت می کنند؛ می توانند به راحتی با انجام تست از صحت سرویس دریافتی خود اطمینان حاصل کرده و بعد از پایان هر آزمون میزان رضایت مندی خود را از سرویس دهنده خود اعلام نمایند و یا با وارد نمودن اطلاعات خود و ثبت تیکت  از نتايج به عنوان مرجعي مناسب جهت بررسی وضعيت خط ارتباطي خود استفاده نمايند که با وجود این سامانه و نظارت مستمر برروی آن احتمال ارایه سرویس با کیفیت پایین از سوی شرکت ها به صفر می رسد.

سامانه شكايات و راه هاي بهبود اينترنت از سمت مشترك

هدف نهايي نظارت بر سرويس هاي فنآوري اطلاعات طراحي و استقرار سيستم نظارتي بومي با قابليت ارتقاء و توسعه مي باشد كه در آن سيستم هاي هوشمند وظيفه اصلي نظارت را بر عهده دارد این نظارت ها که شامل نظارت از راه نزديك از طریق   گروه متخصصان و بازرسان سازمان پس از تجزيه و تحليل كلي وضعيت سال گذشته مناسب با رويكردها و سياست هاي ابلاغي صورت می گیرد و نظارت از راه دور که در اين سيستم با بهره گيري از تجهيزات و امكانات نرم افزاري و سخت افزاري پارامترهاي كنترلي كه در پروانه ها ذكر شده شرکت ها مورد ارزيابي و كنترل قرار مي گيرند و ضمن اعمال نظارت ، اطلاعات مورد نياز به منظور تصميم گيري و تصميم سازي هاي آينده و نمايي از آخرين وضعيت و نقشه توزيع سرويس هاي فنآوري اطلاعات را در اختيار آنها قرار می دهد.

این نظارت ها اصولا برپایه شاخص هاي اصلي  از جمله حفظ حقوق مردم، اپراتورها و دولت ، ايجاد فضاي رقابتي سالم و عادلانه ،  كنترل و اعمال مديريت و مقررات در خصوص تخلفات انجام شده،  توسعه نظارت تا سطوح اپراتورها و كاربران نهايي و  انتقال اطلاعات به بخش هاي مديريتي مي باشد که کوچکترین حرکت شرکت های ارایه دهنده خدمات PAP و ISDP و ISPها از چشم های این لایه های نظارتی دور نمی ماند.

موضوع اشتراک‏ یک به هشت

موضوع اشتراک‏ یک به هشت نیز یکی از آن مواردی است که بسیاری از کاربران به اشتباه تصور می‏کنند شرکت‌های اینترنتی خطوط آنها را بیش از حد استاندارد به اشتراک می‏گذارند. طبق مقرراتی که سازمان تنظیم مقررات برای شرکت‌های اینترنتی قرارداده یک شرکت اینترنتی حق دارد یک خط اینترنتی با هر سرعتی بین حداکثر ۸ نفر به اشتراک بگذارد ( که این میزان برای برخی سرعت‏ها مانند ۱۲۸ کیلوبیت یعنی اشتراک 128  بین ۸ نفر و به ازای هر نفر ۱۶ کیلوبیت)! که قطعا هیچ شرکتی برای حفظ مشترکان خود چنین کاری را انجام نمی دهد. بسیاری از شرکت‌های اینترنتی امروزه سرعت‏هایی بالاتر از سرعت واقعی خریداری شده به مشتریانشان ارائه می‏دهند.

کیفیت سرویس ربطی به سرعت ندارد

عوامل متعددی برای کندی اینترنت وجود دارد بسیاری از کاربران به اشتباه تصور می‏کنند هرچه میزان تعرفه سرعت بالاتری را بپردازند کیفیت اینترنت بهتری را خریداری کرده‏ اند، اما واقعیت این است که ضروری‏ ترین کاربردهای اینترنتی مانند دیدن صفحات وب (که روز به روز سنگین‏تر هم می‏شوند) یا مثلا تماس تصویری یا دیدن فیلم‏ به صورت آنلاین تا حد معینی نیاز به سرعت بالا دارند. به‌طور ساده یک خط ۱۲۸ یا ۲۵۶ شاید برای سر زدن به چند سایت و یا دیدن فیلم و حتی دانلود در فاصله زمانی که شرکت ها رایگان اعلام می کنند مناسب باشد اما برای دیدن یک فیلم با کیفیت و یا دانلود مقالات با حجم سنگین و یا فیلم مناسب نیست. به طور مثال استفاده از اینترنت وای فای در منازل و یا شرکت ها به شکلی که همزمان چندین نفر به آن متصل می شوند با توجه به اشتراک یک به 8 استاندارد سازمان تنظیم مقررات؛ همزمان بار زیادی را به سرویس وارد می کند که این جریان باعث می شود، کاربر با افت کیفیت در سرویس روبه رو شده و انگشت اتهام بی کیفیتی را به سمت شرکت سرویس دهنده بگیرد.   

توانمندي هاي شرکت های PAP

یکی دیگر از حلقه های مهم در تامین و رشد کیفیت دسترسی کاربران، فراهم نمودن امکان دسترسی به محتوا در نزدیکترین فاصله ممکن از لحاظ توپولوژی فنی است که این مهم از یک سال و نیم پیش مورد توجه شرکت های ندا از جمله آسیاتک بوده و با صرف هزینه های هنگفت مادی و صرف وقت زیاد مدیریتی و اجرایی توانسته سرورهای پر مخاطب بسیاری را از دیتا سنترهای خارجی به داخل کشور انتقال داده و کیفیت دسترسی و سرعت اتصال کاربران را به محتوا های مجازی و فاخر با روش های هوشمندانه افزایش دهد. این موضوع علاوه بر صرفه اقتصادی بحث امنیتی حفظ داده ها در داخل کشور و دور شدن از خطرات تحریم های خارجی را در پی داشته است.

البته نباید فراموش کرد که "ارتقاء" پایان ناپذیر است و همواره جای تلاش بیشتر و رشد وجود دارد. بخصوص در حوزه زیرساخت های ارتباطی و توزیع داخل کشور لازم است اقدامات بیشتری صورت پذیرد.

در پایان قابل ذکر است که عوامل تاثیر گذار زیادی مانند ابعاد فرهنگی و دانش استفاده صحیح کاربران، نوع تجهیزاتی که کاربران برای اتصال به شبکه از آن استفاده می کنند و در نهایت نحوه مصرف کاربران از بسته هایی که برای اتصال به شبکه انتخاب می کند و ... وجود دارد که شایسته است تمام ذی نفعان برای رشد و ارتقاء کیفیت شبکه آنها را محور قرارداده و نهایت تلاش خود را برای آماده سازی بستری مناسب نمایند.