رویکرد رئیسی در حوزه مدیریت اقتصاد و صنعت

تیتر 20-رئیس‌‌‌جمهور از تهیه پیش‌‌‌نویس سند استراتژی توسعه صنعتی کشور خبر داد و اعلام کرد که به کوچک‌‌‌ کردن بدنه دولت همزمان با چابک‌‌‌سازی دولت و افزایش بهره‌‌‌وری آن باور دارد. تاکید روی بازنگری در مالیات اصناف و اعلام بازشدن راه‌‌‌های ارتباط تجاری با همسایگان از دیگر نکاتی بود که از سوی ابراهیم رئیسی بیان شد. رئیس‌‌‌جمهور با اعلام درخواست کشورهای همسایه برای تجارت با ایران، صنعتگران را برای توسعه تجارت خارجی با همسایگان و ورود به بازارهای منطقه ترغیب کرد.

ابراهیم رئیسی پس از اینکه در این جلسه بحث‌‌‌های فعالان تولید و روسای تشکل‌ها و اتاق‌‌‌های بازرگانی، اصناف، معدن و... را شنید، بر ضرورت پیش‌بینی‌‌‌پذیر بودن آینده برای فعالان اقتصادی تاکید کرد؛ موضوعی که با پرهیز از تصمیمات خلق‌‌‌الساعه ممکن می‌شود. وی به تولیدکنندگان پیشنهاد کرد که به بهره‌‌‌وری توجه کنند؛ چرا که تنها از این راه می‌‌‌توان قیمت را کاهش داد. از آنجا که بخشی از فعالان اقتصادی به مساله صادرات اشاره کردند، رئیس‌‌‌جمهور تصریح کرد خروج از خام‌فروشی و ساخت محصولات با ارزش‌افزوده بالاست که به اشتغال‌زایی و رشد درآمد در اقتصاد ایران کمک می‌کند. رئیس‌‌‌جمهور با توصیه به پایداری و توجه به محیط‌زیست از سوی فعالان تولید و اهالی اقتصاد بر امکان‌‌‌پذیر بودن تحقق اهداف سند چشم‌‌‌انداز ۱۴۰۴ و تبدیل شدن به قدرت اقتصادی اول منطقه تاکید کرد.

رئیس اتاق بازرگانی ایران هم دیگر سخنران این نشست بود که راه و چاه توسعه صنعتی را به حکمرانان کشور گوشزد کرد. غلامحسین شافعی، با اشاره به نیاز تولید صنعتی رقابت‌‌‌پذیر به فضای امن و آرام سرمایه‌گذاری، مشکلات امروز اقتصاد را محصول بینش نادرست اقتصادی دانست و تصریح کرد: با بی‌‌‌ثباتی در مدیریت کلان اقتصاد، توسعه حاصل نمی‌شود. رئیس اتاق ایران اتخاذ رویکردهای تکراری دولتی را که سال‌هاست گرفتار آن هستیم، مورد انتقاد قرار داد و از توقف قطار توسعه در کشور سخن گفت. براساس اظهارات او از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ رشد اقتصادی به صفر رسیده، تشکیل سرمایه ثابت صفر بوده، بهره‌‌‌وری کل عوامل تولید منفی ۲/ ۱ اعلام شده و استهلاک سرمایه بیش از تشکیل سرمایه بوده است.

شافعی در جریان این نشست ۹ویژگی مهم برای تغییر مسیر اقتصاد ایران به سمت توسعه صنعتی را برشمرد. ۹ویژگی مدنظر شافعی که بر توسعه صنعتی کشور موثرند، شامل این موارد هستند: «دولت، مجلس و قوه قضاییه توسعه‌‌‌گرا باشند»، «تصمیمات خلق‌‌‌الساعه اتخاذ نشود»، «قوای سه‌گانه باهم هماهنگ باشند»، «(سیاستگذاران در تدوین و اجرا) از مشاوره‌‌‌های فعالان اقتصادی و دانشگاهی بهره ببرند»، «حرف‌‌‌ها و قراردادهایشان (دولت) معتبر باشد»، «اصل را در روابط بین‌المللی بر حفظ منافع ملی و درازمدت کشور قرار دهند»، «حقوق مالکیت را رعایت کنند»، «امنیت سرمایه‌گذاری را بهبود ببخشند»، و «اقتصاد پیش‌بینی‌‌‌پذیر باشد.» تاکید دیگر رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران بر توجه به حضور در زنجیره تامین جهانی بود. شافعی در این باره یادآور شد: توسعه صنعتی مستلزم ورود سرمایه، تکنولوژی و نقش‌‌‌آفرینی در زنجیره ارزش جهانی و نهادسازی‌‌‌های جدید برای توسعه است. با وجود بی‌‌‌ثباتی در مدیریت کلان و تغییرات بی‌‌‌حاصل، نمی‌‌‌توان انتظار داشت که شاهد توسعه صنعتی در کشور باشیم.

مکمل بحث‌‌‌های رئیس‌‌‌جمهور و رئیس اتاق بازرگانی ایران، صحبت‌‌‌های سیدرضا فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت بود که ضمن دفاع از کارنامه عملکرد خود در این نشست، نکاتی درباره مسیر پیش‌‌‌روی تولید و تجارت در کشور و اقدامات و طرح‌‌‌های وزارتخانه برای تسهیل تولید عنوان کرد و برخی از خطاهای کنونی حکمرانی صنعتی کشور را یادآور شد. وی اولویت وزارت «صمت» را توزیع متوازن صنایع از نظر جغرافیایی، سرمایه‌گذاری و زنجیره ارزش دانست. فاطمی‌امین گفت: در توزیع جغرافیایی، سرمایه‌گذاری و زنجیره ارزش صنایع، شیوه حکمرانی اشتباه بوده است، بنابراین باوجود صرف وقت و سرمایه، خروجی لازم را نگرفته‌‌‌ایم. فاطمی‌امین اضافه کرد: تجربه نشان داده است که پس از ورود به هر صنعتی، پس از حدود ۱۰ تا ۱۵سال به بلوغ در آن رسیده و توانسته‌‌‌ایم زیروبم کار را یاد بگیریم.

وزیر صنعت، معدن و تجارت یادآور شد: بر اساس سند چشم‌‌‌انداز ۱۴۰۴، باید تا چهارسال آینده در همه شاخص‌‌‌های علمی اقتصادی و...، جایگاه نخست منطقه را کسب کنیم، به همین سبب باید از خود بپرسیم که آیا به این چشم‌‌‌انداز می‌‌‌رسیم و اگر چالشی وجود دارد این چالش‌‌‌ها در چه زمینه‌‌‌هایی است. فاطمی‌امین مانیفست سیاست صنعتی دولت را در چهار گام اصلی به این شکل بیان کرد: حکمرانی حوزه صنعت، معدن و تجارت، یعنی اولویت‌‌‌گذاری، تنظیم‌‌‌گری، حمایت و نظارت که در دستور کار ویژه وزارت صمت است و اگر بتوانیم این چهار کار را به خوبی انجام دهیم، صنعتگران خود فضا را برای تحقق اهداف، مهیا می‌کنند.

رئیسی به اهالی صنعت و معدن چه گفت؟
رئیس‌جمهور با بیان اینکه روز ملی صنعت و معدن فرصت مناسبی است تا علاوه بر قدردانی از زحمات و تلاش‌‌‌های تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی، مرور و بازنگری نیز در فعالیت‌‌‌ها و دستاوردهای این حوزه داشته باشیم، گفت: این جمع بهترین محل برای تشریح و تبیین آسیب‌‌‌ها و مشکلات و نیز ارائه راهکارهای برون‌‌‌رفت از مشکلات و غلبه بر موانع است. رئیسی خطاب به فعالان اقتصادی حاضر در مراسم با تاکید بر اینکه برای تبیین مشکلات و ارائه راهکارها به این جلسه بسنده نکنید و تا رفع واقعی و نهایی مشکل پیگیر موضوع باشید، افزود: پس از تاکید مقام معظم رهبری در دیدار با فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان مبنی بر تدوین سند جامع صنعت کشور، دولت کارگروهی را مامور تهیه این سند کرد که با مشورت کارشناسان پیش‌‌‌نویش خوبی تهیه شده و در حال طی‌کردن مراحل نهایی شدن است.

رئیس‌جمهور در ادامه تنقیح قوانین و پرهیز از تصمیمات خلق‌‌‌الساعه را از جمله اقدامات برای هموار شدن مسیر تولید عنوان و اظهار کرد: آینده باید برای فعالان اقتصادی و صنعتی قابل پیش‌بینی باشد تا بتوانند برای آن برنامه‌‌‌ریزی کنند و ضرورت این پیش‌بینی‌پذیری پرهیز از اتخاذ تصمیمات خلق‌‌‌الساعه است. رئیسی در ادامه با بیان اینکه قویا مدافع و موافق نظریه دولت چابک هستم، تصریح کرد: دولت باید تصدی‌‌‌گری‌‌‌های خود را در اقتصاد رها کرده و در جایگاه هدایت، حمایت و نظارت قرار گیرد. البته آقای فاطمی‌‌‌امین تشخیص اولویت‌‌‌ها را نیز از مسوولیت‌‌‌های دولت عنوان کردند که نکته صحیحی است. رئیس‌جمهور عنوان کرد: میدان فعالیت باید به بخش خصوصی واگذار شود و دولت از تصدی‌‌‌گری‌‌‌های خود کاسته و وزن نظارتی و حمایتی خود را افزایش دهد. چابک‌‌‌سازی دولت و جلوگیری از فربه‌شدن و افزایش هزینه‌‌‌های دولت باید مدنظر همه نهادها و دستگاه‌‌‌ها به‌ویژه دولت و مجلس شورای اسلامی باشد.

رئیسی تلاش برای نیل فعالیت‌‌‌های تولیدی به بهره‌‌‌گیری هر چه بیشتر از دانش‌‌‌ها و دستاوردهای نوین علمی را از دیگر ضرورت‌‌‌های رونق تولید دانست و اظهار کرد: دانش اگر ضمیمه تولید و صنعت نشود، به شکل پایان‌‌‌نامه در دانشگاه باقی‌می‌‌‌ماند. دانشگاه باید کنار بازار، صنعت و معدن بیاید و در این زمینه صنایع بزرگ و سنگین باید بیش از دیگر صنایع و فعالیت‌‌‌های تولیدی مورد توجه باشند.

رئیس‌‌‌جمهور در ادامه با تاکید بر اهمیت افزایش کیفیت و بهره‌‌‌وری تولیدات داخلی افزود: هر تولیدکننده باید با بازتعریف مساله افزایش بهره‌‌‌وری در عین حال راهکارهای کاهش قیمت تولید را نیز پیدا کند. رئیسی مساله خام‌‌‌فروشی را از دیگر موانع پیش‌‌‌روی صنعت و تجارت کشور عنوان کرد و گفت: باید نسبت به مساله خام‌‌‌فروشی شدیدا حساس باشیم؛ چرا که ایجاد ارزش‌افزوده و اشتغال در پرتو جلوگیری از خام‌‌‌فروشی میسر خواهد شد. رئیس‌جمهور در ادامه حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان را مورد تاکید جدی قرار داد و تصریح کرد: حتما تولیدکننده نباید ضرر کند، اما در حق مصرف‌کننده نیز نباید اجحافی صورت بگیرد و در میدان تولید باید از مصرف‌کنندگان حمایت شود. رئیسی مبارزه با فساد را از دیگر مسائل بسیار مهم در رشد و پیشرفت اقتصادی دانست و گفت: پیشرفت و رشد اقتصادی در گرو مبارزه با مفاسد اقتصادی و ارتشاست. ساختارهای فسادزا باید به گونه‌‌‌ای اصلاح شوند که حتی اگر فردی قصد فساد داشت، زمینه برای او مهیا نباشد.

رئیس‌‌‌جمهور نظارت جدی بر تمامی فرآیندهای اخذ مجوزها و تسهیل سرمایه‌گذاری و تولید را از دیگر مصادیق مبارزه با فساد برشمرد و تصریح کرد: دولت هوشمند یکی از زمینه‌‌‌های مهم مبارزه با فساد است و این مساله باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد؛ چرا که سامانه‌‌‌ها نقش بسیار مهمی در شفافیت و افشاگری فساد دارند. رئیسی در ادامه بر ضرورت رعایت مسائل زیست‌محیطی در فعالیت‌‌‌های اقتصادی تاکید کرد و گفت: باید فعالان اقتصادی، تولیدکنندگان و صنعتگران مراقب باشند تا آلاینده‌‌‌ها به محیط‌زیست و مردم آسیب نزنند. رئیس‌جمهور توجه به رشد تولید و رونق اقتصاد و تجارت را مصداق امر به معروف دانست و اظهار کرد: شما تولیدکنندگان و صنعتگران تردید نکنید که تلاشتان برای تولید قدرت در کشور یک معروف بزرگ است و هر حرکتی در مسیر استقلال و تولید کشور تیری بر قلب دشمن است که مردم را امیدوار و دشمن را ناامید می‌کند. وی در بخش دیگری از سخنان خود به سیاست تعامل با همسایگان در دولت سیزدهم اشاره کرد و گفت: در سفرهای خارجی و ملاقات با سران کشورهای همسایه شاهد اشتیاق به تولیدات و محصولات ایرانی هستم. زمینه کار بسیار فراهم است و امیدواریم بتوانیم با دست توانای شما و حمایت دولت، بخشی از مشکل اقتصاد و اشتغال کشور را برطرف کنیم.

رئیس‌جمهور مدیریت را دارای موثرترین نقش در حرکت و بالابردن یک مجموعه دانست و افزود: مدیران باید با تلاش مضاعف مدیریت ماندگار را در صحفه تاریخ ثبت کنند؛ حق عقبگرد، توقف و در جا زدن نداریم، تنها راه پیش‌رو پیشرفت است. پیش از سخنان رئیس‌جمهور وزیر صنعت، معدن و تجارت در سخنانی با بیان اینکه در هر صنعتی که ورود کردیم، بعد از چند سال توانستیم در آن صنعت به بلوغ برسیم، اظهار کرد: بزرگ‌ترین داشته‌‌‌های ما در مسیر توسعه، سرمایه انسانی ما بوده است. سید رضا فاطمی‌‌‌امین، با بیان اینکه باید به قدرت اقتصادی اول منطقه تبدیل شویم، تصریح کرد: با اطمینان می‌‌‌توانیم بگوییم، اگر میان فعالان اقتصادی با سایر دستگاه‌‌‌ها همدلی و انسجام وجود داشته باشد، دستیابی به افق ۱۴۰۴ قابل تحقق خواهد بود./دنیای اقتصاد