ازکاهش معافیت ها تا ایجاد محدودیت ها / تغییر نگاه قانون گذاران به مناطق آزاد چه نتایجی در پی دارد؟

تیتر20 - بدون شک مناطق آزاد در دنیا مزایای متفاوتی برای سرمایه گذاری لحاظ می کنند ، به عبارتی فلسفه وجودی این مناطق با هدف افزایش حجم مبادلات تجاری وتوسعه داد و ستدها بدون دریافت حقوق گمرکی انجام می شده است. ایران نیز در این موضوع مستثنی نیست و در همان زمان تاسیس مناطق آزاد اولیه مزایای متفاوتی من جمله معافیت مالیاتی ،عدم نیاز به روادید برای ورود و خروج خارجیان،آزادی کامل خروج ارز،انعطاف پذیری بیشتر عملیات بانکی، تضمین حقوق قانونی سرمایه گذاران خارجی ،عدم محدودیت برای سرمایه گذاری و مشارکت خارجی ،سرعت عمل در انجام امور اداری و خیلی دیگرازمعافیت ها و کاهش بروکراسی اداری رابرای سرمایه گذاران در نظر گرفته است.اما واقعیت آن است که این معافیت به مرور منجر به ایجاد محدودیت ها شده است.

 قانون گذارانی که روزی این مزایا را برای مناطق آزاد لحاظ کنند حالا امروز به این مناطق پشت می کنند و دست سرمایه گذاران را جهت فعالیت و تولید در پوست گردو میگذارند. از کاهش معافیت ها گرفته تا کمرنگ شدن قوانین مناطق آزاد و از بین بردن استقلال دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد بواسطه با زیرمجموعه قرار گرفتن وزارت اقتصاد.این موضوع البته اجحاف به مناطق آزاد نیست بلکه سرمایه گذارانی است که بابرنامه ریزی به این نقاط مرزی کشور روی آوردند و حالا با قوانین سرسخت مواجه شدند .بماند که خیلی از همان سرمایه گذاران به واسطه تحریم و مشکلات اقتصادی و مهمتر ازهمه عدم حمایت از سرمایه گذاران، فرار را به قرار ترجیح دادند. اما یکی از عجیب ترین اتفاقاتی که موجب تعجب سرمایه گذاران در این روزها شده حذف معافیت مالیاتی در لایحه بودجه 1401 است.

موضوعی که بر گرفتن مالیات از مناطق آزاد  و مناطق ویژه اقتصادی تاکید کرد و البته می تواند منافع اقتصادی این مناطق و به تبع آن سرزمین اصلی را به خطربیندازد. ظاهرا دولت برای جبران کسری بودجه به هر دری می زند و از مناطق آزادی که صرفا اسمشان آزاد است و بروکراسی ادرای شان تفاوت چندانی با سرزمین اصلی ندارد؛نمی گذرد .

البته از این موضوع نباید غافل بود که در قانون بودجه 1400 نیز مناطق آزادتجاری صنعتی مشابه سرزمین اصلی مشمول پرداخت مالیات شدند . این در حالی است که دردهه 80 قانون مالیات بر ارزش افزوده در کشور تصویب شده و در بند 52 نیز این مناطق از پرداخت مالیات معاف شدند. اما حالا دو سال است که با اقدام عجیب دولتمردان قانون مالیات بر ارزش افزوده و قانون چگونگی اداره مناطق آزاد که براساس آن مناطق ازپرداخت مالیات معاف هستند زیر سوال می رود و گلی به گلستان گرفتاری های مناطق آزاد اضافه می شود.البته که در این میان نباید از نگاه موافقان این موضوع غافل بودکسانیکه عملکرد مناطق آزاد را ضعیف می خوانند و از ترجیح واردات بر صادرات در این مناطق سخن می گویند. 

طبق گفته ی منتقدین مناطق آزاد همیشه حیاط خلوتی برای دولت‌ها بوده و هیچ‌وقت برنامه‌ریزی برای سرمایه گذاری و رشد این مناطق آنطور که باید وشاید وجود نداشته و شفافیتی در عملکرد مالی آنها وجود ندارد؛ لذا در عمل مناطق آزاد به صورت سلیقه‌ای اداره می‌شود.و مهمتر از همه آن است که خیلی از همین منتقدین از قانون گذاران مجلس هستند و این موضوع موجب اعمال قوانین محدودیت کننده ی برای مناطق آزاد می شود.

البته اکثر نمایندگانی که حوزه انتخابیه شان مناطق آزاد است از اعمال این محدودیت ها وحذف معافیت ها گلایه دارند اما به واسطه حضور اندک شان در مجلس دیگر کاری از پیش نمیبرند. بماند که در مناطق آزاد و عملکرد مدیران نیز ضعف و قصوری دیده می شود و حرف منتقدین این مناطق در خصوص واردات محور بودن این مناطق چندان بی راه هم نیست اما واقعیت آن است که برای عملکرد درست و رسیدن به اهداف اولیه که قانونگذار تعیین کرده نباید صورت مسئله را پاک کرد چرا که دیگر این مناطق در عمل فرقی با سرزمین اصلی نمی کنند بلکه باید در این مسیر حمایت از سرمایه گذاران را بیشتر کرد و درعین حال برنظارت ها افزود.