اجرای ضعیف مالیات بر مسکن های لوکس

تیتر 20-درآمد ۲۷‌میلیون تومانی از محل اخذ مالیات از خانه‌‌های لوکس برای دو ماه اول سال‌جاری به معنای ناکامی در سیاست مالیاتی بخش مسکن است چرا که این میزان عایدی مالیاتی از املاک لوکس با توجه به «حداقل حجم فروش قطعی املاک لوکس (خانه‌‌های مشمول این مالیات) در دو ماه اول ۱۴۰۱» به معنای اعمال قانون بر تنها ۲‌درصد از املاک لوکس است.  این سازمان اما در توضیحی که در پاسخ به گزارش «دنیای‌اقتصاد» به روزنامه ارائه کرده است، بر این نکته تاکید کرده است که اطلاعات آماری در آن گزارش - منظور اطلاعاتی است که «ایسنا» آنها را در تاریخ سوم تیر ماه با کد خبر ۱۴۰۱۰۴۰۳۰۱۴۳۹ منتشر کرد- محل ابهام و ایراد است. متن کامل پاسخ رسمی سازمان امور مالیاتی درباره گزارش «مالیات‌‌های مسکن» را در زیر بخوانید و در عین حال، توضیح تحلیلی «دنیای‌اقتصاد» درباره این پاسخ، در ادامه آمده است. در پاسخ به مطلب منتشره در روزنامه دنیای‌اقتصاد شماره ۵۴۸۳ مورخ ۰۵/ ۰۴/ ۱۴۰۱ با عنوان «تور خالی مالیات بر لوکس‌ها»، جهت تنویر افکار عمومی توضیحات سازمان امور مالیاتی کشور به شرح ذیل ارائه می‌شود:

اهداف موردنظر در قوانین مالیاتی، همیشه به‌منظور تامین مالی دولت‌ها نیست و جنبه‌های تنظیم‌گری نیز در سیاستگذاری‌‌های مربوط لحاظ می‌شود. سوداگری‌ مسکن که در ابتدای متن روزنامه مطرح شده، عموما به‌صورت ساخت، خرید و نگهداری مسکن جهت ایجاد کمبود و در نهایت بهره‌برداری از افزایش قیمت است که باموضوع خانه‌های لوکس کاملا بی‌ارتباط است. درکشورهایی که مالیات سالانه بر خانه‌ها با ارزش مشخص وضع می‌شود، هدف قانون‌گذار، هدایت سرمایه‌ها در مسیر تولید به عوض مسکوت و بلااستفاده گذاشتن در املاک با ارزش‌های بالا است. در مالیات سالانه که برای املاک باارزش‌های تعیین‌شده در قانون وضع شده، علاوه‌بر هدف هدایت سرمایه‌های قرار داده شده درمسکن به مسیر تولید و همچنین هدایت منابع ساخت‌وساز مسکن به سوی املاک با ارزش‌ پایین‌تر و قابل‌استفاده برای اقشار کم‌درآمدتر نیز است.

صدر ماده ۲۳۷ قانون مالیات‌های مستقیم براساس اصل عدالت مالیاتی، ماخذ صحیح و متکی بر دلایل و اطلاعات کافی را شرط صحت مندرجات برگ تشخیص عنوان کرده است. بر این اساس صدور برگ مطالبه مالیات سالانه املاک با ارزش‌های مشخص‌شده قانون نیز از این موضوع تبعیت می‌کند. عبارت مذکور در صدر ماده ۲۳۷ قانون مالیات‌های مستقیم «ماخذ صحیح و متکی به دلایل و اطلاعات» شامل شناسایی و احراز مورد رسیدگی و همچنین تعیین ارزش مورد نظر قانون‌گذار در رسیدگی به‌صورت دقیق است.

به جهت احتراز از تبعات تعیین مالیات به‌صورت غیرمستند برای مودیان مالیاتی ذی‌ربط، باید به منابع اطلاعاتی صددرصد مستند و قابل اتکا، برای تنظیم گزارش و صدور برگ مطالبه استناد کرد. ازآنجاکه در فرآیند جمع‌آوری و نگهداری اطلاعات مربوط نزد مراجع دارنده آن، از ابتدا با اهدافی همچون مالیات سالانه املاک یا سایر موارد ملاک عمل نبوده لذا اطلاعات دریافتی قابلیت صددرصدی برای استناد و اعمال در رسیدگی‌های مالیاتی موردنظر را ندارد و باید تلخیص و پالایش شوند.

وفق ماده ۱۷۰ قانون مالیات‌های مستقیم «مرجع رسیدگی به هرگونه اختلاف که  در تشخیص مالیات‌های موضوع این قانون بین اداره امور مالیاتی و مودی ایجاد شود، هیات حل اختلاف مالیاتی است مگر مواردی که به موجب مقررات سایر مواد این قانون مرجع رسیدگی دیگری تعیین شده باشد لذا با توجه به متن مذکور، واضع به‌جهت رعایت اصل عدالت مالیاتی، حق اعتراض و پیگیری را برای مؤدیان مالیاتی قائل شده است که این موضوع موجب تعویق در تمکین و وصول مالیات می‌شود.

اطلاعات آماری از حیث تعداد و مبلغ که توسط آن روزنامه اشاره شده، به‌صورت رسمی از سوی سازمان امور مالیاتی به‌عنوان متولی امر منتشر نشده، لذا محل ابهام و ایراد است و قابلیت استناد ندارد. بنابراین ضمن تاکید بر این نکته که مرجع رسمی ارائه آمار و اطلاعات مربوط به عملکرد بخش‌های مختلف نظام مالیاتی، وزارت امور اقتصادی و دارایی (سازمان امور مالیاتی کشور) است، نکاتی به شرح ذیل درخصوص مالیات بر واحدهای مسکونی گران‌قیمت و مالیات بر واحدهای مسکونی خالی ارائه می‌شود:

الف) مالیات بر واحدهای مسکونی گران‌قیمت و باغ‌ویلاها (جزء ۱ بند ق تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۱)
۱- در سال ۱۴۰۱ واحدهای مسکونی و باغ‌ویلاهایی که ارزش آنها ( با احتساب عرصه و اعیان) بیش از یکصد و پنجاه میلیارد ریال (۱۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ریال) باشد، مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات به میزان دو در هزار می‌شوند.

۲- واحدهای مسکونی و باغ‌ویلاهای در حال ساخت مشمول این مالیات نیستند. این مالیات برعهده شخصی است که در ابتدای سال۱۴۰۱ مالک واحد مسکونی و باغ‌ویلاهای مذکور خواهد بود.

۳- وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و صنعت، معدن و تجارت، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و شهرداری‌ها موظفند امکان دسترسی برخط (آنلاین) به اطلاعات مالکیت املاک  مورد نیاز سازمان امور مالیاتی کشور در حوزه اماکن را در اختیار این سازمان قرار دهند. سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است نسبت به تعیین دارایی‌های مشمول و ارزش به قیمت روز آنها حداکثر تا پایان خرداد ماه سال۱۴۰۱ اقدام و مراتب را به نحو مقتضی به اطلاع اشخاص مشمول برساند.

۴- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی مکلفند مالیات سالانه مربوط به هر یک از واحدهای مسکونی و باغ‌ویلاهای تحت تملک خود و افراد تحت تکفل را حداکثر تا پایان بهمن سال۱۴۰۱ پرداخت کنند. ثبت نقل و انتقال املاکی که به موجب این بند برای آنها مالیات وضع شده، قبل از پرداخت بدهی مالیاتی مورد انتقال شامل مالیات بر دارایی نقل و انتقال قطعی و اجاره، ممنوع است. متخلف از حکم این جزء در پرداخت مالیات متعلقه مسوولیت تضامنی دارد.

۵- مطابق با بندهای ۳ و۴ فوق، فرصت اطلاع‌رسانی به مؤدیان مشمول از سوی سازمان امور مالیاتی تا پایان خردادماه سال‌جاری بوده و مؤدیان مالیاتی نیز تا پایان بهمن‌ماه سال۱۴۰۱ فرصت پرداخت مالیات را دارند. بر همین اساس، تمام معاملات خانه‌های لوکس صورت‌گرفته در فروردین و اردیبهشت‌ماه سال۱۴۰۱ (براساس مطالب چاپ شده)، تا پایان بهمن‌‌ماه فرصت پرداخت خواهند داشت.

۶- همچنین، آمارهای مالیاتی وصولی (چاپ‌شده) مربوط به خانه‌های لوکس در فروردین و اردیبهشت‌ماه سال جاری، مربوط به عملکرد سال۱۴۰۰ است که آن هم ناقص و نادرست است: به‌طور کلی، املاک گران‌قیمت و باغ‌ویلاهای شناسایی‌شده کل کشور در سال۱۴۰۰، تعداد ۱۱.۲۴۵ واحد بوده و مالیات محاسبه‌شده آنها نیز حدود چهار هزار و دویست و هجده میلیارد ریال (۴.۲۱۸.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ریال)است. این تعداد واحد شناسایی‌شده مربوط به ۱۲.۷۶۸ مالک بوده که از این تعداد، ۶۷۳نفر از افراد مشمول به سامانه my.tax.gov.ir مراجعه و از این تعداد نیز ۲۶نفر مالیات قطعی خود را پرداخت کرده و تعداد ۱۱۵نفر هم اعتراض خود را در سامانه یادشده ثبت کرده‌اند که در مجموع کل مالیات دریافتی تا تاریخ ۲۶/ ۰۲/ ۱۴۰۱، مبلغ دو میلیارد و بیست و سه میلیون و دویست و هشتاد و شش هزار و چهارصد و نود و چهار ریال (۲.۰۲۳.۲۸۶.۴۹۴ریال) است.

۷- فرآیند نحوه وصول مالیات خانه‌های گران‌قیمت و باغ‌ویلاهای سال۱۴۰۰، براساس مفاد دستورالعمل شماره ۵۲۲/ ۱۴۰۱/ ۲۰۰ مورخ ۱۰/ ۰۲/ ۱۴۰۱ سازمان امور مالیاتی کشور به شرح ذیل است:

در این فرآیند، مهلت پرداخت با ارسال پیام کوتاه از طرف سازمان امور مالیاتی به مؤدی مبنی‌بر پرداخت مالیات واحدهای مسکونی و باغ‌ویلاهای گران‌قیمت حداکثر ظرف مدت یک هفته از تاریخ دریافت پیامک آغاز می‌شود. مطابق این فرآیند در صورت عدم‌پرداخت مالیات پس از انقضای مهلت یک هفته از تاریخ پیامک اول، معاونت فناوی‌های مالیاتی نسبت به تولید برگ اجرایی سیستمی اقدام و پیامک اطلاع‌رسانی رؤیت برگ اجرایی برای مالک خانه ارسال می‌شود. در صورت عدم‌پرداخت مالیات طی مهلت مقرر قانونی، پس از ابلاغ برگ اجرایی، ادارات ذی‌ربط از طریق عملیات اجرایی موضوع ماده ۲۱۸ قانون مالیات مستقیم، نسبت به وصول مالیات اقدام می‌کنند./دنیای اقتصاد